Spomenik Dositeju Obradoviću: Počast obrazovanju i našem jeziku

Spomenik je podignut 1914. godine, a sve do kraja tridesetih godina prošlog veka nalazio se ispred hotela „Srpska kruna“. Nakon formiranja Akademskog parka, poznatijeg kao Studentski park, spomenik se premešta na ovu lokaciju.

Skulptura Dositeja Obradovića je od 1967. godine spomenik kulture i delo je vajara Rudolfa Valdeca. Figura Dositeja je predstavljena u pokretu, sa knjigom, štapom u ruci i šeširom, a na spomeniku se nalazi i nekoliko natpisa.

Spomenik Dositeju Obradoviću podignut je na inicijativu književnog kritičara Jovana Skerlića.

Na prednjoj strani spomenika ispisana je posveta „Dositeju Obradoviću zahvalni srpski narod“, a na zadnjoj je isklesana prosvetiteljeva rečenica iz pisma Haralampiju: „Ja ću pisati za um, za srce i za naravi človečke, za braću Srblje kojega su god oni zakona i vere“. U donjem delu postamenta uklesane su reči: „Iduć’ uči, u vekove gleda!“.

Dositej Obradović je bio jedan od najvećih srpskih prosvetitelja, književnik i osnivač Velike škole. Rođen je sredinom 18. veka kao Dimitrije Obradović u Čakovu, na teritoriji današnje Rumunije. Sa 18 godina je otišao u manastir Hopovo na Fruškoj Gori, zamonašio se i uzeo ime Dositej.

Dositej Obradović je osnovao Veliku školu 1808. godine (preteča Beogradskog univerziteta) i Bogosloviju 1810. godine.

U svojim delima ističe prosvetiteljske ideje, a jedno od najznačajnijih je „Pismo Haralampiju” u kom naglašava važnost obrazovanja i ideju da se narodni jezik koristi kao književni. Dositej Obradović napisao je i himnu buđenja Srbije „Vostani Serbie”.

Knjiga „Život i priključenija” Dositeja Obradovića iz 1783. godine je prva autobiografija u našoj književnosti.

Dositej je bio član Praviteljstvujuščeg sovjeta serbskog, jednog od centralnih organa vlasti u ustaničkoj Srbiji i zalagao se za oslobođenje Srbije za vreme Prvog srpskog ustanka. Obradović je kao član Praviteljstvujuščeg sovjeta bio prvi ministar prosvete u Srbiji.

Preminuo je 1811. godine u Beogradu, a u našoj istoriji je upamćen kao veliki prosvetitelj i reformator.

Spomenik Dositeju Obradoviću jedan je od simbola Beograda, koji zajedno sa spomenicima Josifu Pančiću i Jovanu Cvijiću u Studentskom parku odaje počast obrazovanju i velikim srpskim umovima.

(Espreso/Gradonačelnik)