SVE TEČE, SVE SE MENJA, SRAMOTA OSTAJE, PROFESIONALNOST SE PAMTI: Saša Paunović o SLOBODI MEDIJA u Paraćinu!

Kako je cenzura zabranjena Ustavom u Srbiji, a pravo na slobodu izražavanja i informisanja putem medijima zagarantovano međunarodnim i domaćim propisima, pretposatvlja se da se ovo pravo i poštuje. Međutim, praksa je tokom poslednjih nekoliko godina, pa i decenija pokazala, da slučajevi cenzure i autocenzure u Srbiji nisu retkost.

Prema poslednjem Indeksu slobode medija, koji objavljuje organizacija Reporters without borders, Srbija se se nalazi na 59. mestu od ukupno 180 zemalja, čime je napredovola za osam pozicija u odnosu na 2015. godinu. Ipak, neki stručnjaci smatraju da je ovaj napredak čisto statističke prirode, s obzirom da predstavlja posledicu pogoršanja situacije po pitanju medijskih sloboda u ostalim zemljama uključenim u Indeks pre nego konkretnog poboljšanja situacije u Srbiji.

Svaka opština na teritoriji Srbije rešava problem slobode medija na svoj način, a kakvo je stanje u Paraćinu kada je ova oblast upitanju, na koji način funkcionišu lokalni mediji, ali i kakva bi trebalo da bude uloga slobodnih medija u demokratskom društvu objasnio nam je predsednik opštine Saša Paunović.

- U okolnostima koje vladaju u Srbiji najpre bi bilo potrebno da definišemo pojam “slobode medija”, pošto se on kod nas nekad definisao kao “sloboda od pritisaka vlasti”. Kasnije smo shvatili da promena vlasništva iz državnog u privatno ne znači i dobijanje slobode, jer i privatni vlasnici mogu ograničavati slobodu medija, nije samo država ta koja guši slobodu medija, već to mogu biti i različiti centri moći. Na kraju, nekad se “sloboda medija” tumači na naopak način kako se često tumači i “sloboda govora”, kao mogućnost da se objavi bilo šta, bez ikakve odgovornosti, pa je u tom smislu shvaćena sloboda medija zapravo “sloboda od odgovornosti” – kaže Paunović i objašnjava kako su u opštini čiji je predsednik funkcionisali mediji u proteklom periodu.

- U Paraćinu smo do juna meseca ove godine imali klasične medije – radio i televiiziju u privatnom vlasništvu za koje bih sa sigurnošću mogao da kažem da su bili slobodni, u smislu da je svako mogao da računa na pristup javnosti preko tih medija. Zatim smo imali kratku epizodu cenzure kada je bukvalno, teško je reći od koga, uvedena zabrana da se predsednik opštine i predsednik skupštine opštine u bilo kom trenutku pojave u bilo kom kadru lokalne televizije. Dakle bila je to epizoda potpune zloupotrebe i cenzure. Zatim je veoma brzo i neočekivano došlo do promene vlasništva nad tim medijima i nakon toga, za sada, stvari izgledaju manje više kao i ranije, ali više nema poverenja da će ti mediji i u budućnosti biti dostupni svima na podjednak način kako je to bilo prethodnih godina – dodaje on.

Kako kaže Paunović, postoje i portali koji nisu zapravo medij – jer nemaju ni impresum, ni potpisane tekstove, ni urednika, već sredstvo propagande i kao takvi su apsolutno neslobodni i jednostrani, a sa druge strane potpuno slobodni – od bilo kakve odgovornosti. Tu su i društvene mreže kao novi kanal komunikacije, medij sam za sebe.

Paunović je za portal Espreso objasnio i na koji način opština Paraćin sarađuje sa medijima kao i koji su ciljevi medijske strategije u Paraćinu.

- Opština Paraćin svake godine najmanje jednom, a često kao na primer ove godine i dva puta, raspisuje javni poziv za sufinansiranje medijskih projekata. Ove godine bili smo i blizu toga da ispunimo proklamovani zahtev UNS-a da lokalne vlasti obezbede 2% lokalnog budžeta za medijske konkurse - kazao je on.

- Prema usvojenoj medijskoj strategiji a na osnovu Mehanizma utvrđivanja javnog interesa u oblasti javnog informisanja na teritoriji opštine Paraćin, usvojenog internog akta od strane Opštinskog veća opštine Paraćin 2017. godine, lokalna samouprava stara se o ostvarivanju javnog interesa podstičući raznovrsnost medijskih sadržaja, slobodu izražavanja ideja i mišljenja, slobodan razvoj nezavisnih i profesionalnih medija, što dorinosi zadovoljavanju potreba građana za informacijama i sadržajima iz svih oblasti života, bez diskriminacije - dodaje Paunović.

On kaže da su aktivnosti opštine Paraćin adekvatno propraćene u medijima, posebno na lokalnom nivou, a otkrio je i kakva je situacija kada je u pitanju praćenje aktivnosti opštine na nivou Srbije.

- Lokalno su aktivnosti opštine Paraćin za sada adekvatno propraćene, ali opština koristi i druge kanale komunikacije, na primer društvene mreže, a tu je i direktan kontakt sa građanima na različite načine, kao što su javni skupovi posvećeni planiranju budžeta i rešavanju komunalnih problema. Kad je reč o praćenju aktivnosti opštine na nivou Srbije treba imati u vidu da je uloga opštine da zadovolji potrebe građana koji žive na njenoj teritoriji, pa opština i ne može biti usmerena na državni prostor osim u trenucima kada je potrebno razrešiti neki problem sa državnim vlastima ili promovisati potencijale lokalne zajednice u opštem interesu. U tom smislu Paraćin ne zaostaje za drugim sličnim lokalnim samoupravama u našoj zemlji.

Paunović takođe smatra da su slobodni mediji, ili profesionalni mediji dostupni svima, apsolutno neophodan deo demokratskog društva.

- Njihova uloga podjednako je važna za demokratiju i poštovanje ljudskih prava i sloboda koliko i postojanje pravne države, nezavisnog sudstva. Uloga medija je da pruže informacije na profesionalan i uravnotežen način, osvetljavajući svaku temu iz svih uglova, kako bi građani bili u prilici da odluke donose imajući na raspolaganju sve potrebne informacije. To za sada u Srbiji uglavnom nije slučaj.

On je za portal Espreso.co.rs otkrio i da li je kao predsednik opštine na udaru medija, kao i kakva je situacija kada je sama opština u pitanju.

- Svaka opština i svaki javni funkcioner izloženi su interesovanju medija, ali kad je reč o “udaru”, uglavnom smo na udaru sredstava propagande koja se tu i tamo predstavljaju kao “medij”, ali često otvoreno i neskriveno služe samo za ostvarivanje određenog propagandnog cilja - navodi Paunović.

Izneo je svoje mišljenje i kada je postojanje i poslovanje slobodnih medija na nivou cele Srbije u pitanju.

- Ima više i manje profesionalnih medija. Onih koji rade posao po pravilima struke ima malo, a ovih drugih mnogo više. Međutim najviše je “medija” koji su zapravo puko sredstvo propagande, bez trunke profesionalnosti - kaže on.

On takođe smatra da je za slobodu medija i slobodne novinare neophodno, za početak, da mediji koji krše Kodeks novinara Srbije budu isključeni po zakonu iz javnih poziva za sufinansiranje medijskih projekata i na lokalnom i na državnom nivou.

- To bi bila veoma značajna mera koja bi doprinela da se medijski prostor profesionalizuje i da tu profesionalizaciju “uvedu” sami novinari preko Saveta za štampu - kaže on.

Za kraj, Paunović je imao poruku za sve medije u Srbiji.

- Sve teče, sve se menja, sramota ostaje, profesionalnost se pamti - zaključio je on.

Vest je objavljena u sklopu projekta "Paraćin - grad za primer" koji se realizuje uz podršku opštine Paraćin. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu, nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.