POSTOJI I DOBAR RAZLOG! Oko 30.000 raseljenih Srba se vratilo na KOSOVO

Na Kosovo i Metohiju se vratila 28.111 osoba, od oko 220.000 koliko je raseljeno tokom i nakon sukoba '98 i '99 godine, uključujući i nasilje iz 2004. saopštio je OEBS u Prištini, predstavljajući izveštaj "Procena dobrovoljnog povratka na Kosovo".

Izveštaj obrađuje povratak od 2015 do kraja 2018. godine i ističe da se u tom periodu na Kosovo vratilo 2.209 raseljenih osoba.

Većina povratnika u te četiri godine su Srbi (1.009), zatim Egipćani (417), Romi (357) i Aškalije (218). Među povratnicima Albanci čine najmanji broj. Njih 112 vratilo se u Severnu Mitrovicu i Zvečan.

Srbi su se uglavnom vratili u opštine u kojima čine većinsku zajednicu, kao što su – Štrpce, Gračanica, Novo Brdo i Ranilug, ali je primetan povratak i u druga mesta, uključujući Obilić, Istok, Klinu i Gnjilane.

Romi, Aškalije i Egipćani uglavnom su se vratili u opštine za koje se zna da u njima tradicionalno žive pripadnici njihovih zajednica.

U četiri godine praćenja povratka, primećeno je da je taj proces bio ometan problemima u vezi imovinskih prava, bezbednosnih incidenata i slučajeva protivljenja povratku od strane primajuće zajednice.

Ovaj period po misiji OEBS-a na Kosovu obeležili su značajni događaji poput početka izgradnje velikog povratničkog naselja "Sunčana dolina" u Zvečanu u junu 2016. godine, zatim protesti protiv povratka raseljenih Srba u selu Mušutište u opštini Suva Reka u avgustu 2016. godine i spontani povratak 13 kosovskih Srba u selu Ljubožda u opštini Istok u martu 2017. godine.

U 2018. godine bezbednosni incident uticali na posete raseljenih srpskim pravoslavnim verskim lokalitetima u – Đakovici, Donjem Petriču, Klini i Studenici, u opština Istok.

OEBS ocenjuje da skoro dvadeset godina od završetka sukoba na Kosovu, uprkos značajnoj međunarodnoj pomoći i ciljanim programima, veliki broj raseljenih lica unutar i van Kosova nije pronašao održiva rešenja koja bi im omogućila da žive stabilno i dostojanstveno.

Niska stopa povratka i trendovi smanjenja broja potvrđuju da i dalje postoje problemi koji otežavaju povratak, uzimajući u obzir da i dugotrajno raseljenje samo po sebi dovodi do manjeg interesovanja za povratak.

OEBS podseća da je u januaru 2018. godine usvojena i stupila je na snagu Uredba br. 1/2018 o povratku raseljenih lica i trajnim rešenjima.

Ona predstavlja značajan korak u objedinjavanju procedura i koordinaciji između različitih mehanizama aktivnih u procesu povratka, ali centralizuje poziciju odlučivanja kada je u pitanju pružanje hitne pomoći.

Imovinska pitanja usporavaju povratak

OEBS na Kosovu na osnovu aktivnosti sprovedenih da bi se podržao povratak, zaključuje da opštine često na sistematski način ne poštuju svoje obaveze.

Mnogi opštinski mehanizmi ne funkcionišu na odgovarajući način ili redovno, a u pružanju pomoći za povratak i dalje se preterano oslanjaju na podršku donatora.

Imovinska pitanja i dalje usporavaju napredak u pogledu povratka. Bespravno ponovno zauzimanje imovine i prepreke u dodeli zemljišta za programe stambene pomoći ometaju raseljena lica u ostvarivanju njihovih imovinskih prava.

Sa novim Zakonom o porezu na nepokretnu imovinu i Nacionalnom strategijom Kosova za imovinska prava zabeležen je napredak u oblasti zakonodavstva i praktične politike, ali je konkretne rezultate uglavnom predlagala međunarodna zajednica.

Bezbednosni incidenti i protivljenje povratku od strane primajuće zajednice i dalje utiču na povratnike. Iako većina incidenata uključuje sitan krimina, oni i dalje negativno utiču na percepciju povratnika o sigurnosti, posebno kada prijavljeni slučajevi ostaju nerešeni, a počinioci neidentifikovani.

U preporukama OEBS poručuje tzv. kosovskim institucijama da unaprede institucionalnu saradnju između vladinih i opštinskih institucija kroz odgovornosti koje će olakšati proces povratka.

Rešiti pitanje bespravnog ponovnog zauzimanja imovine izmenom Zakona tako da uključuje višestruke deložacije za bespravno zauzetu imovinu, zatim dodeliti odgovornost jednom telu koje bi se bavilo koordinacijom između vladinihi opštinskih tela na pitanjima dodele zemljišta.

Bonus video:

(Espreso.co.rs/RTS)