MANASTIR GRAČANICA JE POSLEDNJA ZADUŽBINA OVOG NEMANJIĆA: Posvećen je velikoj SVETICI

Manastir Gračanica kako je širokoj javnosti poznat je manastir čiji je ktitor kralj Milutin (1281-1321). Manastir je posvećen Uspenju Presvete Bogorodice koja se danas proslavljaa kao Velikogospojinski praznik vašar na centralnom Kosmetu, sa centralnom manifestacijom u Gračanici koja se obeležava kulturno-prosvetnim programom svake godine 28. avgusta.

Nemanjići su srpska srednjovekovna dinanstija čiji su clanovi ne samo vladari nego i njihova braća koja su često bila monasi, a neki od njih i arhiepiskopi, svojom delatnošću na političkom i duhovnom planu su uspeli da se izbore za državnu nezavisnost za vreme kralja Stefana Prvovenčanog (1196-1228) i za vreme Sv Save za crkvenu nezavisnost (autokefalnost) srpske crkve 1219. godine.

Ktitorsko pravo, je u srednjovekovnoj srpskoj državi bilo vladarsko pravo, koju su svi članovi dinastije Nemanjić koristili, a najviše se istakao kralj Milutin (1282-1321) koji je bio ktitor više desetina crkava. Manastir Sv. Bogorodice nalazi se u pokrajini Kosovo i Metohija u južnoj Srbiji, na levoj obali reke Gračanke, desne pritoke Sitnice, južno od Prištine.

Radovi na manastiru su trajali u periodu od 1315-1321. radove su izvodili primorski graditelji kao i unutrašnje oslikavanje manastira, kod oslikavanja manastira važno je spomenuti da je u vidu freske na zidu sačuvana osnivačka povelja mastira Gračanica dok sama povelja nije sačuvana. Završetkom gradnje, manastir je od vladara poveljama darivan bogatim poklonima kao u imanju tako i u povlasticama.

Istraživanjem ispod temelja manastira tokom 1970-ih utvrđeno je da je kao i za citav niz drugih manastira koji su izgrađeni za vreme Nemanjic i manastir Sv Bogorodice ili kako je poznatiji kao Gračanica, podignuta na temeljima stare crkve u kojoj je bila stolica lipljanske episkopije.

Vreme 14. i 15. veka bio je period velike duhovne slave manastira. U Gračanici je živelo stotine monaha koji su bili razvili veoma intenzivnu duhovnu i umetničku delatnost. U drugoj četvrtini 16. veka tu je bilo i središte novobrdskog mitropolita koji je u manastir doneo i prvu štampariju. Kasnije, usled velikih turskih zuluma, manastir je napušten i crkva je služila za parohijske potrebe. Posle Drugog svetskog rata, manastir su obnovile monahinje i od tada on služi kao ženski manastir. Danas u njemu živi 20-tak sestara koje se bave ikonopisanjem, vezom, poljoprivredom i drugim monaškim poslušanjima.

Nakon rata na Kosovu i Metohiji 1999. godine u manastir Gračanicu je preneto sedište episkopa raško-prizrenskog koji je morao da napusti Prizren.

Manastir je postao ne samo duhovno već i nacionalno i političko središte srpskog naroda centarlnog Kosova i Metohije.

U njemu se svakodnevno organizuju brojni skupovi i sastancisa međunarodnim predstavnicima sa ciljem da se obezbedi opstanak i život srpskog naroda na Kosovu i Metohiji.

(Espreso)