CRKVA SVETOG MARKA SUTRA OBELEŽAVA SLAVU: Patrijarh Porfirije će služiti liturgiju

Njegova svetost patrijarh srpski Porfirije služiće, povodom slave Crkve Svetog Marka u Beogradu, Svetu arhijerejsku liturgiju u ovom hramu sutra, kada se navršava i 90 godina od polaganja kamena temeljca za ovu svetinju, koja je replika manastira Gračanica.

Liturgija u hramu Svetog apostola i jevanđeliste Marka na Tašmajdanu počeće u 9.00 časova.

Domaćin slave je profesor mozaika Đuro Radlović, koji je zaslužan za predivne nove mozaičke kompozicije u Crkvi Svetog Marka, javio je crkveni Radio "Slovo ljubve".

Crkva Svetog Marka na Tašmajdanu građena je od 1931. do 1940. godine u neposrednoj blizini stare crkve iz 1835. godine, prema planovima arhitekata Petra i Branka Krstića.

Oblikovana je u duhu arhitekture srpsko-vizantijskog stila, a po opštem graditeljskom rješenju, arhitektonskim formama i polihromiji fasada, ovaj hram je projektovan prema velikom uzoru, crkvi manastira Gračanica.

To je bila najveća pravoslavna crkva u predratnoj Jugoslaviji do tada. Crkva Svetog Marka je, poslije Hrama Svetog Save, najmonumentalnija i posljednja uspjela građevina poznog perioda nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi.

Zidanje Crkve Svetog Marka započeto je za vrijeme vladavine kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića, a građenje je trajalo dugo i sa odgađanjima u periodu od 1931. do 1939. godine.

Krst na centralnom kubetu, visok pet metara i težak 2.200 kilograma, osveštan je 8. juna 1936. godine.

Današnja crkva je u neposrednoj blizini prethodne male grobljanske Kapele Svetog Marka iz doba kneza Miloša Obrenovića izgrađene 1835. godine na temeljima još starije palilulske crkve, ispred koje je bio pročitan hatišerif turskog sultana 1830. godine o nezavisnosti i kneževskom ustrojstvu Srbije.

U crkvi je sarkofag sa moštima cara Dušana, koje su zaslugom teologa i istoričara Radoslava Grujića 1927. godine prenesene iz carske zadužbine Manastira svetih arhangela kod Prizrena prvo u Patrijaršiju, a potom 1968. u Crkvu Svetog Marka.

U Crkvi su sahranjeni zemni ostaci vladika, kao i članova dinastije Obrenović. U ovom hramu su i grobnice patrijarha Germana Đorića, episkopa niškog Viktora, šabačkog Gavrila, timočkog Mojsija i mitropolita Teodosija.

Crkva je smatrana za grobnicu porodice Obrenović, u njenoj kripti su sahranjeni posljednji kralj iz dinastije Obrenovića kralj Aleksandar Obrenović i njegova žena Draga Mašin, te knez Milan M. Obrenović, Ana J. Obrenović i knežević Sergije M. Obrenović.

Tu je sahranjen i prvi ktitor male crkve, trgovac Lazar Panča, a u Crkvi se čuva i jedna od najbogatijih zbirki srpskih ikona 18. i 19. vijeka.

Lazar Panča, trgovac rodom iz Katranice u Makedoniji, bio je ktitor crkve i ortak u trgovini kneza Miloša, kojem je ostavio svoje imanje sa amanetom da tu na beogradskoj opštini Palilula podigne crkvu za njegovu dušu.

Knez je tako i postupio i 1835. godine podigao crkvu, a 1838. godine postavio na crkvu sa sjeverne strane "zapisnu ploču" o ktitorstvu Pančinom.

Nekada je kod ove crkve o hramovnoj slavi održavan vašar.

Zbog posebnih arhitektonskih i urbanističkih kvaliteta, Crkva Svetog Marka u Beogradu proglašena je spomenikom kulture rješenjem Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda od oktobra 1975. godine.

Bonus video:

(Espreso / Srna)