Još dve nedelje do Svetog arhijerejskog sabora SPC: U igri 34 kandidata za novog PATRIJARHA

Tek nešto više od dve nedelje preostalo je do Svetog arhijerejskog sabora koji je zakazan za 18. februar, kada će biti izabran novi, 46. po redu patrijarh SPC.

Nakon smrti patrijarha Irineja 20. novembra prošle godine, SPC je uspela da ispoštuje i epidemiološke mere uvedene u borbi protiv kovida 19, ali i odredbu Ustava SPC koja jasno nalaže da se Izborni sabor mora održati u roku od tri meseca od trenutka kada je upražnjen patrijaršijski presto.

Nakon smrti patrijarha Irineja, koji je preminuo od posledica korona virusa, do izbora novog čelnika SPC na njegovo mesto je privremeno postavljen mitropolit dabrobosanski Hrizostom.

Članovi Sabora, koji će imati izborni karakter, novog crkvenog poglavara biraće između ukupno 34 mitropolita i episkopa, koliko ih ispunjava uslov da budu birani za patrijarha, a sednicom će, kao najstariji arhijerej, predsedavati episkop šabački Lavrentije (85 godina starosti, 53 godine arhijerejskog staža), koji je bio i na čelu Sabora koji je 2010. godine izabrao vladiku niškog Irineja za poglavara SPC.

Ko je v. d. patrijarha?

Postupak izbora novog patrijarha propisan je Ustavom Srpske pravoslavne crkve, a do njegovog izbora dužnost obavlja Sinod predvođen najstarijim članom, ne po godinama starosti, već po godinama koliko je dugo u vladičanskom činu. On je vršilac dužnosti patrijarha. U ovom trenutku to je mitropolit dabrobosanski Hrizostom.

Kako se bira patrijarh?

Poglavar Srpske pravoslavne crkve biće izabran na Izbornom saboru koji je zakazan za 18. februar ove godine. Sveti arhijerejski Sabor je skupština svih episkopa, vladika, mitropolita koji na sednici pokreću izborni postupak i taj sabor tako postaje Izborni sabor.

Ustav SPC nalaže da Izborni sabor treba da se održi najkasnije tri meseca od upražnjavanja mesta patrijarha, odnosno patrijaršijskog prestola, a Saboru treba da prisustvuje dve trećine članova - arhijereja.

Kako se glasa?

Na Izbornom saboru, članovi predlažu trojicu kandidata za novog patrijarha. Oni moraju da ispune nekoliko uslova: da je eparhijski arhijerej, odnosno da je na čelu eparhije pod upravom SPC, i to najmanje pet godina. Zatim se pristupa tajnom glasanju, a svaki kandidat mora dobiti natpolovičnu većinu glasova pa zato postoje najmanje dva kruga glasanja.

"Apostolski žreb"

Kada se saznaju imena trojice kandidata koji su dobili natpolovične većine glasova, prelazi se na "apostolski žreb". Tada se imena kandidata stavljaju u tri zasebne koverte, one u Jevanđelje, a jedan od monaha, koji je izabran od strane Sabora, izvlači kovertu u kojoj je ime novog patrijarha.

"Apostolski žreb" je vraćen šezdesetih godina prošlog veka s ciljem da se izbegne uticaj države na izbor poglavara.

Ko su kandidati?

Postoji nekoliko veoma uticajnih ljudi u Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC), ali dobri poznavaoci prilika podsećaju da ni patrijarh Irinej, a posebno ne njegov prethodnik patrijarh Pavle, nisu slovili za favorite.

Profesor etike na Univerzitetu u Novom Sadu Slobodan Sadžakov istakao je nedavno da je 1990. patrijarh Pavle dobio kandidaturu, odnosno podršku episkopa tek nakon devetog kruga glasanja. Druga dvojica kandidata te 1990. godine, vladika šumadijski Sava i žički Stefan, dobili su potrebnu većinu u prvom krugu, ali ipak nisu bili izabrani za patrijarha.

Pre 11 godina do "apostolskog žreba" sa natpolovičnom podrškom stigli su mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, Irinej bački i Irinej niški. Amfilohije je dobio potrebnu natpolovičnu većinu u prvom krugu, episkop niški Irinej u drugom, a vladika bački Irinej u četvrtom krugu.

Čekajući 46. poglavara SPC

Srbija je dosad imala 45 poglavara SPC. Srpska patrijaršija uspostavljena je 1920. godine, a od tada su se na njenom čelu nalazili:

• Patrijarh Dimitrije 1920-1930.
• Patrijarh Varnava 1930-1937.
• Patrijarh Gavrilo 1938-1950.
• Patrijarh Vikentije 1950-1958.
• Patrijarh German 1958-1990.
• Patrijarh Pavle 1990-2009.
• Patrijarh Irinej 2010-2020.

(Espreso/Blic.rs)