PRETUŽNO! NAŠI ĐACI ZNAJU VIŠE STRANIH NEGO SRPSKIH REČI! Mi naše pisce brišemo, a Hrvati ih prisvajaju!

Dok se mi odričeno naših pisaca, velikana koji su vekovima pripadali srpskoj književnoj baštini, Hrvati "grabe" i ono što ne pripada njihovom kulturnom nasleđu. Najbolji primer je dubrovačka književnost. Iz našeg školskog programa u drugom razredu gimnazije tako je izostavljena dubrovačka barokna književnost i Gundulićev "Osman", delo koje je ocenjeno kao "najuspeliji ep slovenskog baroka".

Na ovo je upozorio profesor Filološkog fakulteta dr Slavko Petaković, koji za "Novosti" pojašnjava da niko od univerzitetskih nastavnika koji na svim nacionalnim filološkim katedrama u Srbiji predaju dubrovačku književnost nije ni konsultovan ni obavešten o izmenama kada je program prošle godine reformisan.

- Upoznavši se, ipak, sa tokom događaja, obratio sam se, u novembru prošle godine, nadležnoj komisiji Zavoda za unapređenje obrazovanja i vaspitanja, skrećući pažnju da takav programski model nema ni stručno ni naučno uporište - priča nam prof. Petaković.

U Zavodu su ga uputili na Nacionalni prosvetni savet.

- Članovi Zavoda, na čelu sa predsednikom ovog tela gospodinom Stojkovićem, imali su puno razumevanje, te su jednoglasno doneli preporuku da se Gundulićev ep vrati u obavezan deo programa za gimnazije. Mislili smo da je time propust ispravljen. Uvidom u "Prosvetni glasnik", od 2. juna, uverili smo se da je iz nastavnog programa i dalje u celini isključena ova oblast. Nakon novog obraćanja nadležnima rečeno nam je da će Zavod postupiti po preporuci Nacionalnog prosvetnog saveta.

Međutim, dodaje Petaković, rasplet problema sada komplikuje činjenica da su čitanke za drugi razred gimnazije koncipirane bez dubrovačke barokne književnosti i Gundulićevog dela već spremne za štampu i za uvođenje u nastavu naredne školske godine.

- Ako takve izađu pred nastavnike i učenike, šteta će biti nemerljiva - kaže on. - Bez pomenutih sadržaja predstava o razvoju naše nacionalne književnosti bila bi deformisana, a kulturno-istorijska tradicija višestruko izneverena. Jer, Gundulićevo delo gotovo odmah po svom štampanju 1826. godine ušlo je u nastavne programe srpskih škola i kanon srpske književnosti, i u njima se održalo do danas.

- Stav Matice srpske je logičan, javan i jasan. Književnost iz doba Dubrovačke republike pripada i srpskoj i hrvatskoj književnosti - ističe akademik Vuksanović. - Dubrovačka književnost je nastajala na štokavskom narečju istočnohercegovačkog govora, koji je osnova srpskog književnog jezika. To je tekovina Vuka Karadžića, a pripadnost književnosti se određuje prema jeziku kojim je pisana. Ali, valjalo bi da se češće čuje pod kojim imenom se izučava dubrovačka književnost na srpskim univerzitetima i u istorijama srpske književnosti. Red je da svako radi što mu dužnost daje.

Prof. Petaković ističe da je svest o značaju dubrovačke književnosti, koja po svojim jezičkim osnovama i kulturnoistorijskim okvirima predstavlja dragoceni deo i srpske i južnoslovenske baštine, plod perspektive utemeljene u vreme Jovana Subotića i Vuka Karadžića, potom još više učvršćene razvojem filološko-istorijskih nauka.

A profesor Filološkog fakulteta dr Radivoje Mikić ističe da je odgovor na pitanje čija je dubrovačka književnost dao čuveni istoričar književnosti Pavle Popović još 1909. godine napisavši da se "po razlozima, a ne po šovinizmu, dubrovačka književnost može smatrati srpskom isto onoliko koliko i hrvatskom".

- Posle 1945. godine dubrovačka književnost se nije mogla predavati kao srpska, ali danas nema razloga da ne pripada i srpskoj književnosti - kaže prof. Mikić za "Novosti".

Osvrćući se na izmene nastavnog plana i programa iz koga se potpuno izbacuju ili i u izborni deo prebacuju kapitalna dela, prof. Mikić ističe da je ovo, između ostalog, izazvano i potrebom da se na nov način odredi šta je to srpska književnost.

- Kada se pogleda šta je izbačeno iz programa, vidi se da su to pisci koji su ili rođeni ili stvarali van granica današnje Srbije, kao što su Matavulj, Kočić, Ćopić, Desnica... to su vrlo važni pisci van današnje lektire - kaže prof. Mikić.

Miro Vuksanović smatra da se đacima iz lektire uklanjaju ili prenose na nepoznata mesta pisci bez kojih se ne može izučavati srpska i opšta književnost.

Studentima je, kaže ovaj akademik, naredbom određen broj stranica za čitanje umesto celovitih knjiga.

- Samo poneko se buni - primećuje naš sagovornik. - "Ustanak" je podignut zbog velike pesnikinje, ali treba objaviti "rat" svima koji sprečavaju da u školskim programima budu vodeći srpski pisci.

Znaju više stranih nego srpskih reči

Akademik Vuksanović ističe da je prema dostupnim spiskovima iz školskog programa sklonjeno pedesetak naslova:

- Dok spisak čitamo, doista nije jasno da li je to poznata osveta ponavljača ili zla namera. Svi smo obavezni da ukazujemo gde je leglo izrugivanja srpskom jeziku i književnosti na tom jeziku. Nisu sklonjeni samo Gundulić i Desanka. Imenik je dug, a postupak neuk.

Neophodno je utvrditi da li je reč o nesporazumu, a potom protresti ceo sistem srpske prosvećenosti, smatra Vuksanović:

- Za polupismenost školovanog dela našeg sveta nisu krivi komisija i zavod koji komisiju sastavlja. Krivica je zajednička. Među nama ogromnom brzinom raste broj ljudi koji znaju više stranih nego srpskih reči. Nije pismen ko zna gde se stavlja tačka već onaj ko ima jasnu misao ispred stavljene tačke. Jezik se uči čitanjem dobrih knjiga. To je temelj učenosti. Ko to ne zna ostao je bez prve cigle u svojoj kući.

Bonus video:

(Espreso.co.rs / Novosti.rs)