ZAJEČAR JE RIZNICA ZNAMENITOSTI: Njeni turistički potencijali su među najlepšim u Evropi!

U Timočkoj krajini, na raskrsnici magistralnih puteva koji su i dalje najkraća putna veza Evrope ka severnoj Bugarskoj, južnoj Rumuniji i dalje prema Crnomorskom basenu, nalazi se grad Zaječar. Omeđena je obroncima planine Deli Jovan, Starom planinom, Ježevicom i Velikim Kršem. Iako su rimske legije prelazile preko ovog kraja, a i sam imperator Galerije je u neposrednoj blizini podigao čuvenu palatu Felix Romuliana, Zaječar se u spisima pominje prvi put tek 1466. godine kada je pedantni turski službenik zabeležio da je osam porodica platilo državi porez

Zaječar je mali grad sa ogromnim turističkim potencijalom. U okolini grada nalaze se arheološki lokaliteti, istorijski spomenici, banja, manastiri itd.

Najveća atrakcija arheološki je lokalitet Feliks Romulijana, koja je 2007. godine uvrštena i u svetsku kulturnu baštinu pod zaštitom UNESCO-a.

Na 11 kilometara od Zaječara nalazi se Gamzigradska banja, jedna od najznačajnijih zdravstveno-turističkih centara Srbije.

Manastir Suvodol

Manastir Suvodol smešten je u ataru sela Selačke, 26 km od Zaječara, posvećen je Rođenju Presvete Bogorodice (21.septembar), i kao nepokretno kulturno dobro ima status spomenika kulture. Vreme podizanja manastirske crkve vezuje se za vizantijsko osvajanje grada Vidina i cele vidinske oblasti na početku XI veka, a Postanak manastira vezuje se i za Lazara Hrebrnjavčevića iz XIV veka. Tokom svoje duge istorije Suvodol je doživeo mnoga stradanja i rušenja, da bi se uzdigao do jednog od najnaprednijih manastira XX veka u Srbiji.

Manastir Sv. Petra i Pavla

Smešten u kotlini na obali Grliškog jezera, 14 km. od Zaječara, nalazi se manastir Sv. Petra i Pavla. Obnovljen je 1804. godine, kada mu je dograđena priprata na južnoj strani, što ga od tada čini nekanonskim.

Prvi pisani trag o manastiru zabeležen je u turskom popisu vidinskog sandžaka 1455. godine, a ostao je i zabeležen podatak da su 1586. godine u ovom manastiru službovala četiri popa. Poznato je da je često u njemu boravio hajduk Veljko Potrović rodom iz obližnjeg sela.

Konak

U centru grada nalazi se čardak, poznatiji kao Radul-begov konak, jedan od retkih sačuvanih spomenika orijentalnog građevinarstva u Timočkoj krajini. Poznato je da je vidinski paša Paznanoglu naredio da se na svim važnijim putevima sagrade hanovi i druga svratišta samo Turskim prolaznicima, i na taj način se štitila se raja od turskih nasilnika, koji su do tada konačili u kućama lokalnog stanovništva.

Dobio je ime Radul-begov konak jer je nakon oslobođenja naših krajeva od Turaka bio prodat Radulu Gligorijeviću, bogatom meštaninu iz obližnejg sela Grljan. Prvi pisani trag potiče iz austrijskih izvora iz 1784.god. objektu čije je prizemlje zidano kamenom, a sprat bio od drveta koji je oblepljen zemljom. Tačno vreme izgradnje nije moguće utvrditi jer nema pisanih tragova, ni predanja. Čardak ima prizemlje i sprat. Za sprat može tvrditi da se koristio kao stambeni prostor, dok su su u prizemlju zgrade nalazili zanatski dućani. Nalazi se pod zaštitom Narodnog muzej grada Zaječara i države od 1955.god. U obnovljenim prostorijama Radul-begovog konaka smeštena je stalna postavka o starom Zaječaru – na spratu, i galerija slika u prizemlju u kome se pored likovnih izložbi permanentno odvijaju raznovrsni kulturni programi.

Stalnu postavku čine prostorije na spratu uređene u različitim stilovima: Arapski salon – sa nameštajem dekorisanim u tehnnici arabeske; MALI SALON – pripada periodu početka stvaranja građanske klase u vreme početka vladavine dinastije Obrenović; TRPEZARIJSKI SALON – pripada periodu formirane građanske klase, rađen po zapadnim šablonima: SALON MILEVE HADŽI – PAVLOVIĆ – koji predstavlja sam vrh građanske klase; SALON JEDNOG KNEZA – opremljen u stilu iz otomansko perioda vladavine ovim krajem.

Zaječarski bastioni

Zaječarski bastioni su monumentalna vojna utvrđenja koja su činila fortifikacioni sistem odbrane u obliku prstena oko grada.

Izgrađena su u XIX veku za odbranu istočne Srbije od Turaka. Temelji ovih tvrđava u, vidu šančeva, podignuti su još u vreme Prvog srpskog ustanka po naredbi Karađorđa Hajduk Veljku Petroviću, na granici koja je privremeno bila uspostavljena duž rečnog korita Timoka.

U sklopu vojne pripreme za odbranu Srbije 1862.god. Mihajlo Obrenović angažuje kapetana inžinjera Florentina Mondena za izgradnju sistema fortifikacije i raspoređivanja srpskih trupa na pravcima mogućeg udara na ovom pravcu.

Nakon završetka srpsko-turskih ratova 1876-1878, koji su bili katastrofalni po srpsko stanovništvo, radovi na ovim tvrđavama su nastavljeni i posle 1900. godine. U balkanskim ratovima ove tvrđave nisu videle borbe. Moguće je da je njihova odbrambena uloga grada odvratila Bugare da napadnu iz ovog pravca.

Od tog perioda na dalje one se nalaze u vlasništvu vojske zbog čega je svaka vrsta njihove konzervacije ili uređenja nemoguća.

1. Istočna 2. Zapadna 3. Parijankul 4. Zabela 5. Plandište 6. urušena tvrđava 7. Vlaško brdo 8. Kraljica Nataljija ili Koilova čuka 9. Kravarnik

Spomenik hajduk Veljku Petroviću

Rodom iz sela Lenovac na 15km od Zaječara ovaj srpski Ahil biće zapamćen u narodu kao simbol otpora turskom zulumu. Nakon napada Turaka na Veljkovu sestru počinje njegov hajdučki put ubistvom obojice napadača, da bi nakon brojnih bojeva koje je vodio i u kojima je učestvovao, junački poginuo u odbrani Negotina pogotkom iz turskog topa.

Spomenik stradalim timočkim vojnicima

Centralni spomenik u Zaječaru posvećen je poginulim borcima ovog kraja u balkanskim ratovima i u I Svetskom ratu. Podignut je 1929. godine i postavljen da gleda prema Bugarskoj, neprijateljskoj zemji Srbije u ovim ratovima.

Zanimljivo je da je 1950. godine spomenik uklonjen sa postolja gde je postavljena zvezda petokraka, pošto je tadašnja vlast pregovarala o uspostavljanju konfederacije sa Bugarskom državom u tom trenutku. Iako je bilo naređeno da se spomenik pretopi, to nije učinjeno, a spomenik je vraćen na staro mesto nakon par meseci kad su pregovori propali.

Spomenik „Vešala“

Spomenik „Vešala“ su delo Vladimira Veličkovića podignuta na mestu pogibije nekoliko hiljada nekadašnjih stanovnika ovog grada za vreme nemačke okupacije.

Zaječar je u očima Sila Osovine viđen kao značajna strateška tačka i kao takav bio jako utvrđen, a stanovništvo je brutalno kažnjavano zbog bilo kakve aktivnosti partizana i zaverenika, kako u gradu tako i u ostatku zemlje. Kao jedna od najistaknutijih žrtava takve osvete bio je Milenko Brković Crni, tada sekretar Komunističke partije Jugoslavije, koji je nakon 6 dana provedenih u zatočeništvu pogubljen na brdu iznada grada. Mesto vršenja egzekucija je bio vidljivo sa svih strana grada jer je tada taj prostor bila golet koja je kasnije pošumljena i pretvorena u park šumu.

Ovaj medijski sadržaj sufinansiran je od strane Grada Zaječara. Stavovi izraženi u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

Bonus video:

(Esrpreso.rs)