TAJNE VINČANSKIH RUDARA SAČUVANE SU U BORU: Ovaj muzej jedinstven je u Evropi iz više razloga! (FOTO)

Borski muzej, muzej rudarstva i metalurgije, po svojoj tematici jedinstven je u Evropi.

Kratak istorijat

Inicijativa za njegovo osnivanje pokrenuta je 15. decembra 1950. godine od strane Gradskog odbora Saveza boraca u Boru, koji je formirao "Inicijativni odbor za otvaranje Muzeja". Ovaj inicijativni odbor imao je osam članova društveno, političkih, javnih i kulturnih radnika. Zapošljavanje prvih stručnjaka počelo 1961. Muzej je sa radom počeo pod nazivom "Narodni muzej", a početkom 1947. godine menja ime u "Muzej rudarstva i metalurgije".

Od 1961. godine kvalifikovani muzeolozi postavljaju teze za izradu osnovne koncepcije Muzeja. Na bazi bogatog iskustva iz oblasti rudarstva i metalurgije, uz angažman više naučnih disciplina, vrši se stalno prikupljanje građe i materijala iz oblasti istorijskog razvoja rudarstva i metalurgije od najranijih vremena do savremenih dostignuća.

Arheološki i etnološki deo muzeja

Muzej se sastoji iz dva stručna odeljenja: arheološkog i etnološkog.

Arheološko datira još iz vremena osnivanja muzeja. Prvi arheološki stručnjaci zapošljavani su 1961. godine. Prva sistemska arheološka istraživanja preduzeta su u Lazarevoj pećini, koja takođe pripada gradu Boru.

Otkrićem praistorijskog rudokopa u selu Rudna Glava pokrenut je višegodišnji projekat "istraživanje rudarstva i metalurgije".

Predmetima arheološkog odeljenja pripadaju Keramički žrtvenici i Bronzani pojas.

Keramički žrtvenici - nalazi predmeta ove vrste čak i u oknima rudokopa, na velikim dubinama ispod zemljine površine, što je pokazatelj, da je religija u svom primitnom obliku, kao magija imala veliki značaj u životu vinčanskih rudara. Oni su verovali kako rezultate svog mukotrpnog rada, ali i sebe same brane i štite na ovaj način od zlih sila, odnosno od prirodnih pojava koje nisu znali da objasne.

Bronzani pojas - koji je ujedno jedan od najznačajnijih nalaza kada su u pitanju bronzani predmeti iz Lazareve pećine, koji je pronađen neposredno uz stene. Uslovi pod kojima je nađen pre navode na pretpostavku da je pojas tu ostavljen - zaturen ili privremeno sklonjen, nego da se radi o delovima ostave. Pojasnu garnituru čine 6 pločica pravougaonog preseka, kopča iz dva dela, na dva kraja pojasa od kojih se jedan deo završava rupom, a drugi je na kraju povijen tako da mogu da se spoje. Pločice su, kao i kopče, rađene u tehnici livenja sa naknadnom obradom spoljne površine. Osnovni ukras na pojasu čine koncentrični krugovi koji su liveni zajedno sa pločom ili su naknadno vrlo precizno izvedeni. Kao ukras deluju i po dve talasaste trake na svakom članku pojasa. One su nastale prilikom livenja, stim što su pojedini trougaoni isečci kasnije probijeni. Najzad na svakom delu pojasne garniture, na njihovim ivicama, nalazi se nepravilno talasasta linija koja je izvedena posle livenja.

Etnološko odeljenje formirano je 1961. godine, a koncepcija mu je usmerena prema zaštiti, istraživanju, interpretaciji i prezentaciji multikulturne baštine Bora i njegove okoline, i to iz perioda od 18. do 20. veka. Etnološko odelje, takođe veliku pažnju poklanja proučavanju rudarstva.

Tekst je objavljen u sklopu projekta koji je sufinansiran iz budžeta Grada Bora. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

Bonus video:

(Espreso.co.rs)