NAJLEPŠI PARK U SRBIJI, SVA BLAGA MUZEJA: Ono što smo videli u Aranđelovcu, ostavilo nas je BEZ DAHA (FOTO) (VIDEO)

Narodni muzej u Aranđelovcu, nalazi se u neposrednoj blizini Parka Bukovičke banje, a osnovan je 1981. godine i smešten u namenski građeno zdanje čija se arhitektura oslanja na tradicije narodnog graditeljstva Šumadije (projektant F. Bajlon). Ekipa portala Espreso.co.rs, posetila je ovu ustanovu, a naš ljubazni domaćin, direktor muzeja Darko Pavlović, pokazao nam je eksponate koji se u njemu nalaze, uz detaljna objašnjenja kako o muzeju i njegovom sadržaju, tako i o lokalitetima o kojima se stara i manifestacijama koje organizuje.

- Svoju osnovnu delatnost istraživanja, proučavanja, zaštite i prezentacije pokretnih kulturnih dobara Narodni muzej u Aranđelovcu realizuje na teritoriji dveju opština - Topole i Aranđelovca. Muzej čuva i izlaže brojne eksponate iz oblasti paleontologije, arheologije, etnologije, istorije i istorije umetnosti, kao svedočanstva materijalne i duhovne kulture koja se razvijala na prostorima ovog dela Šumadije - počinje Pavlović svoju priču za Espreso.

Stalna izložbena postavka „Milenijumi“ prikazuje prošlost grada i okoline, od kamenog doba do dvadesetog veka.

- Prateći hronologiju posetioci se najpre upoznaju sa nalazima iz pećine Risovače - fosilnim ostacima ledenodobnih životinja: mamuta, runastog nosoroga, džinovskog jelena, konja, vuka, divlje svinje, belog pećinskog lava i mnogih drugih, a posebno atraktivan za posetioce je skelet pećinskog medveda. Ostaci medveda su inače najbrojniji, te je tako skelet sastavljen od pravih kostiju - objašnjava Pavlović i dodaje:

- Pećina Risovača je bila stanište i neandertalskog čoveka, koji je u njoj živeo u periodu od pre 50 000 do pre 35 000 godina. Danas se, kao dokaz njihovog prisustva u pećini, u arheološkoj zbirci čuvaju koštane i kremene alatke kojima se pračovek služio.

Obilazeći dalje stalnu postavku nailazimo na period mlađeg kamenog doba, gde se izdvajaju predmeti iz doba vinčanske kulture – keramičke posude, čovekolike figurine, žrtvenici, amuleti... Na ovaj period se nadovezuju predmeti iz metalnih doba, a zatim i rimske epohe –stubovi kao ostaci rimske građevine, mermernu skulpturu lava i brojne alatke, nakit, kopče...

Pavlović nam je dalje objasnio da su najnovija istraživanja arheološkog lokaliteta „Dvorine“ na Venčacu dovela do značajnog otkrića ostataka monumentalne crkve iz prve polovine 14. veka.

- Velika je verovatnoća da je ktitor crkve neko od srpskih vladara toga doba, a u muzejskoj postavci se mogu videti brojni fragmenti fresaka sa ovog lokaliteta.

U daljem obilasku nailazimo na puške, odeću, ali i ognjište, stare pisaće i šiveće mašine...

- Novija istorija pokriva oba srpska ustanka. Među izloženim oružjem se nalazi i puška kremenjača koja je pripadala Tanasku Rajiću, a tu su i kumbare, dramlije, topovska đulad, kao i pribor za paljenje vatre - ocilo, kremen i trud. Deo postavke koji se odnosi na Prvi i Drugi svetski rat prikazuje opremu solunskog i austro-ugarskog vojnika, ali i veliki broj pušaka i mitraljeza. Dok su se vodili ratovi, život na selu je tekao svojim tokom. U etnografskom delu postavke mogu se videti ognjište, staro posuđe, narodne nošnje, ali i stari zanati karakteristični za naš kraj: opančarski, kovački, ćurčijski i abadžijsko-terzijski.

Posetioci Muzeja takođe mogu videti retrospektivnu izložbu savremene umetničke keramike, nastajale na simpozijumu ”Svet keramike” od 1974, u okviru manifestacije ”Mermer i zvuci”.

- Muzej čuva jednu od najbogatijih zbirki umetničke keramike u Evropi, koja broji preko 600 predmeta. Na ovoj izložbi zastupljena su 54 umetnika čije je stvaralaštvo doprinelo utemeljenju savremene umetničke keramike i njenom ravnopravnom statusu u odnosu na druge likovne discipline u srpskoj i tada jugoslovenskoj umetnosti. Istovremeno, odabrana su i dela eminentnih stranih umetnika koji su svoja ostvarenja ostavili našem gradu. Među stranim autorima su Merili Operman (Brazil), Andre Viloks (Belgija), Federiko Bonaldi (Italija), Tadej Bratelj (Slovenija), Gamal Eldin Ahmed Abud (Egipat), Panduranga Daroz (Indija) i dr. Od domaćih autora zastupljeni su Mirjana Isaković, Mirko Orlandini, Velimir Vukićević, Tijana Dujović, Ana Popov, umetnici mlađe generacije poput Biljane Lane Rakanović, Larise Ackov i Ivane Rackov, i mnogi drugi - objašnjava Pavlović za naš portal tokom obilaska Narodnog muzeja u Aranđelovcu.

Muzej se takođe stara i o umetničkim ostvarenjima nastalim na Simpozijumu „Beli Venčac“, koji Smotra umetnosti organizuje od 1966. godine.

- Zbirka skulpura od nadaleko poznatog venčačkog mermera, koja upotpunjuje lepotu parka Bukovičke banje, danas sadrži dela nekih od najeminentnijih vajara sveta: Lin Ćedvik, Dušan Džamonja, Kjus Kjubruk, Vida Jocić, Nikola Kolja Milunović, Oto Logo, Ante Marinović, Dragomir Mileusnić, Slavoljub Radojičić, Ratko Vulanović, Klod Lost, Đo Pomodoro, Olga Jevrić, Kengiro Azuma i mnogi drugi. Više od 200 umetnika je realizovalo svoja dela na simpozijumu „Beli Venčac“ a 66 se nalazi u parku Bukovičke banje u Aranđelovcu - kazao nam je Pavlović, a neke od pomenutih skluptura smo nešto kasnije, tokom obilaska jednog od najlepših parkova u Srbiji - parka Bukovićke banje, imali prilike i da vidimo.

Lokaliteti o kojima se Muzej stara

Direktor muzeja, Darko Pavlović nam je objasnio i o kojim se sve lokalitetima stara Narodni muzej u Aranđelovcu, kao i po čemu je svaki od njih specifičan.

- Narodnom muzeju u Aranđelovcu je, kao upravljaču, povereno na staranje Zaštićeno područje pećina Risovača. Kao značajno arheološko nalazište paleolitske starosti Risovača je proglašena kulturnim dobrom od velikog značaja, a zbog prirodnih vrednosti – prirodnim dobrom od izuzetnog značaja (spomenik prirode I kategorije). Dugogodišnjim istraživanjima pećine Risovače otkriveno je mnoštvo fosilizovanih kostiju i zuba brojnih životinjskih vrsta koje su za vreme poslednjeg ledenog doba živele na stepama oko Risovače. Pronađene kamene i koštane alatke potvrđuju da je pećina u srednjem razdoblju starijeg kamenog doba bila stanište neandertalskih lovaca - kaže pavlović i dodaje da je danas Risovačka pećina uređena po svim principima savremene prezentacije, a godišnje primi preko 20 000 posetilaca iz zemlje i inostranstva.

U nadležnost Muzeja spadaju i Kosturnica, Okućnica Ilije Miloševića kao i Znamenito mesto Orašac - mesto podizanja Prvog srpskog ustanka.

- Danas se na mestu odakle su ustanici krenuli u svoju prvu akciju, u Marićevića jaruzi, nalazi lepo uređen kulturno-istorijski kompleks, koji obuhvata crkvu Vaznesenja Hristovog i spomen-školu podignutu u znak sećanja na Prvi srpski ustanak i vođu ustanka Karađorđa Petrovića. U izložbenom prostoru Muzeja nalazi se izložba posvećena Ustanku, a u pripremi je nova stalna postavka koja će posetiocima biti dostupna od Sretenja 2019. godine, kada će se u Orašcu, sada već tradicionalno, obeležiti Dan državnosti - ističe Pavlović.

Ipak, pored svih zaduženja, muzej organizuje i razne radionice, izložbe, naučne skupove, likovne kolonije...

- Muzej posebnu pažnja poklanja edukativnim radionicama za decu predškolskog, osnovnoškolskog i srednjoškolskog uzrasta. Organizuju se i tematske i gostujuće izložbe, naučni skupovi, likovne kolonije... Muzej se bavi i izdavačkom delatnošću – katalozi zbirki i izložbi, monografije, vodiči i druge publikacije - kaže Pavlović i dodaje da će u svakom od objekata posetioce dočekati kustosi i muzejski vodiči koji su tu da pruže što više informacija i predstave sva blaga koja Narodni muzej čuva.

Kratak istorijat Bukovičke banje

Nakon posete muzeju, otišli smo i do obližnjeg parka Bukovičke banje. O tome kako je nastao jedan od najlepših parkova u Srbiji, njegov kratak istorijat i specifičnosti objekata koje se u njemu nalaze, ispričao nam je Pavlović.

- Za kraj tridesetih godina XIX vezuje se početak razvoja Banje. Tada je dr Emerih Lindenmajer, vojni lekar i načelnik Saniteta u obnovljenoj Srbiji, izvršio prvu kvalitativnu analizu mineralne vode sa izvora u Bukoviku, ustanovio njenu lekovitost i doveo prve goste – bolesnike iz šabačke bolnice - priča Pavlović.

Podnožje Bukulje, gde su se nalazili izvori mineralne vode, imalo je sve predispozicije za razvoj banje – mineralnu vodu, svež i čist vazduh, mir, a za lagodnosti banjskih gostiju trebalo je da se postara država.

- Najpre je otkupljena teritorija na kojoj je početkom 50-ih godina XIX veka počeo da se formira park, otvoreno je prvo banjsko kupatilo „Talpara“ (1851), izvor mineralne vode „Knjaz Mihailo“ (1865), kupatilo „Đulara“ (1865)… Krajem XIX veka, Bukovička banja, Banja Kisela voda, Aranđelovačka banja, kako je tada sve nazivana, bila je jedna od vodećih banja Srbije, uređena u skladu sa svim savremenim balneološkim principima i kriterijumima opremanja vodećih evropskih banja - kaže Pavlović i dodaje:

- Tome je najviše doprinela izgradnja hotela „Staro zdanje“ (1872), „Parnog kupatila“ ili „Ilidže“ za koje je parna mašinerija kupljena u Beču (1875), uređen je “Stari izvor“ koji se počeo nazivati i izvor „Knjaz Miloš“, prosečene nove šetne staze, izgrađeni muzički paviljoni (u kojima je tokom celom dana svirala muzika), podignut „Kur-salon“, a krajem 80-ih godina XIX veka, kao glavna banjska atrakcija, u centralnom delu parka formirano je i veštačko jezero. 1907. godine sagrađen je „Paviljon Knjaz Miloš“ u kom je bila smeštena prva fabrika za flaširanje mineralne vode.

Nagrada Europa nostra za Paviljon Knjaz Miloš

Na svečanoj ceremoniji koja je krajem leta održana u Parku Bukovičke banje predstavljena je prestižna Nagrada Evropske unije za kulturno nasleđe - nagrada "Europa Nostra", kojom je konzervacija Paviljona Knjaz Miloš iz Aranđelovca krunisana na Evropskom samitu o kulturnom nasleđu u junu u Berlinu.

Tokom svečanog programa, nagradu je zvanično otkrila generalna sekretarka organizacije Evropa Nostra Sneška Kvadlih-Mihailović. Gosti su imali priliku i da obiđu Paviljon Knjaz Miloš i saznaju više o ovom istorijskom objektu, koji je 1907. godine izgrađen u duhu secesije, kao prva zgrada od armiranog betona u Srbiji.

Konzervacija Paviljona Knjaz Miloš završena je 2016. godine, čime je ovom biseru Parka Bukovičke banje vraćen istorijski sjaj. Od tada, posetioci Paviljona u njegovom centralnom delu ponovo mogu da probaju vodu sa tri izvora mineralne vode. U obrazloženju nagrade, internacionalni žiri istakao je Paviljon Knjaz Miloš kao primer pažljivog očuvanja istorijskog objekta u njegovoj autentičnoj nameni, lepoti i funkcionalnosti.

U videu pogledajte kako izgleda Narodni muzej u Aranđelovcu:

Tekst je objavljen u sklopu projekta "Aranđelovac - opština po mojoj meri" koji se realizuje uz podršku opštine Aranđelovac. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu, nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

BONUS VIDEO: REKONSTRUKCIJA VREDNA 3 MILIONA EVRA: Ovako danas izgleda centar Aranđelovca