MUČILI SU JE TRI DANA, PA NA KRAJU OBESILI, ALI ONA NIJE ODALA DRUGOVE: Hrabrosti, večno ćeš se zvati LEPA RADIĆ!

Lepa Svetozara Radić imala je samo 15 godina kada su nacističke snage 1941. godine napale Jugoslaviju. Iako mlada, ova devojka bila je dovoljno hrabra da sudeluje u borbi protiv okupatora. Tu borbu nije preživela, pogubljena je sa samo 17 godina.

Drugi svetski rat na području Jugoslavije započeo je 6. aprila 1941. godine. Napad udruženih sila Osovine bio je deo početka velike Hitlerove akcije, poznate pod nazivom Operacija Barbarossa, kojoj je cilj bio pokoriti Sovjetski savez. Nakon kratkog napada jugoslavenske vojne snage su poražene, nakon čega su sile Osovine (Nemačka, Italija, Japan) podelile Jugoslaviju.

No njihova pobeda nije bila potpuna. I dok su Nemci imali čvrstu kontrolu nad cestama i gradovima, nisu mogli kontrolisatu udaljene, planinske regije zemlje u kojima su se organizovale partizanske jedinice pokreta otpora. Njihov vođa bio je Josip Broz Tito, vođa komunističke partije.

Njihov je cilj bio svrgnuti vlast sila Osovine i utemeljiti nezavisnu socijalističku Jugoslaviju.

Mlada Lepa Radić priključila se toj borbi krajem 1941. godine.

Rođena je 19. decembra 1925. godine u selu Gašnici, u blizini Bosanske Gradiške. Lepa je završila zanatsku školu u Gradišci. Bila je aktivna u Savezu komunističke omladine Jugoslavije i član Komunističke partije Jugoslavije od 1941. godine. Njena porodica bila je radnička porodica, a njeni stričevi Vladeta i Voja Radić, te otac Svetozar partizanskom pokretu priključili su se 1941. godine.

Zbog takvog delovanja porodice su u novembru te iste godine uhapsile ustaše. No nakon nekoliko nedelja u zatvoru, pobegli su uz pomoć partizana. Ona i njena sestra Dara, i službeno su se priključile pokretu. Borila se u Grbavačkoj četi kozarskog odreda.

Volontirala je na prvim linijama i pomagala u transportu ranjenih i njihovom begu od napada i vojnika. No njena hrabrost dovela ju je do njenog kraja. Bila je u ambulanti drugog krajiškog odreda najmlađa bolničarka.

U julu 1942. godine, kada je počela velika bitka za Kozaru, Lepa je prošla kroz neprijateljski obruč sa jednim bataljonom i našla se u Podgrmeču. U toj bici poginuli su joj otac Svetozar i stric Vladeta, a jedini brat Milan, još dete, odveden je u Jasenovac odakle se nikada nije ni vratio.

U februaru 1943. godine zarobljena je tokom organizovane akcije spašavanja oko 150 žena i dece koji su bežali po dubokom snegu pred vojskom okupatora. Pokušala je da pobegne pucajući na nacističke snage, no nije uspela, iz svega što je imala, puške i pištolja. Nakon što su ju uhvatili osudili su ju na smrt vešanjem. Tri dana pre vešanja držali su je u izolaciji i mučili kako bi iz nje izvukli informacije o partizanima. Ni tada a ni u trenucima netom pre pogubljenja nije ništa rekla, nije otkrila svoje drugove.

8. februara 1943. godine dovedena je na vešala pred oči javnosti. Nekoliko trenutaka pre nego što su joj stavili omču oko vrata, ponudili su joj pomilovanje ako kaže imena svojih saboraca. Umesto odgovora, rekla je:

- Nisam izdajica svojih ljudi. Oni koje tražite otkriće se sami u trenucima kada će da uništavaju sve vas, zločince, do poslednjeg čoveka - njene reči bile su i: - Živela komunistička partija i partizani. Bori se narode za svoju slobodu, ne daj se zlikovcima u ruke.

Nakon toga obešena je u Bosanskoj Krupi. Sahranjena je na tom mestu, gde je danas skromni spomenik. Nasleđe njene hrabrosti i borbe živi i dalje. Bial je najmlađi ratni heroj iz Potkozarja a narodnim herojem proglašena je krajem decembra 1951. godine.

Bonus video:

Premijerno je prikazan trejler istorijske drame Kralj Petar I. Lazar i Danica Ristovski oduševljeni rediteljskim sposobnostima sina Petra

(Espreso.co.rs/Expres.hr)