Znate li šta su džeferdar, tančica i krdžalinka? Moćno srpsko oružje iz Prvog svetskog ustanka! (FOTO) (VIDEO)

Džeferdar, dimiskija, tančica, šišana... verovatno vam ove reči ne znače ništa, a trebalo bi. Pretpostavljamo da ste bar za kuburu ili jatagan čuli. Obeležavjući važne istorijske datume, sećamo se ustanaka, bitaka i odluka koje su iz njih proistekle. Ostaje, međutim, nedovoljno ispričana priča o oružju kojim su te bune dizane i bitke vođene. Evo zašto danas ne idete u školu, i zbog čega cela Srbija slavi! (FOTO) (VIDEO) Prvi srpski ustanak podignut je na Sretenje 15. februara 1804. godine u Orašcu, pod vođstvom Đorđa Petrovića Karađorđa, oružjem koje je bilo krajnje raznovrsno - od vila i kopalja do kubura i kremenjača.

Najveći deo pušaka, pištolja i hladnog oružja poticao je iz turskih zanatskih radionica, do kojih su ustanici dolazili kupovinom, razmenom ili kao plen. Ustanici su od hladnog oružja najviše korsitili jatagane, ubojite turske mačeve, sečiva povijenog unapred.

Sablje su bile mnogo ređe. Uglavnom su ih nosili viđeniji ustanici i konjanici. Cenjene bile su dimiskije, poznate iz epskih pesama, pravljene od čuvenog čelika iz Damaska.

Osnovno vatreno oružje bili su pištolji - kubure (po futroli - kuburluku). Korišćene su u bliskoj borbi i kao konjičko oružje. Imale su mehanizam sa kremenom, koji su koristile i puške toga doba: "krdžalinke" ili "rašak", potom "tančice" ili "arnautke" i "šišane".

Krdžalinke su imale karakterističan arapski tip kundaka, tanak i povijen nadole. Ime su dobile po krdžalijama, plaćeničkoj pratnji bosanskih i albanskih paša. Ubrzo su postale omiljene među ustanicima, a korišćene su i na celom Balkanu.

Tančice predstavljaju specifičan tip puške kremenjače, nazvane tako zbog svog oblika tj. njene duge i vitke linije. Takav oblik ih je učinio vrlo pogodnim za borbu na odstojanju na brdskom i pošumljenom trenu (tj. za gerilski način ratovanja). Izrađivane su u radionicam širom Balkana, a među poznatijima su one iz Skadra (odakle i potiče naziv "arnautke").

Šišane su bile teške pešadijske puške tvrđavske puške, korišćene šitom Otomaskog carstva. Raskošno ukrašene puške poznate su pod nazivom džeferdar. Cevi su bile ukrašavane srebrom, a kundak sedefom, dragim kamenjem ili srebrom.

Uvećanjem ustaničke vojske zanatsko oružje postaje nedovoljno, a ilegalna kupovina i šverc iz Austrije doveli su do zabrane. Ustanici se od samog početka obraćaju Rusiji za pomoć, koja stiže tek 1808. godine. Raznovsne puške, pištolji i topovi dopremani su u Srbiju sve do sloma ustanka 1813, kada su Rusi morali da se povuku sa Balkana zbog Napoleonovih osvajanja.

Ustanici su izrađivali i koristili i topove od trešnjevog drveta. Od 1808. godine, u Beogradu su se izlivali i topovi od bronze.