OAZA ZA INVESTITORE: Kako se opština Paraćin uhvatila u koštac sa problemom nezaposlenosti

Opština Paraćin se nalazi u samom srcu Srbije, u Pomoravskom okrugu, uz samu važnu saobraćajnicu Evrope, koridor 10. Za ovu opštinu slobodno možemo reći da je raskrsnica Evrope, jer leži na 156. kilometru međunarodnog auto-puta E-75 ka Nišu i Bliskom istoku, na početku međunarodnog puta E-761 za Zaječar i Bugarsku, na priključku za saobračajnicu E-760 ka Kruševcu, za Crnu Goru i Hrvatsku, a kroz grad prolazi i međunarodna železnička pruga koja je sagrađena jos oko 1880 te godine. Ova opština zahvata deo bogatog i plodnog srednjeg Pomoravlja, teritorija opštine Paraćin se spušta od Kučajskih planina na istoku prema Velikoj Moravi na zapadu ispresecana tokovima reka Crnice i Grze. Paraćin je industrijski centar sa dugogodišnjom tradicijom proizvodjne stakla, cementa, štofova i konditorskih štofova.

Osim toga što je raskrsnica frekventnih i veoma važnih regionalnih puteva, opština Paraćin ima izuzetno povoljan strateški položaj, dobre infrastukturne uslove, ali i razne olakšice i pogodnosti, što je čini primamljivom investitorima . Od 2004. godine, od kad je Demokratska stranka u ovoj opštini na vlasti, stvoreni su uslovi koji su privukli strane investitore, ali su se uporedo razvijala mala i srednja preduzeća, što je uticalo na pad nezaposlenosti, ali i kvalitetniji život građana. Saša Paunović, koji funkciju predsednika opštine, zahvaljujući poverenju građana obavlja već 14 godina, objasnio je za portal Espreso šta je sve učinjeno u reformi organizacije opštinskih službi kako bi se investitorima olakšale procedure za investiranje, šta je to što Paraćin nudi investitorima, kako su investicije uticale na nezaposlenost, ali i koji su razvojni potencijali ovog grada.

Kada su procedure za investiranje u pitanju, Paunović za naš portal objašnjava šta sve opština radi kako bi investitorima olakšala ovaj proces, a time i privukla veći broj investicija.

- Službe opštine Paraćin pružaju pomoć i velika su podrška onima koji žele da započnu poslovanje u Paraćinu. Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj je servis potencijalnim investitorima i lokalnoj privredi u davanju svih neophodnih informacija i pružanju logističke podrške do poslednje faze realizacije investicije. Opština Paraćin poštuje i primenjuje sve zakonske procedure tako da je u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji uveden elektronski sistem izdavanja građevinskih dozvola u postupku objedinjene procedure tako da je investitorima olakšano poslovanje u smislu uštede vremena. Sve procedure su javne tako da investitor u svakom trenutku može videti status svog zahteva. Pored olakšanih procedura za izgradnju, investitori su oslobođeni i plaćanja naknada za uređenje građevinskog zemljišta za proizvodne i skladišne objekte u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji i Odlukom SO Paraćin o naknadi za uređenje građevinskog zemljišta.

Komparativne prednosti Paraćina kada je reč o investitorima, su brojne, a Paunović objašnjava koje sve pogodnosti, osim prirodnih se nude investitorima.

- Prednost Paraćina je odličan geografski položaj. Leži na 156. kilometru međunarodnog auto-puta E-75 ka Nišu i Bliskom istoku, na početku međunarodnog puta E-761 za Zaječar i Bugarsku, na priključku za saobračajnicu E-760 ka Kruševcu, za Crnu Goru i Hrvatsku. Paraćin, pored dobrih saobraćajnih veza, ima i dobre infrastrukturne uslove za otpočinjanje proizvodnje. Ima industrijsku zonu „Zmič“ u opštinskom vlasništvu, opremljenu svom potrebnom infrastrukturom.

U skladu sa propisima, investitorima koji ispune zakonske uslove, možemo ponuditi besplatno zemljište u industrijskoj zoni, ali i neke druge pogodnosti, u skladu sa uredbama koje važe za čitavu teritoriju Srbije. Pored privredenika iz Paraćina prednosti industrijske zone Zmič prepoznali su i privrednici iz regiona, koji su iskoristili tu mogućnost brzog započinjenja proizvodnje, zahvaljujući efikasnoj administraciji - objašnjava predsednik opštine Paraćin i dodaje da je sve planski pokriveno, odnosno da se građevinske dozvole se dobijaju odmah i svaki investitor može brzo i lako da kupi parcelu i započne realizaciju svoje investicije.

- Rado izlazimo u susret i posebnim zahtevima investitora. Lokalni podsticaji i olakšice za investitore i postojeću privredu, koje opština daje ograničeni su propisima, pa tako investitori koji žele da grade stambeni objekat pojedinačno, industrijski objekat koji ne podleže oslobađanju po Zakonu o planiranju i izgradnju, objekte za poslovanje ili usluge, imaju smanjeni doprinos za izgradnju za 40% u slučaju da plate iznos odjednom; fizičkim licima - investitorima, preduzetnicima i pravnim licima koji grade objekte prema njihovoj nameni dozvoljeno je da plate iznos doprinosa za izgradnju podeljen u 24 jednake mesečne rate. Preduzeća i preduzetnici koji su registrovani na teritoriji opštine Paraćin, oslobađaju se plaćanja lokalne komunalne takse za isticanje firme na poslovnom prostoru, osim za one koji imaju godišnji prihod preko 50.000.000,00 dinara – dodaje on.

Kako u Paračinu već pet godina, od kraja svetske ekonomske krize, pada nezaposlenost, a raste zaposlenost, interesovalo nas je šta je to što je u najvećoj meri uticalo na ovako pozitivan trend.

- Tokom proteklih godina izdate su građevinske dozvole za oko pedeset pet hiljada kvadrata poslovnog i proizvodnog prostora malim i srednjim preduzećima koja su prepoznata kao nosioci razvoja privrede na lokalu. Prema istraživanju sprovedenom 2017.god. u vremenu tranzicije, a na uzorku od samo 18% malih i srednjih preduzeća, otvoreno je 2700 novih radnh mesta. Istraživanje o efektima zapošljavanja je sprovelo udruženja preduzetnika iz Paraćina uz podršku Opštine Paraćin i Regionalne agencije za razvoj Šumadije i Pomoravlja. Po istom istraživanju posmatrani privredni subjekti samo u 2016. god. otvorili su 321 radno mesto, što se poklapa sa informacijama kancelarije za lokalnih ekonomski razvoj iz ove godine, jer u ovom trenutku 18 preduzeća sa kojima smo sarađivali planira otvaranje 286 radnih mesta, pri čemu u obzir nisu uzete velike kompanije kakva je „Lidl“ i „Rimaster“ koje počinju sa radom u Paraćinu – objašnjava Paunović.

On je za portal Espreso otkrio koji su to investitori koje u narednom periodu možemo da očekujemo u ovoj opštini.

- Francuska kompanija ''Plast and Metal Balkans DOO'', zakupila je halu u Industrisjkoj zoni Zmič za potrebe otpočinjanja proizvodnje za obradu plastike i metala za preciznu industriju čija proizvodnja je namenjena tržištu Francuske i EU. Firme koje se bave istom delatnošću iz Francuske kao i pomenuta firma čine klaster, i zainteresovane su za otvaranje pogona u Paraćinu, te najavljuju gradnju proizvodnog objekta u kome bi one bile smeštene u Industrijskoj zoni Zmič. Tu je i švedska kompanija Rimaster, koja je zakupila halu u privatnom vlasništvu gde će u I fazi realizacije svoje investicije započeti proizvodnju električnih sistema za specijalizovana vozila. U toku je odabir i prijem radnika koji će biti poslati u Švedsku kako bi se obučili za rad na specijalizovanim mašinama. U drugoj fazi planira se izgradnja investicionih postrojenja u Industrijskoj zoni Zmič gde se planira zapošljavanje 350 radnika a u narednih deset godina biće zaposleno od 700-1000 radnika – kaže Paunović i dodaje da su u toku pregovori i sa jednom turskom komkpanijom.

- Ova kompanija traži prostor za prošerenje svojih proizvodnih kapaciteta i još uvek ne želi da otkrije javnosti tu nameru. Bavi se proizvodnjom retrovizora i farova i zainteresovana je za kupovinu zemljišta u Industrijskoj zoni Zmič kako bi izgradila halu za proširenje proizvodnih pogona u kojoj bi se zaposlilo u I fazi od 100-150 a u II od 400-500 radnika.

U Paraćinu trenutno posluje šest stranih kompanija. Paunović nam je kazao koje su to kompanije prepoznale prednosti ulaganja u ovu opštinu, kao i čime se one bave.

Strane kompanije koje trenutno posluju u Paraćinu su:

- CRH Irska – fabrika cementa, koja je kupila švajcarsku kompaniju HOLCIM koja je privatizovala fabriku cementa Novi popovac 2002.godine.

- Rofix Austrija – proizvodnja građevinskog materijala, koja je svoju proizvodnju započela 2003.godine

- Mondi Packaging Austrija – proizvodnja natron vreća, koja je svoju investiciju realizovala 2003.godine

- Glass Industri Bugarska – fabrika stakla, 2007. privatizovana od strane Bugarske firme Rubin, 2012. godine promenjena je vlasnička struktura uz većinsko vlasništvo kompanije Glass Industri iz Bugarske

- Plast & Metal Francuska – proizvodnja precizne mehanike, zakupila halu u Industrijskoj zoni Zmič, početak realizacije investicije 2018.godina

- Rimaster Švedska – proizvodnja električnih sistema za specijalna vozila, zakupili privatnu halu do izgradnje nove, u toku zapošljavanje radnika

- Zincomet Bugarska – separacija cinkove šljake, kupili zemljište u Industrijskoj zoni Zmič i u toku je izgradnja proizvodnog objekta - kaže on.

Kako kaže Paunović, nosioci privrednog razvoja u Paraćinu su, pored cementare kao jednog od tri „giganta“ iz vremena bivše Jugoslavije, domaća mala i srednja preduzeća, kako novoosnovana tako i ona koja su nastavila sa poslovanjem posle promene vlasničke strukture.

- Struktura registrovanih preduzeća prema sektoru delatnosti u opštini Paraćin pokazuje trend sličan trendovima u drugim opštinama okruga. Najveći broj registrovanih preduzeća je u oblasti trgovine, industrije, transporta i finansijskih i drugih usluga. Prema veličini najveći je broj malih preduzeća (98,7%). Što se tiče proizvodnih preduzeća, najviše ih je iz oblasti prehrambene industrije, konkretno iz oblasti proizvodnje konditorskih proizvoda, prerade mleka i mlečnih proizvoda, prerade mesa i proizvodnje mesnih prerađevina, proizvodnje sokova i alkoholnih pića. Tu su i preduzeća za proizvodnju građevinskog materijala, preradu drveta, prozvodnju metalne galanterije i proizvodnju papirne ambalaže.

Iz oblasti uslužnih delatnosti najviše ima preduzeća za pružanje turističko-ugostiteljskih usluga dok je najrazvijenija grana trgovina jer je Paraćin oduvek bio trgovinski centar, što potvrđuje i činjenica da je oko 50% aktivnih registrovanih firmi iz ove oblasti.

Pored inostranih investitora u Paraćinu je veliki broj lokalnih privrdenika koji grade ili proširuju svoja proizvodna postrojenja. Neke od značajnijih firmi u oblasti prehrambene industrije, proizvodnje mesa i mesnih prerađevina kao što su Magnum DOO, mesara Nikolić, SIM Farm, Gala DOO, Bogdanović, Meso-tok Rašić... u oblasti proizvodnje mleka mlekara Mihajlović, proizvodnja konditorskih proizvoda kompanija AD Čokolend, Paraćinka AD i Pionir DOO, proizvodnja bezalkoholnih i alkoholnih pića firma Bahus DOO i BM Trgovina.

Što se tiče industrije proizvodnje građevinskog materijala značajnija preduzeća su Matoks AD, Transkop DOO, SZTR Ljuba Invest...

Pored proizvodnih gradi se i značajan broj ugostiteljskih objekata sa smeštajnim kapacitetima kao što su objekti na Karađorđevom brdu, RM Stubica koja gradi hotel u Sisevcu, Koliba Grza koja proširuje svoje kapacitete, AMR gradi etno selo kod auto puta, Prestiž proširuje svoje smeštajne kapacitete, itd. - priča Paunović.

Osnovni potencijal razvoja Paraćina ogleda se u mogućnosti za razvoj industrije, poljoprivrede i turizma.

- Postoji spremnost lokalne samouprave da stvori bolje uslove za privređivanje a ta aktivnost je dovela do realizacije projekta izgradnje Industrijske zone Zmič. Opština Paraćin konstantno radi na razvoju infrastrukture industrijske zone ''Zmič'' u čijem je vlasništvu i stvara neophodne uslove za potrebe potencijalnih investitora. Ukupna površina namenjena za izgradnju privrednih objekata 38ha 62ara 90m2, od čega je do sada zauzeto oko 10,5ha. Početna cena zemljišta u Industrijskoj zoni Zmič je 3,15 €/m2. Zemljište je infrastrukturno opremljeno: saobraćajnice, vodovod, kanalizacija, gas, tri trafo stanice - kazao nam je Paunović.

On dodaje da je poljoprivredno zemljište u opštini uglavnom u privatnom vlasništvu, a nešto malo državnog se daje u zakup poljoprivrednicima.

- Postoji interesovanje za višegodišnje zasade, pogodne za preradu voća, što je novina za naš kraj. Zasade vinove loze, na površini većoj od 100 hektara, u višegodišnji zakupe uzela je kompanija AD Rubin koja se bavi proizvodnjom vina. Tako da Paraćin ponovo postaje i vinogradarski kraj, kakav je bio u prošlosti. Kad je reč o poljoprivrednoj proizvodnji, uglavnom je prisutna proizvodnja povrća, a ima „malih“ poljoprivrednika sa proizvodnjom povrća vrednom i više stotina hiljada evra na godišnjem nivou. Prisutne su i ozbiljne kompanije u toj oblasti, pravi proizvođači, koji imaju tržište ne samo u Srbiji, već i van granica naše zemlje. Opština pruža podršku kroz izradu planova a i komasacija je trenutno u toku na hiljadu i nešto hektara poljoprivrednog zemljišta u dolini rekla Morave.

Kada je turizam u pitanju, opština Paraćin, između ostalog, može da se pohvali atraktivnim izleštima kao što su Grza i Sisevac. Predsednik opštine nam je ispričao nešto više o turističkom potencijalu opštine, ali i svemu onome što se nudi kako turistima, tako i meštanima ove opštine.

- Kao posebno atraktivno izletište u paraćinskoj opštini, ističe se Grza, sa istoimenom rekom. Nalazi se, na 17-om kilometru puta Paraćin - Zaječar. Grza, koja se nalazi na 400 metara nadmorske visine, prepoznatljiva je po izuzetnoj prirodi, čistom vazduhu, raznovrsnom biljnom i životinjskom svetu. Mami atraktivnošću vrela reke Grze, jezerima, posebno atraktivnim za sportske ribolovce, jer su bogata kalifornijskom i potočnom pastrmkom, kao i brojnim pešačkim stazama. Reka Grza izvire na 480 m nadmorske visine, a u blizini vrela smešten je Planinarski dom, namenjen izviđačima, lovcima i izletnicima.

U podnožju Kučajskih planina, na 360 metara nadmorske visine, nalazi se Sisevac, jedan od bisera našeg turizma. Udaljen je 160 km od Beograda, a samo 20 km od isključenja sa auto puta kod Ćuprije. Sisevac je smešten na izvoru reke Crnice u prelepoj kotlini okruženoj šumama. Očuvana priroda, zelene šume južnog Kučaja, bistra reka i potoci koji se u nju slivaju, termalna voda, čist vazduh, zajedno sa bogatom kulturno - istorijskom tradicijom čine ovaj kraj jedinstvenim. Prirodne prednosti daju dovoljan razlog da posetite Sisevac i da ga posle toga uvrstite u jedno od nezaboravnih mesta za odmor - kazao je on i dodao da opština Paraćin ima vrlo ozbiljne potencijale za razvoj tranzitnog, verskog, istorijskog, lovnog i ribolovnog, sportskog i agroturizma, a sve zahvaljujući položaju koji zauzima na mapi Srbije.

- Manastiri kao potencijalne turističke destinacije u opštini Paraćin su: Manastir Sv. Petka u Izvoru, Manastir Sv. Sisoje u Sisevcu, Manastir Sv. Nikola u Svojnovu, Manastir Pokrova Presvete Bogorodice u Lešju. Lovni i ribolovni turizam takođe imaju značajne potencijale. Lovište “Južni Kučaj” (sa veoma dugom tradicijom), Vrelo reke Grze, izvorište reke Crnice, Velika Morava… pravi su biseri i velika mogućnost za razvoj ove grane turizma, kako kod domaćih tako i kod potencijalnih stranih turista. Sportski turizam može biti značajna komponenta u razvoju turizma opštine Paraćin. Kompletna infrastruktura je na raspolaganju potencijalnim posetiocima (sportskim ekipama, rekreativcima…). Sportsko-rekreacioni centar sa halom sportova, stadion, zatvoreni bazeni, pružaju vrhunske mogućnosti za razvoj ove grane turizma. Tranzitni turizam zbog svoje specifičnosti i obzirom na lokaciju Paraćina i neposrednu blizinu svih drumskih, železničkih i vodenih pravaca, treba da ima vodeću ulogu u razvoju turizma opštine Paraćin. Činjenica je da veliki broj posetilaca iz zemlje i inostranstva, svakodnevno prolazi kroz opštinu Paraćin - zaključuje Paunović.

" Vest je objavljena u sklopu projekta "Paraćin - grad za primer" koji se realizuje uz podršku opštine Paraćin. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu, nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva."