SVI ZNATE NJEGOVO IME, MNOGE ŠKOLE, ULICE I NASELJA U SRBIJI NAZVANI SU PO NJEMU, ali niste znali KO JE ZAISTA BIO OVAJ ČOVEK! (FOTO)

Učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, visoki funkcioner SFRJ i narodni heroj Jugoslavije Veljko Vlahović (1914 - 1975), rođen je u selu Trmanje kod Kolašina. Bio je sin kapetana prve klase Milinka Vlahovića, komandanta Rovačkog bataljona vojske Kraljevine Crne Gore.

Po završetku osnovne škole u rodnom mestu, Vlahović je dalje školovanje nastavio u Podgorici i Beogradu. Gimnaziju je završio u Podgorici, a onda upisao mašinstvo u Beogradu, pa studije nastavio u Pragu, na Sorboni, u Parizu pa diplomirao na Univerzitetu u Moskvi.

Kao srednjoškolac se, veoma rano uključio u radnički pokret. U Beogradu je 1932. godine izabran za sekretara udruženja srednjoškolaca beogradskih gimnazija, koje je tada bilo jezgro revolucionarnog, srednjoškolskog pokreta.

Kada je upisao studije mašinstva na Tehničkom fakultetu u Beogradu, pošto je po prirodi bio sistematičan, radan i uporan, ubrzo je postao jedan od istaknutijih boraca i rukovodilaca naprednog studentskog pokreta u Beogradu. U Savez komunističke omladine Jugoslavije primljen je 1933. godine, a u Komunističku partiju Jugoslavije 1935. godine, kao već istaknuti studentski aktivista.

Sredinom tridesetih godina, studenti Beogradskog univerziteta bili su pokretači i organizatori brojnih političkih akcija u gradu i na Univerzitetu. Vlahović je već tada bio jedan od istaknutih organizatora i rukovodilaca borbe beogradskih studenata za autonomiju Univerziteta, slobodu nauke i kulture, protiv nacionalističkih udruženja i policijske strahovlade, za demokratske slobode i društveni napredak zemlje.

Bio je član od osnivanja, a od 1935. do jula 1936. godine, i predsjednik Akcionog odbora stručnih studentskih udruženja na Beogradskom univerzitetu, i jedan od najistaknutijih organizatora i rukovodilaca velikih studentskih štrajkova (februara 1935. i 4. aprila 1936) u Beogradu. Zbog toga je hapšen i interniran u koncentracioni logor u Višegradu (14. februara do 20. marta 1935) i isključen s Univerziteta za 1935/36. godinu.

Pre i u toku štrajkova putovao je u Zagreb i Ljubljanu zbog koordinacije zajedničke akcije studenata ova tri velika univerziteta protiv tadašnjeg režima. Zajedno s Lolom Ribarom učestvovao je u formiranju akcionih komiteta i u pripremama jugoslovenske studentske delegacije za Svetski omladinski kongres u Ženevi, održan u jesen 1936. godine.

Polovinom 1936. godine, po odluci partijskog rukovodstva na Univerzitetu, da bi izbegao hapšenje, otputovao je u Prag, gde se odmah uključio u rad partijske organizacije jugoslovenskih studenata u ovom gradu, i ubrzo izabran za zamenika sekretara partijske organizacije.

Španski građanski rat

Učestvovao je u Španskom građanskom ratu, kao borac Internacionalnih brigada. Krajem januara 1937. godine, s grupom od 26 jugoslovenskih studenata, iz Praga se ilegalno, preko Pariza, prebacio u Španiju. Upravo iz tog perioda potiče i njegovo poznato pismo studentima Beogradskog univerziteta, u kome ih poziva na akciju davanja svestrane pomoći španskom narodu u borbi za njegovu slobodu.

U Španiji se borio u Balkanskom internacionalnom bataljonu „Dimitrov“ i „počeo da polaže ispite iz velike lekcije istorije“, kako je on sam nazivao borbu za špansku republiku. Ubrzo posle dolaska u Španiju, u bici na Marami, 14. februara 1937. teško je ranjen u nogu.

U Španiji je bio borac s puškom u ruci i obavljao mnoge odgovorne dužnosti u Internacionalnim brigadama. Najpre je radio u kadrovskoj sekciji Baze internacionalnih brigada u Albaseteu, a zatim je bio pomoćnik načelnika za kadrove Balkanske internacionalne brigade.

Posle toga je radio u Komesarijatu internacionalnih brigada u Madridu i Barseloni, a zatim u Centru za evakuaciju boraca internacionalnih brigada u S’Agara.

U drugoj polovini 1937. godine, posle smrti Blagoja Parovića, jedno vreme je bio i urednik lista „Dimitrovac“. Poslednja funkcija u španskoj republikanskoj vojsci bila mu je politički komesar bataljona.

Posle prelaska u Pariz, od CK KPJ dobio je zadatak da organizuje tehniku i dokumenta za ilegalni i legalni povratak u zemlju jugoslovenskih dobrovoljaca iz Španskog građanskog rata.

U Francuskoj je delovao i kao član Partijskog biroa nekoliko partijskih ćelija u Parizu. U Parizu se prvi put susreo sa Titom, i od tada je jedan od njegovih najbližih saradnika i doslednih sledbenika.

Dok je boravio i radio u Parizu, izabran je 1939. godine za člana CK SKOJ-a. Oktobra 1939. upućen je u Moskvu, kao predstavnik SKOJ-a, u Komunističku omladinsku internacionalu (KIM). U Moskvi je nastavio studije na moskovskom Tehničkom fakultetu i radio u organima KIM, kao predstavnik SKOJ-a, a 1942. i 1943. godine, do rasformiranja, kao sekretar KIM. Pored rada u KIM, bio i predstavnik KPJ u Kominterni do njenog raspuštanja, 1943. godine.

Aprilski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije 1941. godine zatekli su ga u Moskvi. Vlahović je tada pojačao rad na vezama jugoslovenskih komunista i građana s domovinom i radio na popularizaciji Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije.

Po zadatku CK KPJ i Vrhovnog štaba NOPOJ, u Moskvi je, 11. novembra 1941. godine, organizovao s Đurom Salajem radio-stanicu „Slobodna Jugoslavija“, preko koje je u svet prodirala istina o borbi naroda Jugoslavije protiv okupatora i domaćih izdajnika.

Održavao je vezu s Vrhovnim štabom i dobijao izveštaje iz zemlje, pripremao emisije za radio-stanicu, pisao u sovjetskoj štampi i držao predavanja studentima, radnicima i sovjetskim građanima o oslobodilačkoj borbi jugoslovenskih naroda. Starao se da radio-vesti „Slobodna Jugoslavija“ i dobijeni izvještaji iz zemlje budu emitovani na više stranih jezika i jezicima jugoslovenskih naroda.

U Jugoslaviju se vratio krajem 1944. godine, i preuzeo dužnost načelnika Uprave za agitaciju i propagandu Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije.

Cela Vlahovićeva porodica je učestvovala u Narodnooslobodilačkoj borbi. Braća Branko i Dušan, su poginuli kao visoki vojni rukovodioci NOVJ-a, a sestra Dunja i brat Mišo su nosioci Partizanske spomenice 1941. I Veljkova majka Mijojka je takođe bila aktivni učesnik NOR-a.

Nakon oslobođenja zemlje, obavljao je najodgovornije partijske i državne dužnosti, bio je potpredsednik Veća naroda u Narodnoj skupštini FNRJ, predsednik Odbora za prosvetu Saveznog izvršnog veća, predsednik Spoljnopolitičkog odbora Narodne skupštine FNRJ, zamenik ministra inostranih poslova FNRJ (1951 — 1952) I direktor lista „Borba“ (1953).

Bio je član Izvršnog odbora i član Predsedništva SSRN Jugoslavije (do juna 1966.), predsednik Komisije za međunarodne veze SSRNJ, član Centralnog odbora SUBNOR Jugoslavije, predsednik Centralnog odbora Saveza ratnih vojnih invalida Jugoslavije (do oktobra 1965) i član Uprave udruženja španskih boraca Jugoslavije.

Za člana Centralnog komiteta KPJ (SKJ) biran je od Petog do Desetog kongresa. Od Sedmog kongresa SKJ član je Izvršnog komiteta, a od Osmog kongresa do Šestog plenuma Centralnog komiteta bio je jedan od sekretara CK SKJ.

Na Devetom i Desetom kongresu biran je za člana Predsedništva CK SKJ. Bio je i predsednik Gradske konferencije SK Srbije Beograda, od marta 1968. do marta 1970. godine.

Bio je član Saveta federacije i imao čin rezervnog general-major JNA.

Bio je član (1950) i šef jugoslovenske delegacije na zasedanju Generalne skupštine Organizacije ujedinjenih naroda i član jugoslovenske delegacije na Prvoj konferenciji šefova država ili vlada nesvrstanih zemalja u Beogradu, septembra 1961. godine.

U vreme svog bogatog političkog rada, Vlahović se bavio opštepolitičkim i ideološko-teorijskim pitanjima marksizma-lenjinizma. Objavio je više tekstova i studija o razvoju i ulozi SKJ u socijalističkom samoupravnom društvu i drugim pitanjima. Za njegovu stvaralačku misao vezani su mnogi dokumenti komunističke partije u čijoj je izradi učestvovao, kao što je Program Saveza komunista Jugoslavije i platforma za Deseti kongres SKJ.

Bio je veoma cenjen kao saborac i drug, kao izuzetno skroman, principijalan i dosledan borac za socijalizam. Kao istaknuti teoretičar, prekaljeni revolucionar, sledbenik i Titov saborac, imao je veliki autoritet u Jugoslaviji i u revolucionarnom pokretu u svetu.

Preminuo je 7. marta 1975. godine u Ženevi. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Mnoge škole, ulice, naselja širom Srbije nose njegovo ime.

Bonus video:

Marko Bastać, intervju

(Espreso.co.rs / Wikipedia)