BROJNE LEGENDE SE VEZUJU ZA MANASTIR U SOPOTU: Sveti Nikola se ukazao srpskom despotu, a onda je ON UČINIO OVO

Manastir Pavlovac se nalazi u opštini Sopot na planini Kosmaj, na zaravni iznad istočne obale Tihanovačkog potoka u selu Koraćica i jedan je od manastira Šumadijske eparhije.

Sagrađen je na važnom strategijskom putu koji je vodio iz Beograda za Rudnik i ibarsku dolinu. Zadužbina je despota Stefana Lazarevića. Na osnovu istorijskih izvora i arhitektonskih odlika manastirske crkve pouzdano se zaključuje da je manastir podignut u drugoj ili trećoj deceniji XV veka.

Prvi pisani podaci o manastiru nađeni su u turskim popisima stanovništva u 16. veku. Veruje se da je zapusteo u vreme Velike seobe Srba.

"Manastir je zadužbina Svetog despota Stefana Lazarevića. Trenutno je bez monaštva i svi objekti osim manastirske crkve čekaju obnovu. Svaki kamen i svaka stena predstavljaju legendu za sebe. Postoji više priča o nastanku manastira koje sam lično sakupljao i zapisivao i jedna od njih je upravo vezana despota Stefana Lazarevića.", objašnjava kustos Vladimir Kojanić.

Svetinja je ležala u ruševinama sve do istraživačkih radova koji su počeli sredinom prošlog veka.

"U tišini svetinja je ležala u ruševinama do istraživačkih radova koji su počeli 1967. godine. Prilikom istraživanja su konzervirani njegovi ostaci. Prva Liturgija, u obnovljenom manastiru služena je 1990. godine u crkvi posvećenoj Svetom Nikoli. Trikonhalna sa osmougaonom kupolom iznad centralnog dela naosa predstavlja osnovu crkve. Inače, svetinja je zidana od lomljenog kamena. Međutim, od bogate dekoracije skulptura kojom je crkva bila ukrašena, očuvani su samo fragmenti", kaže Vladimir.

Što se tiče legendi koje se vezuju za ovu svetinju, Vladimir tvrdi da su pojedina arheološka istraživanja potvrdila navode iz istih, a jedna od zanimljivosti je i ta da je u jednom zidu navodno pronađen skelet čoveka.

"Brojne legende se vezuju za sam manastir. Navodno u jednom zidu je pronašen skelet čoveka, a baš u tom zidu su se nalazile dve okrugle rupe koje su stalno bile mokre i iz kojih su tekle kapljice. Takođe, jedna od legendi je, kako narod priča, da su izvori vode koji protiču oko manastira Pavlovca veoma lekoviti.", tvrdi on.

Prema pojedinim istorijskim činjenicama, u blizini manastira se nalazilo lovište despota Stefana Lazarevića, i dan danas se na Kosmaju mogu videti razne vrste divljači, od jelena lopatara do bivolica. Tako je nastala još jedna legenda o snu koji je usnio despot.

"Narodno predanje kaže da je Stefan Lazarević loveći na Kosmaju, kada je seo da odmori, zadremao ispod jedne vrbe, a onda je usnio neobičan san. Navodno, u snu mu se ukazao Sveti Nikola koji mu je pokazao mesto gde treba da sagradi crkvu. Nakon toga se on probudio i znao je šta mu je činiti", priča Vladimir Kojanić.

Nekada je unutrašnjost crkve pažljivo zidana i spojnice između kamena su malterom ravnjane. Međutim, zidne površine nisu bile malterisane, nego su samo nekoliko puta bile okrečene. Na tako obrađenoj podlozi slikane su freske čiji su manji fragmenti bili vidljivi početkom XX veka.

Danas na zidovima crkve nema nikakvih slikarskih tragova, jer ovako pripremljena podloga nije mogla da bude dugotrajna.

Bonus video:

(Espreso/Miloš Dojčinović)