Preminuo dr Milenko Bogdanović

U nedelju 10. decembra preminuo je dr Milenko Bogdanović (1935-2023), arheolog Narodnog muzeja u Kragujevcu. Arheolog Bogdanović bio je dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti i na dužnosti rukovodioca Muzeja u Kragujevcu od 1982. do 1990 godine.

Poseban akcenat u ovom periodu Narodni muzej u Kragujevcu je dao arheološkim iskopavanjima značajnih lokaliteta centralne Šumadije.

Milenko Bogdanović, doktor arheologije profesionalnu biografiju započeo je kao kustos Narodnog muzeja u Kragujevcu, a napredovanje u karijeri bilo je pod uticajem i rukovodstvom profesora Dragoslava Srejovića.

Značajna za njegovu biografiju ističu se najpre arheološka iskopavanja u Divostinu koja su u drugoj fazi bila vrlo obimna i u saradnji sa kolegama iz Amerike. Kao rezultat toga rada izašla je publikacija „Divostin” sa tekstom na engleskom jeziku, a Bogdanović je doprineo značajnim radom o stambenoj arhitekturi sa ovog eponimnog šumadijskog lokaliteta vinčanske kulture.

Uskoro je usledilo arheološko iskopavanje na bronzanodopskom lokalitetu „Gradina u Ljuljacima” sa istoimenom publikacijom koju je ovog puta Bogdanović priredio samostalno na srpskom jeziku uz znalačku obradu materijala tako se svrstavajući u bolje poznavaoce praistorijskih kultura.

Taj rad kasnije je odredio njegova interesovanja za genezu praistorijskih kultura što će ga često navraćati da se u budućem periodu i sve do kraja karijere pa i kasnije znalački upušta u naučne polemike i analize ovih pitanja koje su za njega oduvek bili od velikog značaja za razumevanje praistorije Balkana.

Taj put uputiće ga na nastavak istraživanja još jednog velikog nalazišta vinčanske kulture u Šumadiji koji će njegovim radom postati poznat. U pitanju je selo Grivac u Gružanskom kraju, a značajna publikacija koja i danas važi za uzornu izaći će dosta godina kasnije.

Bogdanović svoju karijeru u Narodnom muzeju upotpuniće u narednim godinama svoga rada istraživanjem još nekoliko značajnih lokaliteta u Šumadiji, u pitanju su Jasik u Komaricama, Glavica u Đurđevu kod Rače, praistorijska naselja gradinskog tipa, iz bakarnog i bronzanog doba.

Ova interesovanja urodiće naučnim radovima koji se tiču i drugih naselja istog tipa koje je Bogdanović istraživao u manjoj ili većoj meri, često u saradnji sa zavodom za zaštitu spomenika kulture i kolegom Dimitrijem Madasom. U dolini Gruže pri zaštitnim iskopavanjima za akumulaciju Gruža, na meti njegovih iskopavanja našao se i Kusovac, lokalitet danas poznat po gabaritima i bogatstvu neolitskog naselja čije ime je Bogdanović takođe proširio naučnim svetom, te antički lokalitet u Radmiloviću, antički i srednjovekovni lokaliteti u selu Žune.

Naučna opsesija praistorijskim kulturama urodila je kod njega plodovima značajnog doprinosa i svrstala ga u period procvata srpske arheologije i društvo velikana svog doba: Tasića, Srejovića, Garašanina.

Sve do kraja života on se podrobno bavio pitanjima koja su bila od značaja za srpsku arheologija i strasno se upuštao u kritike onoga što nije smatrao ispravnim razumevanjima Srejovićevog rada naročito kada se radilo o Lepenskom Viru. U tom smislu može se smatrati i zaštitnikom Srejevićevog dela iz ugla stare srpske arheološke škole koja je prkosila novim metodama u arheologiji, dobro znajući da bez pouzdane stratigrafske analize lokaliteta sve druge pretpostavke lako gube tlo pod nogama.

Ali nije se zaustavljao na tome, u tim pitanjima iznalazio je i nove pristupe i drugačija sagledavanja.

Praistorija nije sve čime se u svojoj bogatoj karijeri bavio. Trudio se koliko je bilo u njegovoj moći da istraži ili obradi i lokalitete drugih perioda.

Tako je rukovodio i iskopavanjima antičkog i srednjevekovnog utvrđenja u Grbicama. Dugogodišnjim rekognosciranjima teritorije Muzeja upoznao se i sa lokalitetima ostalih perioda. Takvo predznanje omogućilo mu je da priredi i prvu stalnu arheološku postavku u Amidžinom Konaku i sastavi za nju katalog koji je i danas savremen i često polazna osnova novim arheološkim istraživačima ovog kraja.

Bio je dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti a na dužnosti rukovodioca Muzeja u Kragujevcu od 1982. do 1990 godine.

Sahrana dr Milenka Bogdanovića je danas, u utorak 12. decembra na Varoškom groblju u Kragujevcu. Opelo počinje u 12 sati.

Bonus video:

(Espreso / Danas)