PRVE KIBUCE OSNOVALE PRISTALICE JEVREJSKOG POKRETA KOJI JE STVORIO ČOVEK POREKLOM IZ ZEMUNA: Ovo je MALO KO ZNAO!

Masakri koje su pripadnici palestinskog ekstremističkog pokreta Hamas u subotu izvršili u kibucima na jugu Izraela skrenuli su pažnju javnosti na ove jevrejske zajednice u kojima članovi dele ono što proizvedu.

BBC na srpskom je početkom ove decenije objavio tekst o ljudima iz Srbije koji su odlučili da se pridruže ovakvom načinu života u Izraelu.

Prvi kibuc je nastao 1910. na obali Galilejskog jezera, u tadašnjem Osmanskom carstvu, i nazvan je Degania.

Osnovali su ga levičari iz cionističkog pokreta, čije su pristalice zastupale ideju o povratku Jevreja u Palestinu i stvaranju samostalne jevrejske države.

Ideološki tvorac modernog cionizma krajem 19. veka bio je Teodor Hercl, rođen u austrougarskoj Pešti, čiji je otac bio poreklom iz Zemuna.

David Ben-Gurion, prvi premijer Izraela, poslednjih deset godina života proveo je u kibucu Sde Boker u pustinji Negev.

Kuća u kojoj je živeo danas posećuju mnogi turisti.

Socijalistički opredeljeni cionisti su osnovali i mošave, poljoprivredna naselja koja po društveno-ekonomskom uređenju podsećaju na kibuce.

U mošavu su zajednička skladišta i pojedina poljoprivredna oprema i alati, ali finansijska dobit od prinosa ostaje pojedinačnim porodicama koje obrađuju zemlju.

Prvi mošav, Nahala, nastao je 1921. godine.

Migrantski talas posle sticanja državnosti doveo je u Izrael i grupu jugoslovenskih Jevreja.

Oni su 1949. godine osnovali mošav Kidron koji postoji i danas.

Većina kibuca u Izraelu su sekularni, ali postoji i 16 u kojima je vera izuzetno bitna.

Poslednjih nekoliko decenija tradicionalni kibuci nestaju, a većina preostalih je privatizovana.

U malom broju tradicionalnih i dalje je na snazi kolektivno vlasništvo i ravnopravnost u proizvodnji, potrošnji i obrazovanju.

Međutim, u takozvanim obnovljenim kibucima postoji privatno vlasništvo i razlike u zaradama, uz poneki raniji propis.

U Izraelu je 2020. postojalo oko 270 kibuca u kojima je živelo više od 120.000 ljudi, dok je cela država imala 9,2 miliona stanovnika.

Kibuci su 2010. godine činili 40 odsto ukupne poljoprivredne proizvodnje Izraela, u vrednosti oko 1,7 milijardi američkih dolara, prema jednom istraživanju.

Bonus video:

(Espreso / BBC na srpskom)