DVE OSOBE OBOLELE OD VIRUSSA ZAPADNOG NILA U SRBIJI: Epidemiolog objašnjava KAKO SE PRENOSI, jako je VAŽNO DA ZNATE

Grоznicа Zаpаdnоg Nilа, koju prenosi komarac, potvrđena je kod dve osobe u Srbiji. Obolela je po jedna osoba iz Zapadnobačkog i Južnobačkog okruga.

Radi se o sеzоnskоm оbоljеnju, kоје sе prеnоsi ubоdоm zаrаžеnоg kоmаrcа. U Srbiji je to naš domaći, Culex pipiens kоmаrac.

Pre Srbije, ovaj virus je kod ljudi otkriven u Grčkoj, Mađarskoj i u Italiji, gde je obolela po jedna osoba.

Epidemiolog Slavica Maris, načelnik Jedinice za zarazne bolesti u Gradskom zavodu za javno zdravlje ranije je objasnila za Telegraf.rs da je Zapadni Nil prvi put izolovan i identifikovan 1937. godine u slivu Zapadnog Nila, u oblasti Ugande.

- Nakon otkrivanja virus se proširio sa Afričkog kontinenta na Bliski istok, delove Azije i Australije, centralnu i istočnu Evropu i Mediteran. Danas je ovaj virus najrasprostranjeniji arbovirus na svetu. Cirkulacija virusa Zapadnog Nila je prisutna na Evropskom kontinentu od 60-tih godina prošlog veka, ali se povećanje broja obolelih ljudi beleži u poslednje dve decenije i ima tendenciju porasta u budućnosti. Faktori koji su doprineli ovakvoj epidemiološkoj situaciji su klimatske promene, intenzivan međunarodni saobraćaj, širenje uzročnika i vektora na nova geografska područja, češće izlaganje ljudi divljim životinjama i insektima, promene u mikroorganizmima (rezistencija na antimikrobne lekove, porast virulencije) - objašnjava dr Maris.

Prema njenim rečima, primarni rezervoar zaraze su mnoge vrste ptica (gavrani, vrane, svrake, čavke i dr.) kod kojih je infekcija najčešće asimptomatska (bez simptoma bolesti).

- U endemskim krajevima virus se održava između ptica koje su zaražene i komaraca koji se hrane krvlju ptica. Glavni vektor groznice Zapadnog Nila je komarac iz roda Culex ali i komarci drugih rodova kao što su: Aedes, aegypti, Aedes albopictus, Anopheles podložni su zaražavanju. Do sada je virus Zapadnog Nila izolovan kod 43 vrste komaraca. Komarci se zaraze prilikom sisanja krvi zaraženog domaćina. Inficirani komarci doživotno prenose uzročnika - kaže dr Maris.

Prenošenje infekcije na ljude i druge životinje najčešće nastaje ubodom zaraženog komarca.

Komarci se zaraze prilikom sisanja krvi zaraženih ptica. U retkim slučajevima infekcija može da se prenese putem transfuzije zaražene krvi, transplantacijom tkiva i organa i vertikalno sa majke na dete (transplacentarno i tokom dojenja). Virus Zapadnog Nila se ne prenosi među ljudima putem kontakta. Simptomi bolesti nastaju 3 do 14 dana nakon uboda zaraženog komarca - kaže dr Maris.

Klinička slika

Kod oko 80 odsto zaraženih osoba infekcija protiče asimptomatski. Oko 20 odsto inficiranih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, ređe se javlja otok limfnih žlezda ili pojava ospe na koži grudi, leđa ili stomaka. Pomenuti simptomi prolaze u toku nekoliko dana, a u retkim slučajevima mogu trajati i više nedelja.

- Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike sa znacima upale mozga (encefalitis) ili upale moždanica i kičmene moždine (meningitis), odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Tada u kliničkoj slici, pored groznice i glavobolje, dolazi do pojave ukočenosti vrata, stupora, dezorjentacije, kome, tremora, konvulzija, mišićne slabosti i paralize. Ovi simptomi mogu da traju nekoliko nedelja, sa mogućim trajnim neurološkim oštećenjima. Osetljivost na infekciju je opšta, ali osobe starosti preko 50 godina imaju veći rizik za nastanak neuroinvazivnog oblika bolesti. Infekcija dovodi do stvaranja imuniteta - objašnjava naša sagovornica.

Dijagnoza oboljenja labaratorijski se potvrđuje na osnovu prisustva IgM antitela na virus Zapadnog Nila u serumu i cerebrospinalnoj tečnosti.

- Kada je o lečenju reč nema specifične terapije protiv groznice Zapadnog Nila. Bolest se obično završava potpunim oporavkom nakon nekoliko nedelja ili meseci. U slučaju teže kliničke slike, oboleli se hospitalizuje - napominje dr Maris.

Infekcija virusom Zapadnog Nila je zvanično prvi put registrovana u humanoj populaciji na teritoriji Srbije krajem jula meseca 2012. godine. U periodu od 2012. do 2022. godine kod nas je registrovano ukupno 1296 slučajeva groznice Zapadnog Nila. U istom periodu beleži se i 126 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa obolevanjem od nje.

Vakcina protiv groznice Zapadnog Nila za primenu kod ljudi ne postoji, ali su ispitivanja u toku.

Preporuke Instituta "Batut" za zaštitu od komaraca

- koristite repelente na otkrivenim delovima tela prilikom boravka na otvorenom

- nosite odeću dugih rukava i nogavica, svetle boje. Najbolje je da bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odeću.

- izbegavajte boravak na otvorenom u periodu najintenzivnije aktivnosti komaraca – u sumrak i u zoru

- koristite zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta

- ako je moguće, boravite u klimatizovanim prostorima, broj insekata u takvim uslovima značajno je smanjen

- izbegavajte područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare

- najmanje jednom nedeljno ispraznite vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, iz kanti, buradi i limenki

- uklonite odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu

(Telegraf.rs)