NEMCI SU U SRBIJU DONELI NAJINTRIGANTNIJI KULT: Evo šta se krije iza figure CRNE BOGORODICE (FOTO)

Smešten na levoj obali Dunava, na samoj granici sa Hrvatskom, Apatin na prvi pogled izgleda kao svaki ravničarski gradić građenu u takozvanom “austrougarskom duhu”. Ono što ga izdvaja je (pored nadaleko čuvene pivare) i jedna neobična figura žene sa detetom, smeštena. U pitanju je u Srbiji jedinstvena Crna Madona, predstava Bogorodice izrađena u jednom sasvim neobičnom tehnikom i sa posebnim značenjem.

Legenda o Crnoj Bogorodici

Kada se početkom 18. veka Magdalena Gerber, Nemica iz Švabije ukrcala na splav (takozvana “ulmska kutija”) koja je prevozila njene sunarodnike u novu domovinu, nije ni slutila da će statua koju je ponela sa sobom odigrati veliku ulogu u stvaranju čitavog jednog grada. Naime, bila su to vremena u kojima su hrišćanske snage napokon pobedile Osmansku imperiju i posle vekova osvajanja i ratova potisnule Turke preko Save i Dunava.

U sastav Habsburške monarhije ušli su tako delovi nekadašnje Kraljevine Ugarske u Mađarskoj, današnjoj Srbiji i Rumuniji. Nemci i Austrijanci su tako, kao dominantna vojna i politička sila oblikovali ove delove po svojoj volji. U samo nekoliko decenija, veliki broj Švaba naselio je područje uz tok Dunava, a nemački je postao i zvanični i dominantni jezik, kako za doseljenike, tako i za starosedeoce.

Sa sobom su donosili i svoje običaje, među kojima je jedan od najintrigantniji kult Crne Madone, Crne Marije ili Crne Bogorodice. Mada zvuči pomalo zlokobno, u pitanju su verovanja vezana za figure Bogorodice Marije izrađene od ebonovine, tvrdog i egzotičnog drveta crne boje. Smatra se da je ova vrsta drveta izabrana zbog stiha u “Pesmi nad pesmama” koji kaže: “Crna sam, ali sam lepa”. Drugi, pak, smatraju da je nastala kao zaštitnica običnog naroda, kome je koža zbog teških svakodnevnih teških poslova i izloženosti suncu i prljavštini potamnela. Najpoznatija statua Crne Bogorodice nalazi se u mestu Einsidel u Švajcarskoj, a smatra se da je ova apatinska kopija baš te figure.

Apatin kao hodočasnički centar Podunavskih Švaba

Kako je i zašto Crna Bogorodica dospela baš u Apatin, nije baš najjasnije. Ipak, vratimo li se par koraka nazad, u vreme Magdalene Gerber sa početka priče, legenda kaže da Magdalena nije dospela tu slučajno. Bila je jedan od hodočasnika koji su krstarili Evropom sve do Svete Zemlje šireći svoja verovanja. Predanje dalje kaže da su hodočasnici praveći pauze na putovanju iznosili sa sobom figuru na obalu, ali je svaki put padala na zemlju. Jedino mesto na kome se održala u uspravnom položaju bio je Apatin.

I zaista, ovo čudo bilo je dovoljno da se samo u par godina od pograničnog trgovačkog mesta pretvori u pravi hodočasnički centar.

Prva crkva posvećena Mariji podignuta je 1748. godine, da bi današnja Crkva Uznesenja Marijinog bila izgrađena 1795. godine posle velikih poplava koje su zadesile ovaj kraj. U početku je centralno mesto na oltaru u ovom hramu zauzimala upravo figura Crne Bogorodice, obučena u bogatu vezenu odeždu i sa krunom na glavi. U njenom naručju nalazi se dete Isus koji je i sam nosio važan znak - goluba kao simbol mira.

O njenom značaju govori i činjenica da su su hodočasnici, koji su dolazili sa svih strana Mađarske, Rumunije, Hrvatske i današnje Vojvodine, pa čak i iz Češke i Švabije, bili toliko brojni da su noćivali u samom hramu.

Smatralo se da leči sve bolesti, a posebno je njen kult bio rasprostanjen kod majki koje su dolazile da se mole za zdravlje i boljitak svoje dece. Običaj je bio i da svoje želje i molitve simbolično ostavljaju i u vidu malih pločica, koje su kačene oko oltara. Često su ove molitvne pločice bile u obliku bolnih organa, tako da se i danas vide tragovi malenih ruku, nogu, očiju i drugih bolnih mesta hodočasnika.

Svoj vrhunac kako hodočasnički centar Apatin doživljava početkom 19. veka, posle čega gubi na značaju. Vremenom je i Crna Madona izmeštena u bočni oltar, gde i danas stoji, a bogato ukrašena vezena odora zamenjena je jednostavnom pozlaćenom koja još više ističe kontrast između tamne kože Bogomatere i blještavog sjaja njene odeće.

(Espreso / 381info.com)