JEDINO ZAŠTIĆENO NASELJE SAVREMENE ARHITEKTURE U OVOM DELU EVROPE: Cerak Vinogradi kulturno dobro Republike Srbije

U četvrtak 22. aprila u Beoizlogu Kulturnog centra Beograda, u okviru programa 16. Beogradske internacionalne nedelje arhitekture biće prikazan vizuelni podsetnik „Naselje Cerak Vinogradi kulturno dobro Republike Srbije“ autorke Milenije Marušić. Ovaj podsetnik se sastoji od materijala koji je pripreman 2019. godine u okviru edicije „Trilogija 2019“, a realizuje se u saradnji sa IAUS – Institutom za arhitekturu i urbanizam Srbije.

Naselje Cerak Vinogradi je obeležilo arhitektonsku 2019. godinu, kada je proglašeno za kulturno dobro Republike Srbije (18. januar 2019.) kao jedino zaštićeno naselje savremene arhitekture u ovom delu Evrope i jedno od tri u Evropi. Takođe je izabrano, selekcijom iz obimne građe, za izlaganje u Muzeju moderne umetnosti MoMA u Njujorku, u okviru izložbe „Betonska utopija − arhitektura Jugoslavije 1948−1980“ (15. juli 2018 -18. januar 2019.) Nakon završene izložbe, (27. avgust 2019.) odabrano je za stalnu kolekciju Muzeja, kao jedno od dva dela iz Srbije, čime je potvrđen njegov status nacionalnog i internacionalnog kulturnog nasleđa.

Arhitekta Milenija Marušić, članica autorskog tima koji je projektovao naselje Cerak Vinogradi, o povodu za prikazivanje vizuelnog podsetnika i trenutnom statusu naselja kaže: “Glavni cilj ovog podsetnika je apel nadležnima da shodno statusu naselja koje predstavlja nacionalnu baštinu preduzmu odgovarajuće mere kako bi se naselje revitalizovalo, održavalo i dovršilo izgradnjom projektovanih, a nerealizovanih sadržaja neophodnih „gradiću“ od 15 hiljada stanovnika. U tu svrhu, zajedno sa stanovnicima naselja sa kojima smo, u stalnom, 40 godina dugom, kontaktu i saradnji u julu 2019. godine sačinili smo dokument pod nazivom „Razvojna strategija rekonstrukcije, revitalizacije i modela upravljanja u naselju Cerak Vinogradi“. Dokument je prosleđen nadležnima počev od opštine, preko grada do republike. Za sada je ostao bez odgovora“.

Milenija Marušić je završila Gimnaziju u Valjevu i Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu. Vodeći je projektant i stručni savetnik u Institutut za arhitekturu i urbanizam Srbije, član Akademije arhitekture Srbije, član Arhitektonske sekcije ULUPUDS-a. Zajedno sa Darkom Marušićem učestvovala je na više autorskih arhitektonsko urbanističkih konkursa i realizovala više desetine objekata i prostornih celina.

Naselje Cerak Vinogradi je nastajalo na krajnjoj periferiji Beograda. Realizacija projektnog programa podrazumevala je građenje novog gradića na brdu za 15.000 stanovnika u 3.650 stanova, na teritoriji od 93 hektara. Autorski tim Darko i Milenija Marušić sa Nedeljkom Borovnicom za deo naselja Cerak 1, radio je projekte u Institutu za arhitekturu i urbanizam Srbije. Građenje započeto 1978. godine trajalo je 10 godina, uz stalno prisustvo projektanata na gradilištu.

Šesnaesto izdanje Beogradske internacionalne nedelje arhitekture - BINA biće održano od 22. aprila do 20. maja 2021. u organizaciji Društva arhitekata Beograda i Kulturnog centra Beograda. U fokusu ovogodišnjeg BINA programa je Beogradska škola stanovanja, koja svojom širinom obuhvata brojne podteme.

BINA se ove godine realizuje kroz četiri programske celine, a namera organizatora je da se kroz niz programskih formata - izložbi, predavanja, pratećih programa i tematskih šetnji, predstave kvalitetna ostvarenja koja su realizovana u oblasti arhitekture, sa posebnim osvrtom na Beograd i region, kao i na doprinos i domete koji su domaći arhitekti postigli u sferi savremenog stanovanja. Svi programi BINE su besplatni.

(Espreso)