Pola veka čuvene "Beograđanke": Da li znate da je u pitanju prva "pametna" zgrada na Balkanu? (FOTO)

Zgrada „Beograđanke", smeštena između Terazija i Slavije je bila prvi oblakoder u centru grada. Njeno pravo ime je „Palata Beograd".

Ušuškana između ulica Kralja Milana i Masarikove, zbog svoje visine od 101 metra, već 50 godina, lako je uočljiva i prepoznatljiva.

Izgrađena je u periodu od 1969. do 1974. godine, prema projektu arhitekte Branka Pešića, i posle pola veka spada u najviše prestoničke zgrade.

Najzaslužniji za ovaj projekat su dva čoveka istog imena i prezimena, obojica su bili Zemunci, rođeni u razmaku od samo godinu dana. Jedan je bio gradonačelnik, drugi poznati arhitekta.

U vreme kad je podignuta bila je prva „pametna“ zgrada na Balkanu sa kompjuterski upravljanim grejanjem, hlađenjem, prozorima. Predstavljala je pravo tehnološko čudo, decenijama je bila ispred svog vremena. Građena je po ugledu na pariski Monparnas.

Konstruisana je da odoli zemljotresima i vetrovima, a zbog svoje visine je nazivana i prvi oblakoder Beograda.

Ipak, izgradnji su se mnogi protivili jer ih je njena boja asocirala na udovicu ili na fabrički dimljak. Prema priči starosedelaca, za „Beograđanku" su ljudi govorili da se “crna zgrada kao senka nadvija nad belim gradom”.

Vremenom su je zavoleli, i ona je kao simbol Beograda postala neizostavni deo razglednica i fotografijama, u prošlosti je krasila i mnoge kalendare.

Sa vidikovca se pružao do tada neviđen pogled na prestonicu. Hiljade posetilaca dnevno su dolazili samo da uživaju u njemu, sa vrha se video ceo grad.

Popularna Beograđanka” je predstavljala jedno od najznačajnijih ostvarenja beogradske arhitekture na početku sedamdesetih godina 20. veka.

Unutrašnjost zgrade krasila su brojna umetnička dela, a u holu prizemlja je bila knjiga utisaka. Veliki broj poznatih ličnosti, umetnika, sportista, političara, ostavili su svoj potpis u njoj. Između ostalih, posada “Apolo Sojuza” i Ivo Andrić.

Robna kuća je sinonim za Palatu Beograd, starije generacije kad su govorile da idu do “Beograđanke”, mislili su na robnu kuću, ne na samu zgradu.

Mnogi su dolazili, prolazili i radili u „Beograđanki", a legende ove zgrade su ljudi poput Đoke Vještice i Duška Radovića.

U vreme svoje gradnje bila je najviša zgrada ne samo u Beogradu, već i na Balkanu. I danas u svojim pedesetim godinama, pored nostalgije koju budi ostala je zaštitni znak Beograda.

Bonus video:

(Espreso / Gradonacelnik.beograd.rs/ Prenela: A.P)