Rekordno izdvajanje za armiju u Japanu: 53 milijarde dolara

Japan je u fiskalnoj 2021. godini, nakon nedavnog rebalansa budžeta, ukupno za vojsku izdvojio oko 53 milijarde dolara, što je najviše u istoriji te države i predstavlja povećanje od 15 odsto u odnosu na prošlu godinu.

Japanska vlada nedavno je inicirala i krajem novembra "progurala" kroz parlament rebalans državnog budžeta za fiskalnu 2021. godinu (koja se završava u martu iduće kalendarske godine), kojim je za potrebe vojske izdvojeno dodatnih 774 milijardi jena. Time su ukupni finansijski resursi koje je ta dalekoistočna država usmerila za odbranu ove godine dostigla 6,1 bilion jena, odnosno, oko 53 milijarde dolara.

To je najveća suma koju je ostrvska carevina ikada izdvojila za odbranu i porast od 15 odsto u odnosu na 2020, što je istovremeno i odraz trke u naoružuvanju u istočnoj Aziji, ali i najnoviji doprinos tom opasnom trendu koji hrane zategnutost na Korejskom poluostrvu, tajvanska kriza, kao i nekoliko (manjih) teritorijalnih sporova.

Kontinuirani rast vojnog budžeta

Nakon decenije blagog pada početkom ovog veka, japanski vojni budžet u poslednjih deset godina, od dolaska na kormilo bivšeg dugogodišnjeg premijera Šinza Abea, postepeno i blago, ali sigurno raste, najviše zbog osećaja ugroženosti koji vlada i narod u toj državi od oko 126 miliona stanovnika osećaju u odnosu na ekonomsko i vojno jačanje Narodne Republike Kine, a onda i činjenicu da je sused Demokratska Narodna Republika Koreja u poslednje dve decenije došla u posed nuklearnog opružja i širokog špalira balističkih raketa srednjeg i dugog dometa.

U fiskalnoj 2020, pre najnovijeg povećanja, Japan je u armiju ulio više od 48 milijardi dolara, po čemu je bio osmi na svetu iza SAD, Kine, Saudijske Arabije, Rusije, Indije, Velike Britanije i Francuske. Japan, inače, poslednjih godina tradicionalno zauzima između šestog i devetog mesta u svetu po utrošku na odbranu.

Najveća planirana kupovina koju će u narednim godinama obaviti dalekoistočna carevina je nabavka 105 novih lovaca-bombardera F-35, po ceni od oko 23 milijarde dolara.

Pomenuto dodatno izdvajanje u okviru rebalansa državnog budžeta alocirano je, između ostalog, za nabavku tri nova izviđačka aviona "Kavasaki P-1" i jedne transportne letelice "Kavasaki C-2" - ti aparati Japanu su neophodni da bi pokrio ogromno morsko prostranstvo i povezao svoja ostrva koja se protežu od Ohotskog mora na severu do Tajvana i Filipinskog mora na jugu dužinom od preko 3.000 kilometara. Deo novca je otišao i na nabavku raketa vazduh-vazduh i torpeda, a Japan i ove godine odvaja znatne finansijske resurse za nabavku dodatnih, unapređenih sistema američke proizvodnje "PAC-3", koji mogu da posluže za presretanje balističkih raketa.

Izdvajanje za vojsku ipak minimalno?

Po stupanju na funkciju novi japanski premijer Fumio Kišida izjavio je da će spoljna bezbednost biti jedan od njegovih prioriteta, pa je rast japanskog vojnog budžeta moguće tumačiti u tom kontekstu.

Pojedini komentatori u Zemlji izlazećeg sunca, međutim, tvrde da se iza rebalansa budžeta delimično nalazi i potreba da se ubrzaju nabavke kako bi se poduprele neke od domaćih kompanija koje su posustale u radu zbog posledica epidemije koronavirusa.

Iako je 6,1 biliona jena, odnosno, 53 milijarde dolara, najveća suma koja je iz državnog trezora otišla u kofere Japanskih odbrambenih snaga (SDF), robusne armije od oko 247.000 profesionalaca koja raspolaže sa više od 900 aviona, 48 razarača i 20 podmornica, to izdvajanje i dalje predstavlja samo jedva nešto više od jednog procenta bruto društvenog proizvoda.

Osnovni razlozi za decenije relativno malog izdvajanja uprkos Hladnom ratu i, nakon njega, percepciji da zemlji preti opasnost od Pjongjanga i Pekinga su skorašnja japanska istorija, odnosno, osvajački pohodi u Aziji i Pacifiku pre i tokom trajanja Drugog svetskog rata, zbog kojih bi veće naoružavanje izazvalo duboke sumnje suseda, te činjenica da zemlja uživa zaštitu američkih mornaričkih i vazduhoplovnih snaga stacioniranih na svojoj teritoriji i drugde u istočnoj Aziji, te se nalazi pod američkim nuklearnim "kišobranom".

Ipak, kao i evropski saveznici SAD, i zvanični Tokio je primio zahtev Vašingtona da uveća izdvajanje za odbranu na dva odsto BDP-a i premijer Kišida je izrazio spremnost da ga razmotri, pa je moguće da će japanski vojni budžet u bliskoj budućnosti nastaviti da raste, i to osetno.

Bonus video:

(Espreso/RTS)