PROŠLO JE 20 GODINA OD NAPADA NA SAD: Gde je danas Al Kaida?

Teroristički napadi 11. septembra 2001. godine u SAD upoznali su svet sa Al Kaidom. Džihadisti bez države postali su globalna teroristička mreža. Tokom proteklih 20 godina, Al Kaida je izvela napade širom sveta i inspirisala pojavu drugih militantnih grupa. Gde je danas i da li će se opet uzdići?

- SAD će loviti i kazniti odgovorne za ova kukavička dela - rekao je tadašnji predsednik SAD Džordž Buš.

Nakon terorističkih napada, SAD su obećale osvetu, a lov se fokusirao na planine i pećine Avganistana.

U Avganistanu su arapski džihadisti godinama tražili utočište. U početku kao dobrovoljci, borili su se zajedno sa mudžahedinima protiv sovjetske invazije.

Među njima bio je i lider Al Kaide, Osama Bin Laden, Saudijac. Posle skoro jedne decenije i uz američku podršku, mudžahedini su isterali sovjetske sile iz Avganistana. Međutim, ubrzo se glavni neprijatelj grupe promenio.

Besni zbog američkog prisustva u regionu Bliskog istoka, posebno u Saudijskoj Arabiji, Osama Bin Laden proglasio je rat SAD.

SAD i Britanija krenula se u rat protiv terorizma nakon 11. septembra, a džihadisti Al Kaide, osećajući pritisak, menjaju svoje taktike, kako bi nastavili sa ratom protiv zapada i njihovih saveznika, prenosi BBC.

Al Kaida je počela da regrutuje operativce, da ih obučava u Avganistanu i šalje ih nazad da izvode napade.

Paukova mreža povezanih terorističkih ćelija raširila se širom sveta.

Evropa je napadnuta. Pariz, Madrid i Moskva bile su mete. Bombaš samoubica Al Kaide ciljao je podzemne stanice u Londonu. U isto vreme, napadnuto je i nekoliko drugih mesta, uključujući Bali, Rijad i Istanbul.

Sve ovo dešavalo se pod glasnim lupanjem bubnjeva rata u Iraku, koji su SAD napale dve godine nakon 11. septembra, stvarajući zlatnu priliku za Al Kaidu.

Prema rečima stručnjaka, to je bila idealna prilika za Al Kaidu da okupi još više boraca, otvori nove grane, da kaže muslimanima da "SAD ne vode rat protiv Osame Bin Ladena, već protiv svih muslimana".

Bivši predsednik SAD Barak Obama je 2. maja 2011. godine objavio da su SAD ubile Bin Ladena. To je teško pogodilo Al Kaidu.

Međutim, to nije bio jedini faktor slabljenja grupe. Arapsko proleće, spontano i veliko mirno okupljanje dovelo je do marginalizacije Al Kaide.

Pojavljivanje takozvane Islamske države u Iraku, ideološkog konkurenta Al Kaidi privuklo je još više džihadista i to je još jedan od faktora.

Ovi faktori, kako prenosi BBC, umanjili su značaj Al Kaide, naterali njeno vođstvo u bekstvo između Avganistana i Pakistana, i male grupe raštrkane između Jemena, Sirije i regije Sahel u Africi.

Postoji li šansa da Al Kaida oživi?

U proteklih nekoliko meseci svet motri na talibane, koji su povratili kontrolu nad Avganistanom. Postavlja se pitanje da li će ovo pomoći da se Al Kaida ponovo pojavi.

- Al Kaida je danas gomila revolucionarnih grupa koje se bore za lokalne probleme. Možda postoje grupe u Avganistanu i Pakistanu koje sebe nazivaju Al Kaidom, ali one uglavnom imaju lokalni ili regionalni zadatak. Nisu nužno zainteresovane da izvrše međunarodne terorističke napade - kaže En Likuski, stručnjak za protivterorizam.

Poslednjih godina se smanjila sposobnost Al Kaide za izvođenje napada, ali ideologija nikada nije poražena. 20 godina nakon napada 11. septembra, ideja ponovnog uspona grupe nije tako daleka...

(Espreso / Telegraf)