OVA KARTA DOKAZUJE DA SU ENGLEZI NAJVEĆI ZLOČINCI U ISTORIJI: Na njoj čak NEMA na DESETINE miliona NEDUŽNIH ŽRTAVA!

Pre dve godine na društvenim mrežama se proširila mapa koja pokazuje sa kojim je sve zemljama Velika Britanija bila u ratnom sukobu, odnosno kome je sve objavila rat.

Ako vam se čini da je crvena boja premalo zastupljena (označava svaku naciju u istoriji kojoj je ova zemlja objavila rat), trebalo bi imati u vidu da objavljivanje rata nije isto što i okupiranje tuđe teritorije.

Dakle, nema okupacije Indije, Foklandskog rata, niti Opijumskih ratova u Kini, inače bi bilo obeleženo skoro 90 odsto mape, piše Independent.

Uprkos tome što je bila učesnik u mnogim sukobima od Drugog svetskog rata, Velika Britanija takođe od tada tehnički nije proglasila rat nijednoj zemlji.

Zato bi bilo dobro da se pozabavimo malo istorijom britanskih ratnih poduhvata, pa da vidimo koliko su krvavi sukobi bili nacije koja je kasnije pokušala da se namentne kao velik svetski mirotvorac.

STOGODIŠNJI RAT

Stogodišnji rat (1337—1453) predstavlja seriju konflikata između Engleske i Francuske, a u kasnijoj fazi i Burgundije.

Rat se uglavnom vodio u Francuskoj i imao je karakter i francuskog građanskog rata i međunarodnog rata.

Rat je istorijski značajan po uvođenju novih oružja i novih taktika. Pokazalo se da treba napustiti stari sistem feudalnih armija u kojima je dominirala teška konjica.

Prvi put u srednjem veku pojavljuju se prve stajaće vojske u Zapadnoj Evropi. Menjaju se uloge plemića i seljaka. Taj rat se smatra jednim od najznačajnijih u srednjovekovnoj istoriji.

Tokom stogodišnjeg rata način ratovanja i oružja su se bitno izmenila. Posle ovog rata više ne vredi tradicionalni srednjovekovni način ratovanja.

Francuska je imala 4 do 5 puta više stanovnika, tako da je izgledalo čudno zašto se rat toliko odužio.

Engleska je bila ujedinjena zemlja i posedovala je bolji finansijski sistem od Francuske. Englesko vođstvo je zbog velških i škotskih ratova stvorilo dobre koncepte vođenja rata. Edvard III je bitno unapredio sistem regrutovanja, zamenjujući feudalnu armiju armijom plaćenom za pohode van zemlje. Postavili bi se kapetani, koji bi regrutovali vojnike za svoje jedinice za određeni period. Time je Engleska dobila plaćenu profesionalnu armiju za ratove van zemlje. To se pokazalo mnogo boljim od feudalne vojske.

Francusko viteštvo se zasnivalo na primatu viteza, čiji cilj je bio oboriti protivničkog viteza i onda tražiti otkup.

Taktika Edvarda III je bila pobiti što više neprijatelja. Engleski vrlo dugi lukovi sa strelama pokazali su se kao razarajuće oružje, jer su probijali skoro sve oklope. Engleske vojske su kombinovale strelce vrlo dugih lukova sa drugim oružanim formacijama. Ta kombinacija pokazivala se kobna za protivničke francuske, škotske, velške i flamanske vojske. Često se dešavalo da protivnik završi sa hiljadama što mrtvih, što ranjenih, dok bi Englezi završavali sa vrlo malim žrtvama.

Posle stogodišnjeg rata Englezi su stalno polagali pravo na francuski tron, tako da su engleski kraljevi sve do 1801. godine nosili pored ostalog titulu kraljeva Francuske.

DRUGI BARONSKI RAT

Drugi baronski rat naziv je za građanski rat u Engleskoj koji je trajao od 1264. do 1267. godine. Ustanike je predvodio Simon V Monfort koji je u bici kod Levera uspeo zarobiti kralja Henrija i nakratko preuzeti vlast. Kraljeve snage predvođene princem Edvardom nanele su Simonu poraz kod Ivšema čime je ustanak ugušen.

Vladavina Henrija III (1216-1272) zapamćena je po ustavnoj krizi. Henri je bio slab vladar. Na njega su tokom čitave vladavine uticali prijatelji, miljenici i rođaci. Bio je pobožan čovek te nije mogao odbiti papin zahtev da krene u rat protiv Fridriha II Hoenštaufena. Za papu je prikupljao velike svote novca u Engleskoj. Baroni su najpre pokušali da ubede Henrija da pametnije troši novac i da poštuje odredbe Velike povelje sloboda svog oca Jovana bez Zemlje. Kada im to nije pošlo za rukom, odbili su da mu plaćaju porez. Na čelo ustanika stao je Simon V Monfort. Na proleće 1258. godine kralj Henri ΙII je, ne obazirući se na rđavu prošlogodišnju letinu, od barona zatražio trećinu čitavih prihoda zemlje. Tada je došlo do preloma. Naoružani baroni dolaze na zasedanje u Vestminster i nateraju kralja da odredi 24 čoveka radi sprovođenja opšte političke reforme. Komisija dvadesetčetvorice je iste godine u Oksfordu podnela projekat novog ustava, tzv. „Oksfordski statuti“ koje su u Engleskoj zaveli baronsku oligarhiju. Sva vlast preneta je na petnaestoricu barona bez čije saglasnosti kralj nije mogao doneti odluke. Veliko veće je ukinuto i zamenjeno malim većem od dvanaest lica koja su birali baroni. Time sukobi nisu okončani. Obe strane prikupljaju svoje snage za rat.

Monfortove snage zauzimaju veći deo jugoistočne Engleske do 1263. godine. U bici kod Levera Henri je poražen i zarobljen. Kralj nije svrgnut, ali je Monfort preuzeo vlast u zemlji. Tokom Monfortove kratkotrajne vladavine dolazi do razvoja engleskog parlamenta. On je sada obuhvatao i slojeve koji nisu pripadali plemstvu. Henri i njegov sin Edvard i dalje su bili u kućnom pritvoru. U narednom periodu, postojala je velika mogućnost da dođe do prevrata i da od kraljevine nastane republika. Međutim, mnogi baroni koji su u početku podržavali Monforta počeli su da sumnjaju u ispravnost njegove borbe. Petnaest meseci kasnije, Henrijev sin Edvard I (1272-1307) oslobodio se zarobljeništva i pokrenuo rat protiv Simona. Odlučujuća bitka vođena je kod Ivšema 1265. godine. U bici je stradao Monfort, a Edvardove snage odnose veliku pobedu. Šest meseci kasnije, rojalisti osvajaju i zamak Kenilvort čime je rat završen. Monfortovim snagama dozvoljeno je da se izvuku iz zamka. Henri je vraćen na presto. Žrtve rata procenjuju se na oko 15.000.

BRITANSKA INDIJA

Britanska Indija bio je od 1858. do 1947. naziv za zemlje indijskog potkontinenta koje su bile pod direktnom upravom britanske kolonijalne vlasti, današnje Indija, Pakistan i Bangladeš. Od 1886. do 1937. bila je i Burma (danas Mjanma) u sastavu Britanske Indije. Pored toga, i neka uporišta na Arapskom poluotoku, naročito Aden, bila su pod upravom Britanske Indije.

Englezi su ovde još u 17. veku osnovali svoja prva trgovinska pretstavništva. Tokom 18. veka Istočnoindijska kompanija uzdigla se do vodeće sile potkontinenta, alio službeno je delovala u ime indijskih mogula. Nakon velikog Indijskog ustanka 1857. Istočnoindijska kompanija 1858. svoja prava prenosi na britansku krunu. 1877. proglašena je personalna unija Indijskog Carstva (Indian Empire) s Velikom Britanijom. Britanska vladavina prestala je 1947. s nezavisnošću dvaju država - Indije i Pakistana. Kasnije, 1971. dotadašnji Istočni Pakistan postaje samostalna nova država Bangladeš.

Nakon što su Britanci 1765. godine nakon teških borbi protiv lokalnih domoljuba otkupili indijsku provinciju Bengal-Bihar-Orissa za 26 opština, hteli su da pokažu ostatku potkontineta da se moraju predati. Pripadnici kraljevske privatne vojske East India Company nametnuli su porez od 50% lokalnom stanovništvu. Godine 1769. iscrpljeni Bengalci postaju logoraši na vlastitom tlu, ostaju bez hrane i vode te nastaje jedan od najvećih democida u novijoj istoriji. Tokom velike gladi u Bengalu, Britanci su iz ove provincije izneli svu stoku, pirinač i druge prehrambene namirnice te ih prodali izvan Indije. Britanci su na poljima pirinča i žitarica nakon toga zasadili opijum kako bi namaknuli još veću zaradu, a tada je od gladi umrlo 10. 000 000 Indijaca, tačnije jedna četvrtina stanovništva. Zbog gladi su izbili nemiri, ali Britanci su stvarali kaznene odrede te su zastrašujuće ubijali ljude. Najpopularniji način ubijanja neposlušnih bio je da čoveka zavežu za vrh topa pa ga raznesu hicem. Tek 1780. Britanci osiguravaju pokornost Bengalaca i uništavaju svaki otpor.

Dana 13. aprila 1919. godine muškarci, žene i deca Amritsara okupili su se u parku Jallianwali okruženi zidovima kako bi se čuo njihov glas zbog gladi, nedostatka posla i ugnjetavanja od strane Britanaca. U 16:30 Britanci su blokirali sve ulaze u park i otvorili vatru iz svog raspoloživog oružja. Nakon deset minuta neprekidne vatre ostali su bez municije. Ubli su gotovo hiljadu ljudi, a ranili još 1.100. Oko 100 žena i dece pobeglo je u veliki bunar gde su se udavili. Uprkos prvobitnoj osudi, brigadir Reginald Dyer proglašen je junakom. Britanska javnost skupila je 26. 000 ondašnjih funti za njega, što je gotovo milion današnjih dolara, uz moto “zahvalnost čoveku koji je spasio Indiju”. Reginald Dyer umro je mirno, u dubokoj starosti, smatrajući kako je izveo junački poduhvat zbog kojeg je osećao ponos.

Bengal je stradao od britanskih pohlepnih vlastodržaca 1943. kada je 3.000 000 ljudi umrlo od gladi iako se takav ishod mogao sprečiti bez ikakvih teškoća. Naime, po naredbi britanske vlade pod vodstvom Vinstona Čerčila, sva se hrana iz ove provincije podelila britanskim jedinicama po ratištima. Istovremeno kada je glad već počela ubijati Bengalce u velikim brojevima, zabranjeno je da kanadski i američki brodovi dostave pomoć izgladnelom stanovništvu jer se smatralo da su životi britanskih vojnika daleko važniji od bengalskih seljaka koji su ostavljeni bez ičega.

OPIJUMSKI RATOVI

Opijumski ratovi bili su ratovi između Kine i zapadnih sila. Dele se na Prvi opijumski rat od 1839. do 1842. i na Drugi opijumski rat od 1856. do 1860.

Drugi opijumski rat je takođe poznat kao Rat strelica ili anglo-francuski rat protiv Kine. Na početku 19. stoleća, britanski trgovci počeli su tajno krijumčariti opijum u Kinu. Imali su deficit u trgovini s Kinom, zbog uvoza kineskog čaja te su želeli uravnotežiti trgovinu izvozom opijuma. Kina je 1839. zabranila korišĆenje opijuma. Velika Britanija šalje topovnjače i napada kineske obalske gradove. Kina je tada imala zastarelo oružje te je poražena. Bila je prisiljena da potpiše nepovoljan Ugovor iz Nankinga 1842., kojim je morala dozvoliti uvoz opijuma, a Hong Kong je postao britanska kolonija.

Kina se nije mirila s postojećim stanjem, odbijala je da prihvati strane ambasadore, opstruirala je trgovinu, imala je sporove oko lečenja britanskih trgovaca u kineskim lukama. Kineske vlasti zarobile su piratski brod pod britanskom zastavom u Guandžou. Kada su odbile da ga predaju Britancima, došlo je do Drugog opijumskog rata od 1856. do 1860.

Britancima su pomogli i Francuzi te u manjoj meri SAD i Rusija te su porazili Kinu, koja je morala definitivno prihvatiti sve političke i trgovinske zahteve.

SUECKA KRIZA

Suecka kriza, poznata i kao Suecki rat ili Rat 1956. (u arapskom svetu poznat kao Tripartitna agresija; ostala imena su Suesko-sinajski rat, Sueska kriza ili Operacija Musketar), je bio rat koji se vodio na teritoriji Egipta 1956. Vodio se između Egipta i udruženih snaga Izraela, Velike Britanije i Francuske, koje su se udružile u tajni savez protiv odluke egipatskog lidera Nasera da nacionalizira Suecki kanal. Evropske su se snage u tom ratu borile iz ekonomskih razloga, dok je Izrael hteo otvoreni kanal za svoje brodove i okončanje upada arapskih gerilaca iz Egipta.

Suecki kanal je otvoren 1869, a bio je finansiran od Francuske i tadašnje egipatske vlade. 1875, britanska vlada dobiva parcijalnu kontrolu nad kanalom, a potpunu 1882. Kanal je bio strateški važan za britanske pomorske veze sa Istokom.

Strateška važnost kanal potvrđena je u oba svetska rata. Tokom Drugog svetskog rata, grčevito je branjen tokom severnoafričke kampanje.

Izraelski napad, kojim je zapovedao proslavljeni general Moše Dajan, počeo je u popodnevnim satima 29. oktobra 1956. zračnim desantom na području strateški važnog klanca Mitle na Sinajskom poluostrvu, koji je imao važnu ulogu i u svim sledećim izraelsko-arapskim ratovima. Uporedo s padobranskim desantom na područje Sinaja, ulaze i izraelske oklopne postrojbe. U skladu s prije dogovorenim, Velika Britanija i Francuska 30. oktobra diplomatskim putem traže povlačenje egipatskih i izraelskih jedinica iz područja Kanala preteći vojnom intervencijom. Egipat je očekivano odbio ultimatum te sljedeći dan počinju britanski i francuski zračni napadi na ciljeve diljem Egipta. Zračni desanti britanskih trupa izvedeni su 5. novembra zapadno od Port Saida na zapadnoj obali Sueckog kanala te francuskih padobranaca na području Port Fuada na istočnoj obali Kanala, koje u potpunosti ovladavaju područjem Sueckog kanala.

Anglo-francuski napad na Egipat izazvao je oštru diplomatsku reakciju Sovjetskog Saveza, a akcija je naišla na neodobravanje u Vašingtonu, gdje je Ajzenhauerova administracija bila besna zbog poduzimanja napada bez prethodnih konzultacija sa Sjedinjenim Državama. Bela kuća je u tom trenutku bila usredotočena na situaciju u Mađarskoj, gde su sovjetski tenkovi skršili mađarski ustanak, a Ajzenhaueru ta kriza nije odgovarala ni zbog predstojećih predsjedničkih izbora. Nakon američkog pritiska, Velika Britanija i Francuska bile su prisiljene poštovati odluku Ujedinjenih naroda o prekidu vatre. Britanske i francuske postrojbe povukle su se 22. decembra 1956. sa Sueckog Kanala, a izraelska vojska odlazi sa Sinajskog poluostrva u martu 1957. godine.

FOLKLANDSKI RAT

Folklandski rat je vođen 1982. između Argentine i Ujedinjenog Kraljevstva za prevlast oko Folklandskih Ostrva.

Ova ostrva su britanska kolonija, ali Argentinci ih smatraju svojim posedom (nazivaju ih Malvinska ostrva). Treba zapaziti da je to bio prvi rat u kojem je viđeno aktivno učešće pomorskih snaga posle Drugog svetskog rata. U periodu koji je prethodio ratu, a posebno nakon prenosa vlasti između vojnih diktatora generala Horhea Rafaela Videle i generala Roberta Eduarda Viole krajem marta 1981, Argentina se našla usred razorne ekonomske stagnacije i velikih građanskih nemira protiv vojne hunte, koja je vladala zemljom od 1976.

U decembru 1981. desila se nova promena u argentiskom vojnom režimu dolaskom na vlast hunte na čelu sa generalom Leopoldom Galtijerijem (vršiocem dužnosti predsednika), brigadira Bazilija Lamija Doza i admirala Horhea Anaje. Anaja je bio glavni tvorac i zagovornik vojnog rešenja dugog spora oko ostrva, pošto je smatrao da Ujedinjeno Kraljevstvo neće odgovoriti vojnim putem.

Nova vladajuća vojna hunta je započela planove za okupaciju ostrva u nameri da skrene pažnju javnosti sa teške ekonomske situacije. Prva neprijateljstva su počela 19. marta 1982. kada se grupa argentinskih radnika iskrcala na ostrvo Južna Džordžija.

2. aprila 1982. argentinske invazione snage iskrcale su se i osvojile Folklande. Već narednog dana britanska premijerka, Margaret Tačer je naredila vojni odgovor na preuzimanje ostrva i UN je usvojila rezoluciju 502. Britanski vojni brodovi su 5. aprila isplovili iz luke Portsmut.

Sredinom aprila RAF je formirao vazduhoplovnu bazu Vajdvejk na ostrvu Asension u centralnom Atlantiku. Sastav ove vazduhoplovne baze činili su britanski bombarderi Vulkan, leteći tankeri tipa Viktor i lovački avioni F-4 Fantom. Uskoro je na ostrvo stigla i operativna grupa britanske Kraljevske ratne mornarice koja je na njemu izvršila poslednje pripreme za rat. Manja pomorska grupa odmah je upućena u pravcu okupiranog britanskog ostrva Južna Džordžija sa zadatkom da ga oslobodi.

Britanske snage koje su upućene ka ostrvo Južna Džordžija činile su specijalne jedinice sastavljene od komandosa (42 Commando), SAS i SBS (jedinica opremljena specijalnim čamcima). Ovom borbenom formacijom komandovao je major Gaj Šeridan iz kraljevskih marinaca. Osnovni zadatak grupe bio je da se iskrca na ostrvo i izvrši izviđanje. Po obavljenom izviđanju snage kraljevskih marinaca stacioniranih na brodu RFA Tajdspring izvršile bi desant na ostrvo. Prvo britansko plovilo koje je stiglo do ostrva bila je podmornica HMS Konkveror, klase Čerčil. Narednog dana britanski avion Hendli Pejdž Viktor opremljen radarom za mapiranje terena izvršio je vazdušno izviđanje iznad ostrva. Prve jedinica SAS-a iskrcale su se 21. aprila na ostrvo ali je loše vreme koje je prouzrokovalo i nekoliko helikopterskih nesreća onemogućilo dopremanje pojačanja.

23. aprila britanske pomorske snage u blizini ostrva povukle su se na pučinu zbog opasnosti od napada argentinskih podmornica koje su primećene u blizini. Protivpodmornički helikopteri sa britanskih brodova započeli su 24. aprila potragu za neprijateljskim podmornicama. 25. aprila je locirana argentinska podmornica Santa Fe koja je bila ukotvljena u blizini obale. U napadu koji je ubrzo usledio, a koji su izveli britanski helikopteri, podmornica je toliko oštećena da je njena posada odlučila da je napusti. Suočen sa argentinskim snagama koje su bile pojačane članovima posade uništene podmornice i znajući da je glavnina britanskih snaga još uvek na moru, major Šeridan prikupio je 75 svojih ljudi i odlučio da izvrši direktan napad na neprijatelja. Posle kraćeg usiljenog marša u pravcu argentinske baze i pripreme za napad kojoj je prethodio baraž brodske artiljerije, argentinski vojnici su istakli bele zastave. Celokupni garnizon koji je činilo 140 vojnika i članova posade podmornice, predao se britanskim snagama.

Folklandska ostrva vraćena su u britanske ruke. 1983. argentinska vojna vlada je srušena nakon protesta grupa za ljudska prava i veterana.

Bonus video:

(Espreso.co.rs/D.K.)