Žive u istoj zgradi, a komšija je udaljen kilometar: Bizarniju zgradu u životu niste videli (FOTO)

Stanovi u Karl Marks-Hofu bili su među prvim stanovima u Beču sa unutrašnjim toaletima, tekućom vodom i balkonima, a u okviru kompleksa stanari su imali vešeraj i kupatila, ambulante, kafiće, biblioteku i poštu.

Zgrada Karl Marks-Hof je najduža stambena zgrada na svetu i verovatno najpoznatiji primer socijalnog stanovanja u Beču. Nalazi se u Hajligenštatu u Doblingu, 19. bečkom okrugu, i prava je ikona stambenog razvoja socijalističkog Beča 1920-ih i 1930-ih godina.

Podignuta je na prostoru na kome je do dvanaestog veka bio Dunav. Vremenom je tok promenio putanju, a vodostaj se smanjio, pa je do sredine 18. veka ostalo samo malo jezero.

Karl Marks-Hof je izgrađen po projektu Karla Ena, učenika Ota Vagnera, a završen je 1930. godine, posle samo tri godine izgradnje. Istočna strana kompleksa se proteže u kontinuitetu u dužini od čak četiri tramvajske stanice, odnosno – kilometar i skoro dvesta metara. I ima četiri adrese, prenosi Punkufer.

Beč se, kao i drugi evropski gradovi, nakon Prvog svetskog rata suočio sa velikom stambenom krizom, prenaseljenošću i masovnom nezaposlenošću. Tada njegova gradska vlast nije odgovorila na ove probleme preseljavanjem stanovništva na periferiju, već obnavljanjem centra grada. Ideja je bila da se radnici zadrže na poslovima u gusto naseljenim i povezanim sredinama, ali sa mnogo višim standardom nego što su imali do tada.

Karl Ehn je dobio zahtevan zadatak da projektuje zgradu koja pored pristupačnog stanovanja nudi i sve sadržaje neophodne za udoban život po savremenim standardima. Uostalom, Karl Marks-Hof je trebalo da primi pet hiljada stanovnika (što je više od nekih naših gradova), pa je potreba za nestambenim objektima razumljiva.

Sa 1.382 stana od 30-60 kvadrata i svim potrebnim komunalnim i društvenim objektima – perionicama, javnim kupatilima, vrtićima, lekarskim ordinacijama, kafićima, poštom, bibliotekom, apotekom, veterinarskom ambulantom i zubarom, Karl Marks-Hof je i danas ostao uzor u planiranju gigantskih stambenih kompleksa.

Izgrađeni deo kompleksa, koji prati ivice parcele i podseća na bedem, čini nešto više od 18 odsto površine. Ostalo su uređena dvorišta, igrališta i unutrašnje bašte. To je prava vrednost ovog remek dela arhitekture – dobar raspored i planirani sadržaji koji garantuju dobar život svim stanarima.

Stanovi u Karl Marks-Hofu bili su među prvim stanovima u Beču sa unutrašnjim toaletima, tekućom vodom i balkonima. Savremenici su kompleks nazivali i Ringstrasse des Proletariats (Okrugla ulica proletarijata), parafraza koja se odnosi na glavnu bečku ulicu Ringstrasse, koja opisuje krug oko centra Beča i koja je zamišljena kao izlog veličine i slave Habzburga.

Tokom austrijskog građanskog rata 1934. godine, policija, austrijska vojska i austrofašistička paravojska bombardovali su zgradu i nenaoružane stanovnike, pa je Karl Marks-Hof postao simbol antifašizma.

Danas je zgrada renovirana i još uvek je stambena, iako mnogi od prvobitnih sadržaja više ne postoje ili im je promenjena namena. Tako, na primer, zajedničko kupatilo ili Vaschhouse br. 2 je sada otvoren za javnost kao muzej „crvenog Beča“ – Das Rote Vien Vaschsalon.

Bonus video:

(Espreso/N1/Preneo: V.Š)