SUKOBI BAČENI U SENKU BUKTE ŠIROM SVETA, A DA ZA NJIH NI NE ZNATE: Broj žrtava je STRAŠAN, ovi delovi planete GORE

Rat u Ukrajini je počeo pre dve godine, kada je ruski predsednik Vladimir Putin 24. februara započeo specijalnu vojnu operaciju, čime je sukob koji je tinjao od ruske aneksije ukrajinskog poluostva Krim 2014. godine eskalirao. Situacija na Bliskom istoku se zahuktava od napada Hamasa na Izrael 7. oktobra prošle godine, a stanje u Pojasu Gaze je svakim danom sve gore, dok su milioni ljudi na ivici gladi. Iran je nedavno prvi put direktno napao Izrael, kada ga je zasuo salvom projektila u znak odmazde za napad na iransku diplomatsku bazu u Damasku početkom aprila, u kome su ubijena dva visokorangirana iranska komandanta.

Ovi sukobi su trenutno u žiži javnosti celog sveta, dok se upozorenja o prelivanju konfikta na ostale zemlje nižu. Međutim, širom sveta trenutno bukti na još desetine konfikta koji su bačeni u senku, a podjednako su stravični i broje ogromne ljudske žrtve.

Ovo je 5 sukoba koji trenutno plamte širom sveta, a koji su izazvali najmanje 10.000 direktnih, nasilnih smrti godišnje između identifikovanih grupa, u tekućoj ili protekloj kalendarskoj godini:

Unutrašnji sukob u Mjanmaru

Pobune u Mjanmaru traju još od 1948. godine kada je zemlja, tada poznata kao Burma, stekla nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva. Sukob je uglavnom bio etnički zasnovan, sa nekoliko etničkih oružanih grupa koje se bore protiv oružanih snaga Mjanmara. Uprkos brojnim prekidima vatre i stvaranju autonomnih samoupravnih zona 2008. godine, mnoge oružane grupe i dalje pozivaju na nezavisnost, povećanje autonomije ili federalizaciju zemlje.

Ovaj konflikt je ujedno i najduži građanski rat u svetu, koji je trajao više od sedam decenija, dok se ukupan broj smrtnih slučajeva procenjuje se na više od 180.000 ljudskih života.

Arapsko-izraelski sukob

Arapsko-izraelski sukob je fenomen koji uključuje političke tenzije, vojne sukobe i druge sporove između različitih arapskih zemalja i Izraela, koji su eskalirali tokom 20. veka. Koreni Arapsko-izraelskog sukoba su pripisani podršci zemalja članica Arapske lige Palestincima u tekućem izraelsko-palestinskom sukobu, što se zauzvrat pripisuje istovremenom usponu cionizma i arapskog nacionalizma krajem 19. veka, iako se ta dva pokreta nisu sukobila sve do 1920-ih.

Deo Izraelsko-palestinskog sukoba je proizašao iz sukobljenih ambicija ovih pokreta na zemlju koja je formirala Britansku Mandativnu Palestinu - koju je jevrejski narod smatrao svojom pradomovinom, dok su je u isto vreme smatrali panarapskim pokretom koji istorijski i trenutno pripada arapskim Palestincima, a u panislamskom kontekstu - kao muslimanske zemlje. Sukob unutar ove teritorije između palestinskih Jevreja i Arapa je eskalirao u palestinski građanski rat pune razmere 1947. godine. Stajući na stranu palestinskih Arapa, posebno nakon izraelske deklaracije o nezavisnosti, susedne arapske zemlje su izvršile invaziju na do tada bivšu teritoriju u maju 1948. godine, otpočevši Prvi arapsko-izraelski rat. Neprijateljska ogromnih razmera su uglavnom okončana sporazumima o prekidu vatre nakon Jom Kipurskog rata 1973. godine.

Mirovni sporazumi su potpisani između Izraela i Egipta 1979. godine, što je kulminiralo povlačenjem Izraela sa Sinajskog poluostrva i ukidanjem sistema vojne uprave na Zapadnoj obali i u Pojasu Gaze, u korist izraelske civilne administracije i posledičnom jednostanom aneksijom Golanske visoravni i Istočnog Jerusalima.

Istočni Jerusalim je deo grada koji je Jordan okupirao tokom Arapsko-izraelskog rata 1948. godine, kao suprotnost zapadnom delu grada koji je okupirao Izrael. Od Arapsko izraelskog rata 1967. godine, Istočni Jerusalim je, zajedno sa ostatkom Zapadne obale okupirao Izrael.

Ova oblast uključuje Stari grad i neka od najsvetijih mesta za hrišćanstvo, judaizam i islam, kao što su Hramovna gora, Zid plača, džamija Al Aksa, Kupola na steni i crkva Vaskrsenja Hristovog.

Sama priroda sukoma se tokom godina pomerila sa regionalnog arapsko-izraelskog konflikta velikih razmera na lokalni izraelsko-palestinski sukob, koji je dostigao vrhunac tokom Libanskog rata 1982. godine. Tada je Izrael intervenisao u građanskom ratu kako bi istisao Palestinsku Oslobodilačku Organizaciju iz Libana. Sa padom Prve intifade 1987-1993, privremeni sporazumi iz Osla doveli su do stvaranja Palestinske nacionalne vlasti 1994. godine, u kontekstu izraelsko-palestinskog mirovnog procesa. Iste godine su Izrael i Jordan postigli mirovni sporazum.

Arapska liga je 2002. godine ponudila priznanje Izraela od strane arapskih zemalja kao deo rešavanja sukoba u okviru Arapske mirovne inicijative. Inicijativa poziva na normalizaciju odnosa između Arapske lige i Izraela, u zamenu za potpuno povlačenje Izraela sa okupiranih teritorija ( uključujući istočni Jerusalim ) i "pravedno rešenje" problema palestinskih izbeglica na osnovu Rezolucije UN 194. Tokom 1990-ih i ranih 2000-ih, prekid vatre je uglavnom održan između Izraela i Sirije, dok je ograničeni rat nastavljen u Libanu protiv iranskih proksi milicija.

Uprkos mirovnim sporazumima sa Egiptom i Jordanom, privremenim mirovnim sporazumima sa Palestinskim vlastima i opšte postojećem prekidu vatre, sve do 2010-ih Arapska liga i Izrael su ostali u međusobnom sukobu oko mnogih pitanja. Među arapskih zaraćenim stranama u sukobu, Irak i Sirija su jedine države koje nisu postigle nikakav formalni mirovni sporazum ili sporazum sa Izraelom, dok obe podržavaju Iran.

Sirijski građanski rat je promenio situaciju u blizini severne granice Izraela, dovodeći u sukog Sirijsku Arapsku Republiku, Hezbolah i sirijsku opoziciju, čime je njihov odnos sa Izraelom zakomplikovan nakon nastajanja rata sa Iranom. Sukob između Izraela i Hamasa se pripisuje iransko-izraelskom proksi sukobu. Do 2017. godine Izrael i nekoliko arapskih sunitskih država na čelu sa Saudijskom Arabijom formirali su poluzvaničnu koaliciju za suprotstavljanje Iranu.

Sukobi su se vodili na teritorijama Izraela, Palestine, Egipta, Libana, Sirije, Jordana, Saudijske Arabije i Jemena, dok se pocenjuje da je ukupan broj ljudskih žrtava od 228.000 do preko 237.000.

Pobuna u Magrebu

U regionu Magreba u severnoj Africi se dešava Islamistička pobuna, koja je eskalirala nakon završetka građanskog rata u Alžiru 2002. godine. Alžirska militantna grupa ( Salafistička grupa ) za propovednje i borbu udružila se sa Al-Kaidom da bi na kraju postala Al-Kaida u islamskom Magrebu (AKIM). Alžirske i druge vlade Magreba koje se bore protiv militanata su sarađivale sa Sjedinjenim Državama i Ujedinjenim Kraljevstvom od 2007. godine, kada je počela operacija Trajna sloboda - Trans Sahara.

Magreb je regija Afričkog kontinenta koja se nalazi severno od Sahare, a zapadno od Nila. Obuhvata zapadne zemlje Maroko, Zapadnu Saharu, Alžir, Tunis, Libiju i u manjem delu Mauritaniju. Naziv potiče iz arapske reči, a znači "zapadno".

Dok je Arapsko proleće 2011. godine uticalo na podršku pobunjenicima, ono je takođe predstavljalo vojne mogućnosti za džihadiste. 2012. godine, AKIM i islamistički saveznici su zauzeli severnu polovinu Malija. Oni su teritoriju držali skoro godinu dana, sve dok nisu proterani iz urbanih područja tokom strane intervencije koju su predvodili Francuzi, akoju je nasledila operacija Barkhane širom Sahela.

Sukobi su se vodili na teritorijama Burkine Faso, Malija, Nigera, Benina, Togoa, Alžira, Tunisa, Čada, Obale Slonovače, Mauritanije, Gane, Nigerije, Kameruna, Marokoa i Libije, dok je broj ljudskih žrtava procenje na preko 70.000.

Rusko-ukrajinski rat

Rusko-ukrajinski sukob je tekući rat koji je strahovito eskalirao u februaru 2014. godine kada je Rusija okupirala i aneksirala Krim i podržala proruske separatiske koji se bore protiv ukrajinske vojske u Donbasu. Prvih osam godina sukoba je uključivalo pomorske incidente, sajber rat i pojačane političke tenzije. U februaru 2022. godine Rusija je započela invaziju na Ukrajinu.

Ruska invazija na Ukrajinu je međunarodno osuđene, mnoge zemlje su uvele sankcije Rusiji, a rat je rezultirao izbegličkom krizom i desetinama hiljada mrtvih. Procenjuje se da je broj mrtvih u ratu u Ukrajini između 180.000 do 220.000.

Rat u Sudanu

Građanski rat između dve rivalske frakcije vojne vlade Sudana, Sudanskih oružanih snaga ( SAF ) pod vođstvom Abdela Fataha al-Burhana, i paravojnih snaga za brzu podršku ( RSF ) pod vođstvom Jandžavida, Hemedtija, počeo je tokom ramazana 15. aprila 2023. godine.

Borbe su koncentrisane oko glavnog grada Kartuma i regiona Darfur. Od 21- januara 2024. godine, navodi se da je najmanje od 13.000 do 15.000 ljudi ubijeno, dok je 33.000 povređeno. Od 21. marta. preko 6,5 miliona ljudi je interno raseljeno, a više od dva miliona je pobeglo iz zemlje.

Rat je počeo napadima RSF-a na vladine lokacije dok su vazdušni napadi, artiljerija i pucnjava prijavljeni širom Sudana. Gradovi Kartum i Omdurman su bili podeljeni između dve zaraćene frakcije. Abdel Fatah al-Burhan je premestio svoju vladu u Port Sudan pošto su snage RSF-a zauzele većinu vladinih zgrada u Kartumu. Pokušaji međunarodnih sila da pregovaraju o prekidu vatre kulminirali su sporazumom, koji nije uspeo da zaustavi borbu i na kraju je napušten.

Tokom narednih nekoliko meseci, došlo je do zastoja, tokom kojeg su se dvema stranama pridružile pobunjeničke grupe koje su se ranije borile protiv sudanske vlade. Do sredine novembra, frakcije Mini Minavi i Mustava Tambour iz Sudanskog oslobodilačkog pokreta zvanično su se pridružile ratu kao podrška SAF-u, zajedno za Pokretom za pravdu i jednakost. Nasuprot tome, pokret Tamazuj je udružio snage sa RSF-om, dok je frakcija Abdelaziz al-Hilu iz Sudanskog narodnooslobodilačkog pokreta - Sever napala položaje SAF-a na jugu zemlje.

Počevši od oktobra 2023. godine zamah je počeo da se okreće ka RSF-u, pošto je paravojska pobedila vojne snage u Darfuru i ostvarila uspehe u državi Kartum, Kordofanu i državi Gezira. Od februara 2024. godine SAF je ostvario napredak u Omdurmanu. Dalji pregovori između zaraćenih strana do sada nisu dale značajne rezultate, dok su mnoge zemlje pružile vojnu ili političku podršku bilo al-Burhanu ili Hemedtiju.

Ujedinjene nacije upozoravaju da bi tekući rat u Sudanu mogao da izazove najveću krizu gladi u svetu, dok se broj ljudskih žrtava procenjuje na preko 150.000.

Ovih pet stravičnih sukoba nažalost i dalje nisu jedini koji se odigravaju širom sveta, ali su oni koji prema navodima imaju najviše ljudskih žrtava.

Zabranjeno preuzimanje dela ili čitavog teksta i/ili foto/videa, bez navođenja i linkovanja izvora i autora, a u skladu sa odredbama WMG uslova korišćenja i propisima Zakona o javnom informisanju i medijima.

Bonus video:

(Espreso/Tamara Marić)