BLJESAK SVETLOSTI KOJI JE POGODIO ZEMLJU NEZAMISLIVOM SNAGOM: Ono što se dogodilo 2022. godine će vas FASCINIRATI

Bljesak svetlosti iz tek nastale crne rupe udaljene od nas oko 2.4 milijarde svetlosnih godina pogodio je Zemlju takvom snagom da je uzdrmao gornju atmosferu planete. Eksplozija gama zraka GRB 221009A srušila je sve rekorde kada je u novembru 2022. zablistala u tami svemira, pa je proglašena najsjajnijom zabeleženom svemirskom eksplozijom do sada.

Naučnici su kasnije ustanovili da je ovaj događaj bio toliko moćan da je izazvao velike varijacije u električnom polju Zemljine jonosfere, na visini od nekih 500 kilometara.

"U istraživanju predstavljamo dokaze o varijacijama jonosferskog električnog polja na udaljenosti od oko 500 kilometara koje su izazvane jakim izbačajem gama zraka. Pomoću promatranja sa satelita i novog analitičkog modela uspeli smo da dokažemo da je GRB 221009A duboko uticao na provodljivost Zemljine jonosfere, uzrokujući jake poremećaje ne samo u donjoj, već i u gornjoj jonosferi", navode stručnjaci.

Gama zračenje i jonosfera

Gama zračenje je najintenzivniji deo elektromagnetskog spektra. Fotoni gama zraka imaju od milijardu do trilion puta veću energiju od fotona u vidljivom delu spektra, a emituju ih visokoenergetski događaji poput supernova i hipernova, kao i manji energetski događaji, poput sunčevih baklji, piše Science Alert.

Ova vrsta zračenja ne treba da nas zabrinjava na svakodnevnoj bazi jer ga Zemljina atmosfera apsorbuje pre nego što se približi površini. Ipak, ponekad može doći do interakcije sa atmosferom. Naučnici su u retkim slučajevima zabeležili interakciju gama ili X-zraka s nižom jonosferom Zemlje.

Jonosfera je sloj Zemljine atmosfere koji se prostire između 50 i 1000 kilometara visine, preklapajući pritom nekoliko drugih atmosferskih slojeva. Dobio je naziv jonosfera jer se radi o području u kojem ekstremno ultraljubičasto i X-zračenje Sunca jonizira atmosferske atome i molekule, stvarajući gomilu slobodnih elektrona.

Bljesak gama zraka je trajao oko 7 minuta, ali je efekat na atmosferu trajao oko 10 sati

Jonosfera reflektuje radio talase koje koristimo pri komunikaciji i navigaciji. Kada dođe do snažnog izboja zračenja, poput Sunčeve baklje, dolazi do promenama u nižoj jonosferi. Naučnici navode da je detekcija GRB 221009A u novembru 2022. bila toliko snažna da su se njegovi efekti mogli uporediti sa solarnim bakljama.

Sa obzirom na to da je Sunce od nas udaljeno 150 miliona kilometara, a da je svetlosti GRB 221009A trebalo 2.4 milijarde svetlosnih da stigne do nas - onda možete pretpostaviti o kakvoj jačini eksplozije se radilo.

Astrofizičar Mirko Piersanti sa Univerziteta u L'Aquila i Nacionalnog instituta za astrofiziku u Italiji i njegovr kolege su nakon analize satelitskih podataka utvrdili značajne varijacije elektromagnetskog polja na velikim jonosferskim visinama. Sam bljesak gama zraka trajao je oko 7 minuta, ali je efekat na atmosferu trajao oko 10 sati.

Istraživanje naziva Evidence of an upper ionospheric electric field perturbation correlated with a gamma ray burst objavljeno u časopisu Nature Communications.

Bonus video:

(Espreso/ Index)