KAKO JE ŽIVOT IZGLEDAO POD NACISTIČKOM OKUPACIJOM? Nestašica hrane, silovanja, progon Jevreja i besmisleno nasilje!

1. septembra 1939, skoro sedam godina nakon što je Hitler postao kancelar, Nemačka je napala Poljsku. Tokom narednih šest godina, nacisti su izvršili invaziju, okupirali znatan deo Evrope i severne Afrike. Nemački brend vojno-industrijskog fašizma nametnuo je korenite promene u svakodnevnom životu svih onih koji su bili pod njegovom vladavinom, iako su te promene često bile specifične. Na primer, život u okupiranoj Francuskoj bio je veoma različit od života u Poljskoj pod nemačkom okupacijom, što je bilo drugačije od iskustava Norveške ili Balkana. Postojale su, međutim, neke konzistentnosti: nestašica hrane, silovanja koja su izvršavali nemački vojnici, progon Jevreja, otpremanje Jevreja koji nisu ubijeni na zaustavljanju u koncentracione logore i besmislenim nasiljem.

Ipak, nisu se svaki grad ili država suočili sa takvim sumornim uslovima. Nemačka vrhovna komanda poštovala je Pariz kao centar kulture i društva i nastojala je da ga iskoristi kao neku vrstu ogromnog luksuznog imanja, idući toliko daleko da je podsticala umetnost (u ograničenom kapacitetu) kao propagandno sredstvo da pokaže kako društvo može cvetati pod nacizam. Marsel Karne i Robert Breson snimili su klasične francuske filmove tokom nacističke okupacije, iako je bar jedan od tih filmova, Karneov klasik svih vremena Deca raja , bio čin prkosa nemačkim vlastima. Ipak, dok su Francuzi imali bar nekakve slobode, mnogi Poljaci su tretirani kao robovi.

Nemačke okupirane zemlje u Drugom svetskom ratu pokazale su ogromnu snagu i otpornost, čak i kroz bezbrojne teškoće sa kojima su se suočavali.

Nacisti su voleli Pariz i obećali da će biti kulturno središte u njihovom novom svetskom poretku

Nemačka strategija je bila da se dodvorava Parižanima i motiviše ih na saradnju. Nacisti su hvalili parišku umetničku scenu, uključujući njenu filmsku industriju, pevače, pisce i glumce, kao i očekivane kulturne temelje (kafići, hleb, itd.) i istorijske spomenike.

Ovo je učinjeno da bi se nacisti dopali Francuzima i stvorila propagandna kampanja koja bi pokazala kako su umetnost i društvo cvetali pod nacističkom okupacijom.

Severnoafrički Jevreji su ponižavani i smeštani u logore za prisilni rad, a Tunis je bio poligon za obuku SS-a

Nemci su izvršili upade u nekoliko zemalja severne Afrike, uključujući Maroko, Tunis, Egipat, Libiju i Alžir, iako su samo Tunis direktno okupirali nacisti.

Relativno malo Jevreja je ubijeno u Africi, iako je više od 10.000 stavljeno u logore prinudnog rada i lišeno osnovnih prava i sloboda.

Nacistička propagandna mašina strogo je kontrolisala sve medije i tok javnih informacija

U okupiranim delovima Francuske, mediji su bili krajnje potisnuti. Nove novine pod nazivom Pariser Zeitung („Pariške novine“) su objavljene na nemačkom, sa samo malim umetkom koji pruža informacije na francuskom, ostavljajući obične francuske građane u suštini bez načina da saznaju šta se zapravo dešava u svetu; Francuska okupirana od strane nacista postala je potpuno kontrolisana fašistička medijska država.

Delimično, Pariser Zeitung je postojao da bi psihološki odvojio Francusku pod nemačkom okupacijom od Višijske Francuske (južni deo Francuske, koji je bio „samoupravan“ prema sporazumu sa Nemačkom).

Medijski propagandni aparat bombardovao je nemačke vojnike i francuske građane prijatnim pričama o „prijateljstvu“ između Francuske i Nemačke, dajući primere kako dve nacije mogu da pomognu jedna drugoj. Pariser Zeitung je uključio gomilu laskanja Francuzima, kao i dnevni antibritanski crtani film.

Tokom pogromo koje su izvršavali nacisti, poput onih u Lavovu, građani su ubijali jedni druge na ulicama

U oblastima istočne Evrope koje su kontrolisali nacisti, masovna ubistva su bila uobičajena. Nemački oficiri ubili su hiljade Jevreja nasred gradskih ulica u nizu pogroma (organizovanog masakra jedne etničke grupe) širom baltičkih država, Poljske i sovjetske teritorije.

Uzmite, na primer, pogrome u Lavovu (koji se nazivaju i Lavovski pogromi), koji su se desili u tadašnjem Lavovu u Poljskoj i sadašnjem Lavovu u Ukrajini. Tokom odvojenih trodnevnih i četvorodnevnih perioda u junu i julu 1941. godine, nacisti i ukrajinski nacionalisti su ubili najmanje 4.000 Jevreja. Ljude su hapsili i izvlačili iz svojih domova, ili ih napali sugrađani.

Ovi pogromi su izvedeni zahvaljujući brojnim izgovorima koje su nacisti provlačili – zamišljenim (ili u retkim slučajevima stvarnim) zaverama za ubistvo koje su uključivale Jevreje, umešanost Jevreja u komunističke grupe, i tako dalje.

Aneksija Austrije ohrabrila je građane da izvode dela antisemitskog nasilja

Anšlus, ili nemačka aneksija Austrije, dogodila se 12. marta 1938. U danima koji su prethodili aneksiji, Hitler je maltretirao austrijskog kancelara Kurta fon Šušniga kao bi primio naciste u svoj kabinet, a zatim i da prepusti svoju zemlju nemačkoj kontroli.

Mnogi austrijski građani okupili su se na ulici da aplaudiraju dok je nacistički vojni aparat okupirao njihovu zemlju, kao što je dokumentovano u starim filmovima Austrijanaca kako pozdravljaju Hitlerovu kolonu sa osmehom i salutiranjem. Nedugo zatim, antisemitsko nasilje je počelo u Beču, gde su građani napali Jevreje i oštetili njihova preduzeća. Ovo se proširilo širom Austrije i Nemačke (tada nazvane Veliki Nemački Rajh) i upotpunilo Kristalnu noć („Kristalna noć“, ironično nazvana po razbijenom staklu na ulicama).

Dana 9. novembra 1938. i nekoliko dana nakon toga u nekim oblastima, nacisti i građani su se udružili da napadnu Jevreje i njihova preduzeća, navodno kao odmazdu za atentat na diplomatu od strane poljskog Jevrejina 7. novembra. poslate da uhapse žrtve, a vatrogasne službe su bile u pripravnosti u slučaju da požari podmetnuti u jevrejskim preduzećima ugroze obližnje „arijevske” prodavnice. Izgrednici su uništili najmanje 7.500 jevrejskih preduzeća; škole, sinagoge, groblja i kuće su napadnute; ubijeno je oko 100, a uhapšeno oko 30.000 Jevreja.

Glad je bila toliko rasprostranjena da je 30.000 ljudi umrlo od gladi u Grčkoj, tokom jedne zime

Nacistička vrhovna komanda bila je zbrinuta hranom od trenutka kada su počeli planovi globalne dominacije. Vojnicima je potrebna hrana, a i građanima, osim ako ne želite pobunu na svojim rukama. Kako Bi-Bi-Si ističe, racionalizacija hrane u Nemačkoj počela je 27. avgusta 1939. godine, nekoliko dana pre invazije na Poljsku. Nacisti su primenili sistem koji se zove pravo na hranu, koji je sačinjen od klasa kao što su normalni potrošači, teški radnici, veoma teški radnici, deca i trudnice. Svaka klasa je dobila zalihe hrane na osnovu procene same stranke. Jevreji su dobijali manje hrane nego Arijevci.

Okupirane teritorije patile su od strašne gladi, delom zato što su nacisti uzimali hranu od tih naroda za sebe. Nemačka je takođe kaznila nacije koje su pomagale saveznicima ili se na neki drugi način odupirale nacističkoj kontroli zaustavljanjem uvoza hrane. U zimu 1941-1942, više od 30.000 ljudi umrlo je od gladi u okupiranoj Grčkoj. U decembru '41, 300 ljudi je umiralo svakog dana u Atini. U Holandiji su železničari stupili u štrajk kako bi pomogli saveznicima. Nemačka je prekinula snabdevanje zemlje hranom. Do maja '45, kada je zemlja oslobođena, 20.000 je umrlo od gladi.

U Norveškoj je hrana bila vrlo strogo snabdevena. Najviše su pogođeni građani velikih gradova poput Osla. Mnogi Norvežani su pocepali ukrasne baštenske parcele da uzgajaju povrće poput šargarepe, repe i krompira.

Zvanične porcije su bile tako retke. Poljska je razvila crno tržište hrane

Istoričar Kazimierz Vika napisao je da su se tokom Drugog svetskog rata narod Poljske suočio sa „jednostavnom dilemom'': ili prihvatiti ono što je sada dozvoljeno da se jede, pa umre od gladi, ili da smisli način da preživi”.

Zvanični obroci za građane Poljske bili su toliko retki i neadekvatni, ljudi su bili primorani da smišljaju kreativne alternative. Krali su iz fabrika, bavili se nelegalnom proizvodnjom i trgovinom namirnicama. Na kraju se razvilo sofisticirano crno tržište za ilegalnu distribuciju hrane u Poljskoj. Ako bi Nemci uhvatili ljude koji distribuiraju ili kupuju proizvode, mogli bi biti ubijeni ili uhapšeni i poslati u koncentracione logore

Nemački vojnici su nekažnjeno silovali žene širom Evrope

Za mnoge nemačke vojnike odlazak u rat je bio prvi put da napuste domove. Kako Spiegel Online ističe, manje od četiri odsto Nemaca ima pasoše tokom Drugog svetskog rata.

Vojnici su preplavljeni adrenalinom i užasima rata, daleko od porodice i doma, ohrabreni da budu čudovišta. Kao takvi, njihovi postupci su bili krajnje užasni. Postoje mnoge priče, širom Evrope, o nemačkim vojnicima koji su počinili dela seksualnog nasilja nad ženama.

Mnogi građani Poljske služili su kao jeftina, potrošna radna snaga u Nemačkoj

Tokom Drugog svetskog rata, više od 2,8 miliona poljskih građana bilo je prisiljeno da radi za nacističke ratne snage. Mnogi su radili kod kuće u Poljskoj, iako je stotine hiljada poslato na rad u Nemačku. Oni koji su bili primorani da rade u gradovima suočili su se sa teškim uslovima i strogim pravilima, uključujući i potrebu da stalno nose slovo "P" na svojoj odeći.

Radnici su živeli u blizini fabrika u kojima su radili, a mnogi proizvodili oružje. Saveznički napadi bombardovanja bili su usmereni na postrojenja za proizvodnju oružja, a mnogi prisilni poljski radnici su poginuli kada su fabrike bombardovane. Neki prinudni radnici koji su na farmama prošli su nešto bolje, ali tretman je varirao u zavisnosti od situacije.

Mnoge male zemlje, poput Litvanije, iskusile su decenije trauma i užasa dok su prelazile iz sovjetske pod nacističku kontrolu, pa se ponovo vraćale

Baltička država Litvanija je bila žrtva opake i genocidne sovjetske vlasti pre Drugog svetskog rata. Kada je Hitler objavio rat Sovjetskom Savezu, građani Litvanije su videli priliku da se dignu i traže svoju nezavisnost. Nažalost, nisu uspeli da ostanu van rata; Nemačka je ubrzo preuzela tu malu državu i, iako su dozvolili Litvaniji da zadrži svoje izabrane zvaničnike, nacisti su u suštini opozvali vlast nove vlade.

Tako je Litvanija prešla direktno od jednog genocida do drugog. Dok su se Sovjeti fokusirali na klanje svih Litvanaca, Hitler je ciljao na značajnu jevrejsku populaciju nacije. Prema Politico, 80% litvanskih Jevreja je ubijeno tokom prvih šest meseci nacističke okupacije. Do kraja rata, 90% litvanskih Jevreja je bilo mrtvo, većina njih u pogromima u kojima su nacisti podsticali građane da se pobune i ubiju sugrađane koji su bili Jevreji.

Članak Njujork tajmsa o muzeju genocida u Viljnusu, u Litvaniji, glasi: „U naselju Ponari, na periferiji grada, nalazi se spomenik, koji je na kraju uključivao 70.000 Jevreja koji su ogoljeni i ubijeni tamo u šumi“.

Posle Drugog svetskog rata, zemlja je ponovo pala pod sovjetsku vlast i ubijanje Litvanaca se nastavilo. Država je povratila svoju nezavisnost do 11. marta 1990. godine.

Jevreji su izolovani od sugrađana prisiljavanjem u skučena gradska naselja kao preteča otpremanja u koncentracione logore

Da bi segregirali i kontrolisali jevrejsku populaciju okupiranih zemalja, i kao polazište za prevoz građana u koncentracione logore, nacisti su smeštali u gradska naselja. To su bila mala, skučena naselja koja su bila nesanitarna, opasna i represivna. Stanovnicima je bilo dozvoljeno da donesu vrlo malo ličnih predmeta u svoje nove domove, čime su bili odvojeni od porodice, istorije i kulture.

Izolacija Jevreja sprečila je da se pomešaju sa ostatkom stanovništva, što je sve nejevreje održavalo „čistim“ u glavama nacista. To je bio i prvi korak u pokušaju da se kontroliše, a zatim izbriše uticaj Jevreja na kulturu i društvo.

Često, Jevreji u tim naseljima su morali da nose identifikacione simbole, tako da su građani koje su sreli dok su bili van naselja znali da su Jevreji. Geta su se pojavila širom Evrope, sa istaknutim naseljima u Poljskoj, Belorusiji i Mađarskoj, stvarajući zajedničko iskustvo za Jevreje koji su preživeli Holokaust.

Građanski pokreti otpora širom okupiranih teritorija spasili su živote, poremetili nacističke planove i pomogli savezničkim trupama

Snažni pokreti otpora postojali su u brojnim nacističkim okupiranim zemljama, uključujući Belgiju, Grčku, Poljsku, Dansku, Norvešku, Poljsku i Francusku. Takođe poznate kao Podzemlje, ove grupe su davale važne informacije saveznicima, spasavale živote Jevreja i preduzimale odlučne akcije tokom celog rata. Neke grupe su bile čak i nevojne i pružale su otpor Nemačkoj kroz akcije kao što je namerno loš rad u nacističkim fabrikama ili lancima snabdevanja.

Francuski pokret otpora, koji je igrao važnu ulogu u uličnim borbama tokom oslobođenja Pariza, pružio je ključne informacije saveznicima tokom faza planiranja invazije na dan D. Očekivani životni vek onih koji su se pridružili francuskom pokretu otpora bio je oko tri meseca, s obzirom na to koliko su njihove aktivnosti bile opasne (napali su, između ostalog, naciste i njihove fabrike). Francuski jevrejski otpor je u međuvremenu pomogao da se spasu hiljade jevrejskih života tokom rata.

Danski pokret otpora, potpomognut od strane otpornika u danskoj vladi (danski kralj je čak nosio žutu Davidovu zvezdu u znak solidarnosti sa Jevrejima), uspeo je da spase skoro sve Jevreje u zemlji pomažući im da pobegnu u Švedsku pre nego što su nacisti uspeli da donesu Konačno rešenje u Danskoj. Samo 492 danska Jevreja završila su u koncentracionim logorima. Od toga je 150 umrlo.

Malo uljudnosti ostalo je na Kanalskim ostrvima, gde je postojala razlika između Nemaca i nacista

Kanalska ostrva su engleski arhipelag između južne obale Velike Britanije i Normandije, u Francuskoj. Okupacija ovih ostrva je nešto kao izgubljeno poglavlje u haosu rata.

Prema istoričarki Rejčel Dining, Hitler je prišao Kanalskim ostrvima, nadajući se da će stvoriti model za idealnu okupaciju koja bi mogla da impresionira Britance i da ih smiri dok je Nemačka bombardovala London u pokušaju da osakati Britance.

(Espreso/Ranker)