OVA JUGOSLOVENKA SE PROSLAVILA ZBOG SNIMAKA PA JE ZABORAVLJENA NA PRAVDI BOGA: JUGOSLAVIJA je brujala samo o NJOJ

Da je poživela Irena Kolesar bi 22.novembra 2020. napunila 95 godina. Sudbina joj je odredila kraći životni vek.Tiho i dostojanstveno, kakva je bila ceo život, nestala je iz naših života početkom septembra 2002. Sahranjena je na zagrebačkom groblju Mirogoj. Mlađim generacijama ime Irene Kolesar ne znači mnogo, ili im je u potpunosti nepoznato.

Nasuprot tome, starije generacije rođene neposredno posle Drugog svetskog rata je odlično poznaju po naslovnoj ulozi u filmu „Slavica“, koji je 1947. režirao Vjekoslav Afrič.

Iako je u tom filmu imala relativno kratku ulogu, u kadrovima je bila ukupno 15 minuta, preko noći, postala je najpoznatija glumica u Jugoslaviji, a tadašnji filmski kritičari su joj dodelili epitet prve jugoslovenske zvezde i dive.

Irena Kolesar rođena je 22.novembra 1925. godine u Slavonskom Brodu od oca Mihajla (Miška) i majke Rozalije. Uskoro se sele u Zagreb u kojem je Irena provela najveći deo života s prekidima od 1952. do 1972. kad je bila angažovana u novoosnovanom Ateljeu 212 i u Jugoslovenskom dramskom pozorištu čiji je član glumačkog ansambla postala na poziv Bojana Stupice. Pre toga Irena je bila član Hrvatskog narodnog kazališta u Zagrebu.

Ime Irene Kolesar posebna je odrednica svakog enciklopedijskog izdanja koje je vezano za istoriju jugoslovenskog pozorišta i filma. Njen životni i profesionalni put je neobična pripovetka koja prevazilazi uloge koje je igrala u pozorištu, filmu i televiziji.

Na prvi pogled Irena je bila krhka, tiha i povučena, nikad ne zaboravljena filmska Slavica, ne samo po svom karakteru, nego i u realnosti bila je istinski borac, sa nepunih osamnaest godina izabrala je da bude partizanka koja se sa puškom u rukama, probijala kroz šume u Hrvatskoj i gledala smrti u oči. Učila je frizerski zanat, ali je Kolesarka visoko prevazišla taj formalni stepen devojačke „diplome“, neprestano se usavršavajući i ulažući do svog obrazovanja da bi u svojim najboljim stvaralačkim godinama, po mišljenju kolega, postala jedna od najboljih tumača Šekspirovih ženskih likova.

Učestvovala je u osnivanju Dubrovačkih ljetnih igara gde je igrala neprekidno petnaest godina, uglavnom Šekspira, a za njena dostignuća u filmskoj umetnosti i životno delo nagrađena je Zlatnom arenom u Puli. Javnosti su ostala nepoznata njena vojna i građanska odlikovanja, kao i njene uloge u dramskom programu Radio Beograda s početka pedesetih godina XX veka.

U Berkasovu, rodnom mestu njenog oca, Irena je provodila letnje raspuste kod svoje bake. Tamo je naučila rusinske pesmice koje je znala napamet i kao već afirmisana glumica o čemu svedoči i Đura Laćak u svojim sećanjima na intervju u „Ruskom slovu“ koji je napravio povodom Irenine posete Ruskom Krsturu ranih šesdesetih godina XX veka.

Tišinu koja je natkrilila njene zrele godine nadvisio je Vladimir Balašćak. Njeno ime dobro mu je poznato još kao dečaku, a osećaji Balašćakove bake Nade da će i on postati glumac kao i Irena su se obistinili. Sretali su se u Zagrebu i Beogradu više puta i fascinacija njenim životom i pojavom bila je sve moćnija. Rezultat toga je opsežna i bogata arhiva sa preko dvesto izvornih dokumenata, fotografija, novinskih članaka, pisamaca koji svedoče o poštovanju koje je uživala od tadašnje jugoslovenske intelektualne elite. Za takvu arhivu Balašćaku je trebalo skoro dve decenije. Logično je bilo napraviti korak više, i sve to složiti u knjigu koja će čuvati sećanje na Irenu Kolesar. Balašćak ga je napravio.

(Espreso//gradska.tv/Jelena Perković)