Ovo je GLAVNI KRIVAC za nakupljanje SALA NA STOMAKU

Kortizol najčešće nazivaju “hormonom stresa”. Osim što se luči u stresnim situacijama, bilo mentalno ili fizički zahtevnima, luči se pojačano i kao odgovor na adrenokortikotropni hormon (ACTH) iz hipofize.

- Kortizol je hormon koji se luči u kori nadbubrežne žlezde. Moramo ga promatrati kao deo vrlo složenog procesa međusobno povezanih žlezda sa unutrašnjim izlučivanjem. Spada u skupu hormona glukokortikoida jer ima učinak na povećanje koncentracije glukoze u krvi, a sudeluje i u regulaciji metabolizma ugljenih hidrata, masti i proteina. Igra ulogu pri stresu i upalama te u različitoj meri deluje na brojne organske sisteme u ljudskom telu - kaže za 24sata.hr dr. med. specijalista porodične medicine Jasminka Nedić.

Iako je u tjelu zadužen da bi ga pripremio na rešavanje stresnih situacija (odbrana od napadača, ili glad) problem nastaje kada je kortizol hronično povišen, a naše telo stalno dobija signal da je u opasnosti.

Tada se pokreće niz obrambenih mehanizama na biohemijskom nivou što dovodi do neželjenih posledica visokog nivoa kortizola - povećanja glukoze u krvi, povišenog krvnog pritiska, poremećenog rada štitne žlezde, lupanja srca, poremećaja menstrualnog ciklusa kod žena, gojaznosti i to posebno visceralnog tipa (nakupljanja masnih naslaga oko struka), te snižavanja nivoa testosterona, smanjenja količine mišićnog tkiva, poremećaja raspoloženja, depresije - objašnjava dr Nedić.

Ona dodaje da ljudi koji pate od visokog nivoa kortizola, mogu osećati pojačanu glad, želju za slatkim i slanim. Osim toga, ne mogu se opustiti, i u njima prevladava osećaj unutrašnjeg nemira, a ponekad ih zahvataju stanja euforičnosti, anksioznosti, nesanica ili noćno buđenje te znojenje. Tu su i misli koje neprestano naviru, iracionalni strahovi te osjećaj stalne “navijenosti”.

Visok nivo kortizola podstiče i skladištenje goriva na mestima gde ga je lako moguće iskoristiti, poput masnih naslaga oko struka.

- Nakon dugotrajnog iscrpljivanja nadbubrežne žlijezde sledi i faza smanjenog nivoa kortizola u telu, kao i obrnut raspored njegovog lučenja: viši nivoi kortizola tokom noći i preniski ujutro. U kasnijim fazama dugotrajne izloženosti stresu nivo kortizola može oscilirati od visokih do niskih, ponekad i u rasponu od nekoliko sati u istom danu. Naime, nizak nivo kortizola posledica je dugoročnog povišenog nivoa kortizola i zadnja je faza rada preopterećenog sistema za regulaciju stresa. Organizam se preterano iscrpljuje. Tad nastupaju problemi s elektrolitima, fibromialgija, sindrom hroničnog umora, gubitak koštane mase i moguće frakture te sindrom izgaranja ili tzv. burn-out sindrom - govori dr Nedić.

Lečenje se provodi u zavisnosti od ciljnog organskog sistema koji je pogođen disbalansom nivoa kortizola to jest nastaloj bolesti, kao što su dijabetes, hipertenzija, kardiovaskularne bolesti, hipertireoza, depresija, dok dužina lečenja zavisi od nastale bolesti.

Pet problema koje uzrokuju povišene nivoe kortizola su:

VIŠAK KILOGRAMA

Za vjeme razdoblja stresa, kortizol pokušava da stvori i sačuva što više energije kako bi je telo moglo trošiti posle. Telu govori da uzima više ugljenih hidrata i masnoća signalizirajući masnim ćelijama da zadržavaju što više masnoće.

HRONIČAN MANJAK SNA

I nakon celonoćnog sna budimo se s višim nivoom kortizola. Već i kratkotrajna neispavanost vodi ka razdražljivosti, a u kombinaciji s kortizolom otvara apetit, što opet vodi ka povećanju težine.

PROBLEMI SA ŽELUCEM

Visoki nivoi hormona stresa uzrokuju i probleme u varenju, a sluzokoža u crevima postaje osetljivija i sklona upalama. To je razlog za nastanak čira u vreme stresnih razdoblja.

VISOK PRITISAK I SRČANE BOLESTI

Kortizol stišće krvne sudove i povisuje krvni pritisak i povećava dostavu oksigenizovane krvi. Ovo je odličan mehanizam u situacijama “bori se ili beži”, ali na duže staze ima štetan učinak koji može voditi i do srčanog udara.

UTIČE I NA PLODNOST

Nadbubrežna žlezda ne može proizvesti kortizol bez hormona progesterona, pa ga “krade” koliko god joj zatreba, pritom narušavajući hormonalnu ravnotežu u organizmu.

Bonus video:

(Espreso.co.rs/24sata.hr)