AKO OSETITE OVO U VRATU, KRPELJ VAM JE PRENEO OPASNU BOLEST: To je već 2. STADIJUM, odmah idite kod LEKARA

Lajmska bolest se dobija ubodom određene vrste krpelja koji je zaražen istom. Iako ne postoji pravilo šta se sve ovom bolešću može zaraziti u čovečijem organiztmu, najčešće su u pitanju nervni sistem, srce, koža i zglobovi.

Ubod krpelja je najčešći način zaražavanja, a infekcija može nastati preko konjuktiva ili mikropovreda koje nastaju posle destrukcije krpelja i iritacije kože njegovim sadržajem.

Pored uboda krpelja, uzročnik Lajmske bolesti se teoretski može preneti i transfuzijom krvi i krvnih derivata tako da se takvi bolesnici isključuju kao dobrovoljni davaoci krvi dok traje akutna bolest.

Lajmska bolest može se preneti i transplantacijom, što je dokazano 1959. godine na dobrovoljcu kome je transplantirana koža sa hroničnim atrofičnim akrodermatitisom.

Ne obolevaju sve inficirane osobe, a bolest se ispoljava širokim spektrom polimorfnih tegoba i kliničkih nalaza, i manifestuje se od blagih do vrlo teških oblika sa mogućim invaliditetom a vrlo retko i smrtnim ishodom.

Glavni rezervoar Borelije burgdorferi su srednji i mali sisari, ukljkučujući i glodare. Na čoveka boreliju prenose krpelji iz roda Ixodiade, a za transmisiju bolesti u Evropi najznačiji je krpelj evropskih ovaca (Ixodes ricinus).

Simptomi bolesti obično počinju između 3. i 33. dana posle infekcije a najduže do osme nedelje. Prosečno vreme inkubacije (vreme od uboda do pojave prvih simptoma) je sedam dana.

Tok lajmske bolesti može se podeliti na dve faze i tri klinička stadijuma. Bolest se, više iz didaktičkih razloga, opisuje po stadijumima, iako je uočeno da praktično može početi i znacima bilo kog stadijuma.

Stadijumi bolesti se mogu preklapati, većina bolesnika ne prolazi kroz sve stadijume, a serokonverzija može da nastane i kod asimptomatskih infekcija.

Rana faza

Ranu fazu bolesti čine dva stadijuma: prvi (I) i drugi (II). Ova faza se ispoljava od nekoliko dana do nekoliko meseci od infekcije.

Stadijum I

Karakterističan znak rane faze I stadijuma je Eritema migrans i prosečno se javlja kod 50%- 60% ispitanih, od trećeg dana infekcije do osme nedelje. Lezija obično počinje kao malo crvenilo, posle čega se promena širi centrifugalno, formira okruglu ili elipsoidnu eritematoznu (crvenu) površinu sa povlačenjem crvenila u njenom centru ili bez njega.

Koža na mestu crvenila ne svrbi, ne boli, i nešto je toplija u odnosu na ostalu kožu. Iako je Eritema migrans najčešće ovalnog ili kružnog, može biti i trouglastog i neobičnog oblika.

U ovom periodu kod 50% inficiranih se evidentiraju nekih od znakova opšte infekcije što je pokazatelj diseminacije bolesti. Simptomi opšteg infektivnog sindroma mogu biti različitog inteziteta od znakova koji liče na gripozni sindrom do toliko blagih da ih bolesnik i ne registruje. Najčešće se ispoljavaju:

• zamor
• bolovi u mišićima
• bolovi u zglobovima
• glavobolja
• zima i groznica sa povišenom temperaturom do 39°C
• ukočen vrat

Simptomi kod nelečenih bolsnika mogu ispoljiti pre, u toku ili posle povlačenja eritema. U kliničkom nalazu pri pregledu pored eriteme migrans, najčešće se registruje regionalna linfadenopatija (povećanje regionalnih linfnih žlezda). Pojava više kružnih crvenila na koži posle uboda krpelja je moguća ali retko se javlja u Evropi.

Borelijski linfocitom je kožna manifestacija rane faze bolesti u Evropi javlja se u oko 1% obolelih od lajmske bolesti. Može se javiti samostalno, udruženo sa eritemom migrans u isto vreme ili, što je veoma retko, nekoliko meseci kasnije. Ispoljava se kao crvenkasti do crvenkastobraonkasti nodus ili plak.

Kod mlađih osoba i dece najčešće se javlja na ušinim školjkama, a kod odraslih u okolini ili na areoli bradavice dojke ili na drugim mestima ali ređe. Kao i eritema migrans i borelijski linfocitom se može povući spontano. Međutim, ukoliko se ne leči može trajati i godinu dana.

Stadijum II

Drugi stadijum rane faze bolesti se javlja nekoliko nedelja do nekoliko meseci posle infekcije uz pojavu simptoma i znakova koji su karakteristični za različite organe, posebno srce i nervni sistem.

Neurološki znaci i simptomi mogu se ispoljiti od 2. do 8. nedelje od infekcije kao zapaljenje moždanica, zapaljenje kranijalnih nerava. Kod dece je ispoljen aseptični meningitis.

Promene na srcu najčešće se javljaju u vidu A-V bloka različitog stepena sa poremećajem ritma, znacima miokarditisa, retko znacima srčane slabosti.

Artralgije i mijalgije su znak zahvaćenosti mišića i zglobova. Oni se obično javljaju u zglobovima, mišićima i tetivama i migrirajućeg su tipa. Pretežno su zahvaćeni veliki zglobovi, ali ređe se zglobne tegobe mogu javiti i na sitnim zglobovima. Zahvaćeni zglob kolena je otečen, koža iznad nije hiperemična i samo je umereno bolna na palpaciju.

Najčešće su zahvaćena kolena, otok nije simetričan kao ni bol, već ima migrirajući tip javljanja. Pri pregledu zahvaćenog kolena može se dijagnostikovati i eksudat u količini od 50-100ml.

U ovim sučajevima često nalazimo i zapaljenje poplitealne ciste. Kod nelečenih slučajeva tegobe se u najvećem procentu povlače za nekoliko nedelja do nekoliko meseci, a vrlo retko otok zgloba se može zadržati i više godina.

Za razliku od drugih oboljenja zgloba, na primer reumatoidnog artritisa, otok i bol zgloba u toku lajmske bolesti nije simetričan. Zapaljenje mišića u ovoj fazi karakteriše se u vidu jakih bolova. Elekromiografija najčešće pokazuje fokalnu degeneraciju mišića, iako oboleli imaju normalne vrednosti kreatinin kinaze.

Regionalna ili generalizovana linfadenopatija se može javiti i biti udružena sa Eritemom migrans. U ovom stadijumu se takođe, ali retko javljaju: konjuktivitis iridociklitis neuritis vidnog živca sa edemom papile, zapaljenje jetre testisa i drugo.

Kasna faza

Stadijum III

Treći stadijum ili kasna faza Lajmske bolesti najčešće se ispoljava godinu dana nakon infekcije, iako je opisano da se kasna faza može javiti i posle više godina. U ovom stadijumu se, na našem geografskom području, najčešće javljaju neurološki, a zatim reumatološki (hronični artritis) i dermatološki (akrodermatitis hronika) simptomi i znaci bolesti.

Oko 60% nelečenih bolesnika koji su imali kožne promene (Eritemu migrans) ima kratkotrajne napade mono ili oligoartritisa. Najčešće su pogođeni veliki zglobovi, naročito koleno. Oko 10% ovih bolesnika razvija hronični artritis.

U ovom stadijumu na koži najčešće ekstremiteta mogu se zapaziti prvo kružne lezije plavkastocrvenkaste boje koje se u početku ispoljavaju kao inflamacije sa edemom, a kasnije dolazi do atrofije te kože i razvoja ACA (akrodematitis hronika).

Lajmska bolest sa manifestacijama na nervom sistemu može imati i kliničke simptome slične multipla sklerozi, sa poremećajem senzibilitata neradikularnog tipa, parestezijama, bolnim senzacijama, paraparezama i poremećajima centralnog nervog sistema.

Viđa se i demijelinizaciona encefalopatija sa promenama u beloj masi koje se mogu naći i kod diseminovanog encefalomijelitisa i multiple skleroze. Encefalopatija se javlja od lakših do težih formi.

U toku rane i kasne faze mogu biti zahvaćeni i drugi organi i sistemi, u zavisnosti od diseminacije uzročnika, odgovora domaćina, razvoja autoimunih fenomena.

Uzročnik lajmske bolesti borelia burgdorferi u Švedskoj još zovu i veliki imitator, pošto ovaj uzročnik može da izazove bilo koju bolest u organizmu.

Analiza krpelja u JKP Gradska čistoća:

(Espreso/ Jugolab)