PETAR LUBARDA U KUĆI LEGATA! Po prvi put uz njegove slike možete videti i detalje iz privatnog života ovog velikana

U Kući legata, u toku je izložba posvećena jednom od naših najvećih slikara -Petru Lubardi. Izložba je podeljena u tri prostorije. Uz Lubardine umetničke slike, mogu se videti posebni panoi sa fotografijama Lubarde iz studentskih dana, sa porodicom i prijateljima, iz ateljea, kao i pisma i razglednice. Takođe zanimljiva je i bista Lubarde, koju je pedesetih godina napravio Sreten Stojanović.

NEOBIČNA IZLOŽBA U GALERIJI HAOS: Likovi žena OTPOZADI, nasuprot uobičajenim portretima (FOTO)

Izloženi su umetnikovi radovi od samih početaka stvaralaštva: mrtva priroda, portreti, aktovi... Pratimo umetnikov razvoj imaginacije kroz radove: Rak, Fazan, Motiv iz Ulcinja, Zarobljenik, U Borbi za slobodu, Kosovska bitka, Bik i oblak, Oštre stene...

Postavka će trajati do 6. januara.

Njegova biografija je toliko živopisna, da bi se mogao snimiti film ili napisati knjiga.

Petar Lubarda rođen je 1907. u Ljubotinju kod Cetinja. Često se selio tokom školovanja zbog očeve oficirske službe. Nakon oslobođenja, gimnaziju upisuje u Herceg Novom. Prve slikarske instrukcije dobio je od ruskog izbeglice-Belogardejca, koji je bio profesor crtanja u gimnaziji.

Pohađa umetničku školu u Beogradu, na kojoj se zadržao nekoliko meseci, zatim se seli u Pariz gde je upisao Akademiju lepih umetnosti, koju je takođe ubrzo napustio. Obilazio je pariske muzeje i galerije oduševljen slikama Rebranta, Ticijana, El Greka, Sezana, Pikasa...

Prvi put je izložio radove u Institutu slovenskih nauka na Izložbi grupe jugoslovenskih umetnika u Parizu. Samostalno je izlagao u Rimu i Parizu. Vratio se početkom tridesetih u Beograd, a onda putuje po Crnoj Gori i Dalmaciji gde su nastala njegova remek dela.

Pred samo izbijanje Drugog svetskog rata naslikao je dela ,,Zaklani petao“, ,,Zaklano jagnje“ i ,,Fazan“, kao da je predosetio užase i stradanja. Nakon šestoaprilskog sloma kraljevine Jugoslavije, deportovan je u logore u Nemačkoj i Italiji, u kojima je slikao prizore, zarobljenike. Nakon oslobođenja vratio se u Beograd, a u međuvremenu, njegovog oca, kao oficira lojalnog kralju, streljaju pripadnici nove komunističke vlasti.

Lubarda jedno vreme radi kao profesor na Likovnoj akademiji u Beogradu, gde mu se nalazio i Atelje. Učestvuje u formiranju Udruženja likovnih umetnika Crne Gore, a formira i Umetničku školu na Cetinju gde radi kao profesor i direktor.

Nakon rata Lubarda je promenio i svoj stil, otvorio je slobodne puteve kreativnosti, a svoje slikarstvo je uveo u apstraktnu fazu, koja je obeležila i njegov rad i naše celokupno slikarstvo tog perioda. Obilazi manastire u Srbiji i Makedoniji, inspirisan njima pravi apstraktne akvarele.

Učestvovao je na XXV Venecijanskom bijenalu 1950.godine, a izložene su njegove slike ,,Rak“, ,,Crkva svetog Vlaha“, ,,Brda nad Kotor“ i ,,Ruže“. Godinu dana kasnije u umetničkoj galeriji ULUS otvorio je samostalnu izložbu, koja je predstavila preokret i prekretnicu i u njegovom slikarstvu i na umetničkoj sceni, izložio je sliku ,,Brda nad Kotor“.

Dobija nagradu na Trećem bijenalu u Tokiju 1955.godine, a iste godine dobija i Oktobarsku nagradu Beograda. Godinu dana kasnije, dobija Gugenhajmovu nagradu za sliku ,,Borba konja“.

Njegova slika ,,Mediteran“ postavljena je na izložbi Pedeset godina moderne umetnosti u okviru Svetske izložbe EXPO u Briselu.

Godine 1961. izabran je za redovnog člana SANU. A njegove slike ,,Ranjena ptica“ i ,,Kompozicija“ izložene su u Galeriji kulturnog centra Beograda povodom Prve konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja. A delo ,,Promoteji novog veka (industrijalizacija)“, nastalo povodom četrdeset godina KPJ, preneseno je u salu Narodne skupštine. Naredne godine nasilkao je Put u kosmos, najveću sliku Jugoslavije površine preko 100 kvadratnih metara, koja se nalazila u svečanoj sali Saveznog izvršnog veća.

Godine 1963. boravio je nekoliko meseci u Indiji gde izlaže u Umetničkom muzeju u Nju delhiju kao prvi predstavnik evropske umetnosti, a premijeru Nehruu je poklonio sliku ,,Nokturno“.

Iste godine, nakon razornog zemljotresa u Skoplju, tom gradu je poklonio 26 svojih radova.

Dve godine kasnije, dovršio je sliku ,,Velika štafeta ljudskog razuma“, takođe za zgradu SIVa. Prvi je slikar koji je dobio nagradu AVNOJa, najveće jugoslovenske državne nagrade, 1966.godine.

Sledeće godine obeležava 40 godina rada i u muzeju savreme umetnosti u Beogradu priređuje veliku retrospektivnu izložbu.

Godine 1971.odbio je da učestvuje na izložbi ,,Apstraktno slikarstvo u Srbiji 1951-1971“ u galeriji Kulturnog centra Beograda, jer nije prihvatio kvalifikaciju ,,Apstraktno“ za svoja dela.

Dobija nagradu Herderove fondacije bečkog univerziteta.

Naslikao je kompoziciju ,,Rađanje jezera“ namenjenu za dom JNA u Skoplju. Za Narodnu biblioteku Srbije uradio je sliku ,,Prvi srpski ustanak“. Umro je 13.februara 1974.u Beogradu, a sahranjen u Aleji velikana na Novom groblju.

U skupštini grada Beograda potpisan je ugovor između Vere Lubarde i grada Beograda o poklonu dela kolekcije (57 slika, 133 crteža i skica, nameštaj i pribor iz umetnikovog ateljea) kao i otvaranju spomen galerije pod nazivom Atelje Petra Lubarde.

(Roman Jević)