STIGLA NAJSRAMNIJA KRITIKA DARE IZ JASENOVCA: Film naziva PROPAGANDOM, kaže da reditelj UŽIVA U NASILJU!

Srpski kandidat za Oskara, film Dara iz Jasenovca, udarna je tema ovih dana, kako u srpskim medijima, ali i medijima u regionu, pa bogami i u svetskim medijima koji se bave filmom.

Kritike ovog ostvarenja Predraga Antonijevića su uglavnom pozitivne, ali sve je iznenadio tekst u Varajetiju, koji je nazvao film "rasističkim" i "propagandom".

Da ovo ne ostane usamljen slučaj, potrudio se kritičar Metju Lukas, koji nije štedeo uvrede na račun srpskog filma.

Prenosimo vam ovu kritiku, bolje reći "kritiku".

"Dara iz Jasenovca, zvanični srpski kandidat za Oskara, možda je jedan od opskurnijih naslova koji se trenutno takmiče za Oskara za najbolji strani film, ali je i jedan od onih koji najbolje odgovaraju istorijskom kalupu kategorije.

Odigrava se u jeku Drugog svetskog rata u koncentracionom logoru Jasenovac u Hrvatskoj, na površini je još jedna melodrama o Holokaustu koja se tokom godina pokazala kao magnet za Oskara, posebno u novoimenovanoj kategoriji Međunarodni film, u kojoj filmovi iz Drugog svetskog rata česti. Ali Dara iz Jasenovca dodaje dodatni nivo narativnoj formuli, jer se bavi i tekućim tenzijama između Srba i Hrvata koje publici van Balkana mogu biti nepoznate.

Viđeno očima desetogodišnje Dare, masovno ubistvo Srba, Jevreja i Roma od strane hrvatskih fašista toliko je stravično da se graniči sa eksploatacijom. Jeziva preokupacija reditelja Predraga Antonijevića prikazivanjem krvave smrti čini se gotovo fetišističkom, izbegavajući istorijsku neophodnost u korist jezive fascinacije. Antonijević često zadržava kadar na noževima koji režu i mecima koji pogađaju, tako da arterijski mlaz prska preko ekrana, kao u komercijalnim horor filmovima.

Ono po čemu se Antonijevićev pristup razlikuje od, recimo, Spilbergovog u Šindlerovoj listi ili čak pristupa Polanksog u Pijanistu, jeste to što su oni, svakako pogođeni posledicama Holokausta, tretirali njegovo nasilje objektivnim okom koji se nije ni odmicalo od užasa, niti se njime naslađivalo. Rezultat ovoga je da je Dara iz Jasenovca često neprijatna iz svih pogrešnih razloga, koristeći tragediju logora kao izgovor za podsticanje tekućih nacionalističkih tenzija između Srba i Hrvata na način koji je najboljem slučaju obmanjivački, a u najgorem propagandistički. To što je tako lepo postavljen čini njegovo gledište tim problematičnijim.

Okrutnosti logora Jasenovac dobro su dokumentovane, i ovaj logor je zbog toga dobio ime „balkanski Aušvic“, ali umesto da ono što se tamo dogodilo predstavi kao upozorenje protiv smrtonosne kombinacije nacionalizma, rasizma i fašizma koji su ga stvorili (veoma relevantno i danas), Antonijević koristi pomor desetina hiljada nevinih da bi postigao jeftine političke poene. Centralna uloga mlade Biljane Čekić daje filmu snažno ljudsko sidro, ali magični realistički prikaz zagrobnog života oseća se suvišnim, poput bespotrebno sentimentalnog protivotrova za nemilosrdnu simpatiju prema užasu. Stalnim uživanjem u prikazanom varvarstvu, Dara iz Jasenovca propušta priliku da razmisli o tome šta je prouzrokovalo takve postupke, i umesto toga uranja punim snagama u nacionalističko osećanje koje, iako sigurno uzrokovano stvarnom tragedijom, umače ruku u veselo prikazivanje nasilja. Umesto da iskoristi priliku da oda počast onima koji su izgubljeni u tako opasnom šovinizmu, Dara se zadovoljava time što se samo ulaguje trenutnim političkim previranjima."

Bonus video:

(Espreso/InReviewOnline)