istorija srbije
POSETILI SMO LOKACIJU GDE SE VODILA NAJKRVAVIJA BITKA U PRVOM SVETSKOM RATU: Mnogo MRTVIH počiva na istom MESTU
Srpska vojska je imala 11.490 vojnika i oficira izbačenih iz stroja – mrtvih, ranjenih i nestalih..
Bitka na Mačkovom kamenu je četvrta bitka između srpske i austrougarske vojske u Prvom svetskom ratu, odigrala se na planini Jagodnja kod Krupnja od 19. do 22. septembra 1914. godine.
Ekipa Espresa posetila je jedan od najznačajnijih srpskih spomenika.
SPOMEN KOSTURNICA MAČKOV KAMEN
Posle rata na platou Mačkovog kamena podignuta je spomen-kosturnica u kojoj se zajedno nalaze mošti srpskih i austougarskih vojnika. Spomen kosturnica na Mačkovom kamenu završena je 1931. godine, a spomen crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Krupnju podignuta 1932. godine. Na oba mesta nalaze se mošti boraca, a u kripti crkve izložene su fotografije sa bojnog polja i venci. U kripti je i spomenik majoru Svetislavu Markoviću koji je poveo vojnike u samoubilački juriš na austrijsku vojsku.
BITKA NA MAČKOVOM KAMENU
Posle poraza na Ceru, koji je za austougarsku vojsku bio težak udarac, neprijateljska komanda se odlučila se za novu ofanzivu protiv Srbije. Već početkom septembra 1914. započeta je ofanziva poznata kao “Bitka na Drini“. Kulminacija bitke na Drini bio je Mačkov kamen na planini Jagodnji iznad Krupnja.
Srpski 5. prekobrojni puk uz podršku poljske artiljerije je počeo napad na austrougarsku odbranu na Mačkovom kamenu u jutro 19. septembra, ali je zbog snažnog otpora odbijen. Napadi Srba se nastavljaju tokom dana uz gubitke, ali tek oko 17 časova 5. prekobrojni i 9. puk I poziva iz divizijske rezerve zauzimaju jurišem prednje položaje neprijatelja. Protivnapad Austrougara je odbijen oko 18:30 časova, ali najviši vrh ostaje u njihovim rukama. Noć između 19. i 20. septembra austrougarska 6. brigada vrši prepad na srpske trupe, ali bez uspeha.
Ujutro Austrougari izvode nov bezuspešan napad sa 6. i 7. brdskom brigadom. Posepodne Srbi napadaju sa 5. prekobrojnim pukom, i 9. pukom I i II poziva da bi zauzeli vrh i greben Mačkovog kamena. Na uskom prostoru, izložene jakoj artiljerijskoj vatri, jedinice trpe velike gubitke i napad je prekinut. Srbi tad privlače rezerve i poljsku artiljeriju, i uništavaju bliskom vatrom istaknuta mitraljeska gnezda neprijatelja. Sva 3 puka kreću ponovo u napad praćeni artiljerijskom vatrom i oko 19 časova jurišom osvajaju vrh Mačkovog kamena.
Držanje Mačkovog kamena je uveliko zavisilo od držanja kote 940 (Košutnja stopa) udaljene oko 1500 m. Komandant 1. srpske armije vrši zbog toga pregrupisavanje snaga noć između 21. i 22. septembra za napad na kotu 940.
U očajničkim bornbama gde su kosti pucale i lomile se lobanje, Mačkov kamen je čas bio u rukama Austrougara, čas u rukama srpske vojske.
Austrougari su borbe na Mačkovom kamenu opisali kao najkrvavije borbe “u celom poodu na Srbiju“. Poćorek je u svom dnevniku zapisao da ga je štab 16. korpusa 21. septembra 1914. izvestio da jačina borbi na Mačkovom kamenu “prevazilazi sve dosadašnje borbe“. U dnevniku koju je vodila 6. armija stoji da je borba na Mačkovom kamenu bila “najžešća i najogorčenija od svih dosadašnjih“, kao i da su se “Srbi branili sa naročitom žilavošću i preduzimali su još žešće napade“.
O jačini tih borbi najbolje govore ljudske žrtve sa obe strane. U borbama na Mačkovom kamenu dnevno je oko 1.150 srpskih vojnika izbacivano iz stroja. Austrougari su trpeli dvostruko veće gubitke u bezuspešnim pokušajima da slome odbranu.
Nikada ni pre ni kasnije u Velikom ratu nije poginulo toliko ljudi za tako kratko vreme. Srpska vojska je imala 11.490 vojnika i oficira izbačenih iz stroja – mrtvih, ranjenih i nestalih.
Poginulo je više od 118 oficira, od toga 17 komandanata bataljona i pet komandanata pukova. Austrougarski gubici bili su još veći. Procenjuju se na više od 30.000 izbačenih iz stroja.
Bonus video:
(Espreso)