beograd
DA LI ZNATE ISTORIJU ADE CIGANLIJE? Omiljeno kupalište je nekada bilo jedno vrlo MRAČNO MESTO!
Na osnovu svoje istorijske prošlosti svaki deo grada je dobio svoj naziv.
Beograd, grad na dve reke. Njegova istorija je toliko živopisna, a kako i ne bi bila kada traje više od sedam milenijuma. Svaki deo grada ima neku svoju priču, svoj način nastanka, svoju legendu.
Na osnovu svoje istorijske prošlosti svaki deo grada je dobio svoj naziv. Nekada je postojala samo opština grada Beograda, a nakon Drugog svetskog rata seoske opštine dobijaju svoja imena na osnovu osobenosti.
Nekada ostrvo na Savi, a danas poluostrvo koje su ljudi napravili. Tako se zove i jezero koje je nastalo pregrađivanjem Save. Danas je ovo omiljeno izletište Beograđana, zapravo višenamenska rekreaciona zona u Beogradu. Predstavlja i nekadašnje omraženo mesto sa zatvorom u kome su se obavljale i smrtne kazne, a danas „beogradsko more“.
Zatvor je izgrađen 1920. godine kao zatvor Okružnog suda u Beogradu, za „teže zatvorenike”. Nalazio se na samom početku ostrva, otprilike gde se danas nalazi zgrada Uprave Ade Ciganlije i restoran „Jezero”. Vremenom su „teži zatvorenici” sve češće postajali politički zatvorenici koji su ovde bili zatvarani, uglavnom komunisti i pripadnici drugih ilegalnih organizacija.
Nakon uvođenja Šestojanuarske diktature, 1929. godine i formiranja Državnog suda za zaštitu države zatvor na Adi Ciganliji je postao istražni zatvor ovog suda. U njemu su boravili optuženi kojima se sudilo pred ovim sudom, najčešće pripadnicima ilegalne Komunističke partije Jugoslavije, stranim špijunima ili nekim drugim ilegalnim organizacijama i udruženjima. Ovu namenu zatvor je zadržao sve do 1941. godine.
Uslovi u ovom zatvoru su bili teški, slični poput onih u zloglasnoj „Glavnjači”. Sve do 1930-ih godina oko zatvorskih zgrada nije postojao zid, pa su zatvorenici morali da se kreću okovani lancima. U dvorištu zatvora su se nalazila vešala, koja su služila za pogubljenja.
Nakon Drugog svetskog rata, zatvor je bio korišćen za potrebe Odeljenja za zaštitu naroda (OZNA) za Srbiju i ponovo je bio korišćen za političke zatvorenike. Prema nekim tvrdnjama, upravo u dvorištu ovog zatvora je 17. jula 1946. godine streljan Draža Mihailović, vođa Ravnogorskog pokreta i JVuO, mada ova tvrdnja još uvek nije zvanično potvrđena. Kasnije su ovde bili zatvarani i drugi politički zatvorenci.
Zatvor je postojao sve do 1954. godine kada je zatvoren. Zgrada zatvora je srušena 1956. godine, jer se već naredne 1957. počelo sa uređenjem ovog prostora za potrebe izletišta i kupališta. Do 1967. godine završeni su radovi na uređivanju Ade i njenog pregrađivanju izgradnjom nasipa sa gornje i donje strane rukavca čime je formirano Savsko jezero.
Naselje koje se nalazi na tromeđi gradskih opština Voždovac, Savski venac i Vračar. Naziv je dobilo po brojnim garažama koje nisu bile u funkciji, a nalazile su se na Voždovcu. Sada su ti objekti renovirani i imaju upotrebnu vrednost.
Banjica je dobila naziv zbog velikog broja (preko 1.000) podzemnih termo-mineralnih voda. Pre Drugog svetskog rata ovaj deo je bio seosko naselje koje se bavilo uglavnom poljoprivredom, tek posle rata dolazi do urbanizacije. Izgradnjom solitera, zgrada i ostale infrastrukture iscrpljeni su ovi resursi.
Naziv je dobilo tako što su ga naselile porodice koje su pobegle preko reke Save u Srem, posle pada srednjovekovne srpske države. Arheološka iskopavanja govore da je ovo područje postojalo jos u Neolitu, te je stoga i najstarije naselje na teritoriji opštine Novi Beograd.
Naselje je dobilo ime po partizanima, narodnom heroju Dušanu i njegovom bratu Nebojši Jerković. Braća su bila rodom iz Srema.
Cerak je nekada bio pod cerovom šumom i vinogradima. Arhitekte Marušić i Borovnica su projektovali ovaj deo grada, sada pravi primer kasne moderne, i za to su dobili Oktobarsku nagradu grada Beograda.
Na mestu današnje crkve Svetog Đorđa nekada je bila Čukareva mehana, veoma značajna za stanovništvo, kao što su i sve mehane, kafane u našem narodu služile za orijentir u prostoru. Po njoj je Čukarica dobila ime. Mehana je bila u vlasništvu Stojka Čukara, a tu se nalazila i Čukar česma.
Postoje dve teorije po kojima je Dedinje dobilo naziv. Jedna je zbog dedinjskih dvorova porodice Karađorđević, a druga datira iz perioda turske vladavine. „Dede“ je naziv koji se davao starešini tekije muslimanskog manastira.
Ovo naselje je nastalo na imanjima koja su pripadala Dušanu Spasiću, te je tako i ceo kraj dobio ovaj naziv.
Naziv Karaburma potiče od turske reči „Kaya-burun“, što znači „stenovit rt“.
Dobija naziv po tome što su na ovom prostoru napasali konje Kalmići, izbeglice Ruskog građanskog rata. Oni su u Kozarčevoj ulici imali svoju pagodu koja im je služila kao budistički hram.
Lion
Na uglu ulice Miloša Zečevića i Bulevara nalazila se kafana „Lion“.
Ime dobija po novinaru Miloradu Medakoviću, poreklom iz Like.
Ovaj kraj je poznat po Izvorima koje je narod nazivao „Mili izvori“. Verovali su da su izvori lekoviti.
Mirijevo je kroz istoriju imalo više imena. Jedna mogućnost je da naziv potiče iz turskog perioda. „Mirija“ što znači dažbina. Druga mogućnost je da potiče od Makedonskog naroda koji su došli u ovaj kraj bežeći od Turaka, a njihovo selo se zvalo Mirovo.
Dobila je naziv ili po dimnjacima u obliku lula koji su se nalazili u tadašnjoj fabrici gline, ili po tabli u obliku lule na kojoj je pisalo dozvoljeno pušenje. Knez Miloš Obrenović zabranio je pušenje u Tašmajdanu jer su tu bili izmešteni zanati poput puškarskog i proizvodnje baruta.
Naziv je dobila po brojnim rakovima koji su se nalazili u potoku koji tu protiče – Rakovački potok.
Kao što možemo zaključiti iz samog naziva, nekada se na ovoj teritoriji nalazila sena. Izdata je naredba da se sva sena drže na jednom mestu, da bi se izbegli česti požari. Tek kasnije je ovo mesto postalo interesantno višem staležu, diplomatama i sl.
Sam naziv kaže, stari deo grada.
Skadarlija dobija svoj naziv 1972. godine kada je ulica 15. Mart preimenovana u Skadarsku. Ona je najstarija beogradska celina. Pre boema nju su naseljavali Romi i tada se nazivala „Ciganska mala“.
Nekada se ovde nalazila manja gradska šuma.
Sa ovog mesta puca vidik ka istočnom Beogradu, otuda i ovaj naziv.
Jedna verzija je da ime nosi po junaku –neverniku, koji se zvao Vračar, druga je da potiče zbog vrapčijih polja, a treća je da su Turci verovali da se na ovom mestu vrača. Nekada su tu živela dva najpoznatija „vrača“ , Lav Geršman i Ljubiša Trgovčević.
Nekada keltsko naselje, kasnije rimski primorski centar koji je naziv dobio po zemunicama. Kada su krstaši prolazili kroz njega, nazvali su ga „zli grad“.
Dobila je naziv po podignutom opservatorijumu ili zvezdarnici.
Čarobna verzija glasi: Nekada davno postojao je zmaj koji bio zao i ubijao seljane, njegova vlasnica bila je baba Jula (Julino brdo), a vitez koji se odvažio da ubije zmaja bio je Žarko. Kada je Žarko ubio zmaja mesto gde mu je pala glava dobilo je naziv Zmajevac, a gde je pao rep Repište, a gde je otekla krv Bele vode. Realnija verzija je da je dobilo ime po Žarku Promićuru, a turci, kako nisu znali kako se mesto zove, nazvaše ga „Žarkovo selo“.
Bonus video:
(Espreso/Objektiv)