DMITROVIĆ: ''PRISUSTVUJEMO SOPSTVENOJ SAHRANI''! Mladi sa juga najviše napuštaju zemlju!

Interne migracije na relaciji selo-grad ispraznile su naselja u Srbiji, a najveće smanjenje stanovništva registruje se na području jugistočne i zapadne Srbije - brojke govore da je region Šumadija i zapadna Srbija za samo godinu dana "smanjen" za 18.192 osobe, dok je u regionu južna i istočna Srbija evidentiran pad od 17.100 stanovnika.

Lamentirajući nad višedecenijskim procesom depopulacije u Srbiji, ministar za demografiju i brigu o porodici Ratko Dmitrović, povodom 11. jula Svetskog dana stanovništva, rezignirano je zaključio da "prisustvujemo sopstvenoj sahrani" i upozorio da će u Srbiji 2050. godine živeti svega četiri miliona ljudi - ako se nastavi sadašnji trendovi nataliteta, piše Politika.

Demograf Goran Penev podseća da ne postoje precizni podaci o spoljnim migracijama, ali njegove umerene procene govore da se u prethodnoj deceniji iz Srbije iselilo oko 300.000 osoba, uglavnom mlađih od 40 godina, a doselilo oko 150.000 osoba - uglavnom onih koji su ostvarili penziju u inostranstvu.

Ako se ima na umu da je prvih pet meseci ove godine rođeno 23.656 beba, a umrle čak 43.244 osobe, to znači da samo na osnovu negativnog prirodnog priraštaja dnevno gubimo 219 stanovnika. Ali ako tome dodamo procenjeni broj emigranata, dolazimo do računice da se Srbija dnevno smanjuje za 260 stanovnika.

- Kraj pandemije virusa korona sigurno neće zaustaviti proces depopulacije u Srbiji jer se u našoj zemlji od 1956. godine ne rađa dovoljno dece za prostu reprodukciju nacije, a od 1992. godine beleži se negativan prirodni priraštaj, odnosno veći broj umrlih od rođenih. Generacija žena koja sada odlazi u porodilište za trećinu je manja od generacije njihovih majki, a iz godine u godinu smanjuje se broj žena u fertilnom periodu- od 20. do 35. godine, što jednostavno znači da nema ko da rađa decu. Poenta populacione politike ne treba da bude samo podsticanje rađanja, već i stvaranje uslova da ta deca ostanu u zemlji, a statistika svedoči da će deset odsto beba rođenih danas za 25 godina napustiti zemlju. Umesto da se zabrinemo, mi se hvalimo podatkom da pola učenika Matematičke gimnazije odlazi na studije u inostranstvo, tužno konstatuje naš sagovornik.

On ističe da posebno zabrinjava teritorijalna depopulacija jer je jug i istok Srbije praktično ispražnjen - što zbog intenzivnih migracija, a što zbog loše starosne strukture. U zaječarskoj oblasti svaka treća osoba starija od 65 godina, a tek svaka deseta mlađa od 15 godina. Na nivou Srbije, u periodu od 2002. do 2020. godine, broj osoba mlađih od 15 godina smanjen je sa 16,1 odsto na 14,3 procenta, dok je udeo starijih od 65 godina povećan sa 16 na 21 odsto.

Depopulacija najizraženija u južnoj i istočnoj Srbiji

Južna i istočna Srbija su krajevi najviše pogođeni depopulacijom, a Tutin i Novi Pazar su opštine u kojima je proces nestajanja stanovništva najizraženiji. Uprkos činjenici da oba ova grada imaju pozitivan prirodni priraštaj, stanovništvo u njima se smanjuje zbog izuzetno intenzivnih migracija, glasi najalarmantnijih zaključak do kog su došli stručnjaci instituta "Biosens" iz Novog Sada.

S druge strane, rezultati istraživanja Instituta "Biosens" govore da stanovništvo najviše raste u opštinama Novi Beograd i Savski Venac, a najmanji rizik od depopulacije imaju Zvezdara, Čukarica, Grocka, Vračar i Rakovica. I tu se zvanične procene razlikuju od pretpostavki ovog instituta - prema procenama Republičkog zavoda za statistiku, stanovništvo Novog Beograda poraslo je za oko 0,72 odsto u periodu od 2011. do 2019. godine, dok stručnjaci instituta "Biosens" pretpostavljaju da je u pitanju rast od čak 2 odsto.

S druge strane, rezultati istraživanja Instituta "Biosens" govore da stanovništvo najviše raste u opštinama Novi Beograd i Savski Venac, a najmanji rizik od depopulacije imaju Zvezdara, Čukarica, Grocka, Vračar i Rakovica. I tu se zvanične procene razlikuju od pretpostavki ovog instituta - prema procenama Republičkog zavoda za statistiku, stanovništvo Novog Beograda poraslo je za oko 0,72 odsto u periodu od 2011. do 2019. godine, dok stručnjaci instituta "Biosens" pretpostavljaju da je u pitanju rast od čak 2 odsto.

Srbiju napustilo deset odsto akademske populacije

Izvan granica Srbije trenutno živi oko 750 hiljada srpskih emigranata, a ovaj broj uključuje samo ljude koji su se preselili iz naše zemlje, a ne generacije koje su rođene u stranoj zemlji, a izjašnjavaju se kao Srbi. Najveći broj emigranata živi i radi u Nemačkoj i Austriji, a skoro trećina njih ima fakultetsko obrazovanje, što znači da prosečni emigrant ima viši stepen obrazovanja od prosečnog stanovnika Srbije, ističe Aleksandar Bauranov, doktorand na Univerzitetu Harvard, koji je do ovih podataka došao sa svojim kolegom Ticom Linom, na osnovu analize podataka "Fejsbukove" platforme za oglašavanje i onlajn pretraživača za akademske publikacije "Majkrosoft akademik".

- Razlika u broju između dva perioda govori nam da da li ljudi napuštaju ili se vraćaju u Srbiju. Takođe bitno je naglasiti da su svi podaci do kojih smo došli anonimni - mi ne možemo da vidimo ničiji profil, ime ni prezime. Kada koristimo "Fejsbuk", mi dobijemo podatak da, primera radi, u Nemačkoj ima određen broj ljudi iz Srbije koji imaju između 18 i 24 godine, ali ne i njihove profile ili imena, objašnjava naš sagovornik dodajući da njihove procene verovatno sadrže neku malu statističku grešku

U želji da ustanove koliko je akademskih radnika i naučnika otišlo iz Srbije, oni su analizirali i biblioteku naučnih radova "Majkrosoft akademik" i došli do zaključka da je u poslednjih dvadeset godina zemlju napustilo čak deset odsto akademske populacije.

- Analizirali smo oko 200 miliona naučnih radova i tražili naučnike iz Srbije koji su prvi naučni rad objavili u Srbiji, a zatim se preselili i objavili naučni rad kao članovi nekog stranog fakulteta. Dakle, ovih 10 odsto obuhvata one najproduktivnije i najvrednije delove akademske zajednice- doktorande koji su pri kraju svojih studija, docente i profesore, a to znači da čak i oni koji su uspeli u akademskom svetu u Srbiji odlučuju da emigriraju, tužno konstatuje Bauranov i dodaje da rezultati njihove analize govore da, kada je u pitanju akademska zajednica, najviše odlaze inžinjeri, matematičari i fizičari.

- Čini se da njihovom odlasku kumuju dva razloga. Prvo, u ovim disciplinama neophodno je kontinuirano finansiranje da bi se radilo kvalitetno istraživanje, što kod nas nije slučaj. Drugo, prilika za povećanje zarade preseljenjem u inostranstvo u ovim disciplinama je najveća- matematičari, fizičari i inženjeri se lako prebacuju na tražena zanimanja u oblastima kao što su naoka o podacima i mašinsko učenje, zaključuje Aleksandar Bauranov.

(Espreso/Blic)