EKSPLOZIJA JAČA OD ONE U BEJRUTU DESILA SE I U SRBIJI! Poginulo je 2.500 ljudi, a do danas se ne zna šta se desilo!

Samo dva meseca nakon bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. godine, Smederevo je doživelo svoju najveću katastrofu, zbog koje ga mnogi često nazivaju sprskom Hirošimom.

Naime, 5. juna 1941. godine u 14 časova i 14 minuta u Smederevskoj tvrđavi je odjeknula velika eksplozija, koja je bila toliko jaka da je napravila krater dugačak 50 metara i dubok 9 metara i pritom porušila skoro ceo grad. Stakla na prozorima su pucala i u naseljima na obodu Smedereva, a podrhtavanje zemlje, nalik na zemljotres, osetio se u Velikoj Plani, Beloj Crkvi, Vršcu i Beogradu. Nesreća je bila još veća, jer je to bio pijačni dan, tako da je bilo još više ljudi nego obično, a i tog dana su se delila svedočanstva đacima u školama. Poginulo je od više stotina do 2.500 ljudi.

Bio je četvrtak, pijačan dan, grad pun seljaka koji su se vraćali s pijace, đaka koji su toga dana podizali svedočanstva, u Smederevu je gostovalo Novosadsko pozorište, u poseti gradu je bio sin jedinac tadašnjeg predsednika srpske Vlade Milana Nedića sa trudnom suprugom, voz je iz nepoznatih razloga kasnio 2 minuta, zapisano je među brojnim svedočenjima o Petojunskoj tragediji. Naredbom okupacionih vlasti, smederevska tvrđava je određena za deponovanje ostataka vojne sile Kraljevine Jugoslavije. Dunavom, sa istoka i zapada, vozovima od Skoplja, Niša i Kragujevca, starim Carigradskim drumom, zapregama i kamionima, dovozeno je na tone odbačenih sanduka municije, granata, baruta, eksploziva, buradi mazuta, benzina, nafte... Neko je kasnije proračunao da je unutar kamenih zidina bilo deset miliona konjskih snaga razorne moći. Kao atomska bomba, samo su neka od svedočenja o Petojunskoj tragediji.

Iz tvrđave gde su Nemci skladištili municiju 5. juna 1941. godine u 14 časova i 14 minuta odjeknula je snažna eksplozija, koja je zahvatila ceo grad i sva naselja desetak kilometara u prečniku. Drevne zidine ovoga puta nisu mogle da zaštite grad. Železnička stanica prepuna ljudi i kompozicija voza u trenu su zbrisani a najveći deo objekata u širem području grada pretvoreno je u ruševine. U prostoru zahvaćenom eksplozijom poginulo je oko 2.500 ljudi, a svaki drugi stanovnik je bio povređen ili ranjen. Tačan broj žrtava, međutim, nikada nije preciznije utvrđen“, piše na sajtu grada Smedereva.

Spomenik žrtvama Petojunske tragedije postavljen je na mestu blizu Železničke stanice i Smederevske tvrđave, kao spomen na poginule u eksploziji deponovane municije u Tvrđavi 5. juna 1941. godine.

Vajar Selimir Sele Jovanović koji je ujedno i autor spomenika žrtvama Petojunske tragedije izjavio je jednom prilikom: „Ekspoloziju sam doživeo kao svetlost i mrak, neobjašnjivi prasak i viđenje krova zgrade,gde se nalazila kafana „Korzo“ u centru Smedereva, kako leti kroz vazduh. Na neobjašnjiv način sam se našao sam se u blizini Crkve. Možda me je prvi vazdušni talas eksplozije, koju kao takvu nisam ni osetio, poneo duž ulice? Postao sam priseban tek kad sam stigao do Zelene pijace u ulici Dimitrija Davidovića. Posle mnogo godina, kada sam radio spomenik žrtvama Petojunske tragedije, koji je otkriven 22. decembra 1972. godine, hteo sam da bez mnogo reči, on bude humka – simbol masovne grobnice. Zbog toga sam ga oblikovao kao stepenastu piramidu sa obeliskom – simbolom rađanja i sarkofagom – simbolom umiranja. Na reljefu u bronzi dugom 12 metara, prikazao sam spasavanje ranjenika posle eksplozije, oplakivanje i sahranjivanje mrtvih, a na krajnjoj četvrtoj ploči obnavljanje grada. Na prvoj ploči je moj lični doživljaj eksplozije, kada se ljudi nalaze u pokretima koji nisu prirodni“.

Bonus video:

(Espreso.co.rs/Mediji)