MAŠINBRAVAR KOJI JE ŽIVEO KAO BOG: ZAVRTEĆE vam se u glavi kad vidite koliko je VILA I PALATA IMAO TITO

Na proleće na Bledu, leti na Brionima ili na jahtama duž primorja, a od jeseni u vili na Dedinju u Beogradu.

Ovako su, barem prema starim fotografijama i brojnim izveštajima, izgledala putovanja Josipa Broza Tita u njegovim rezidencijama i vilama, dok je gotovo 30 godina bio predsednik Jugoslavije.

- Kao najjači simbol i vođa Tito je, podrazumeva se, bio i neprikosnoveni primer savršenog socijalističkog čoveka - objašnjava Ivana Pantelić, istoričarka Instituta za savremenu istoriju.

- On nije posedovao ličnu imovinu, kada su nekretnine u pitanju, pa svojim naslednicima nije ostavio ništa, pošto ništa nije formalno ni imao.

Ne misle ipak svi naslednici tako, pa zašto je "sve bilo Brozovo i ništa nije bilo njegovo" objašnjavaju istoričari.

Pitanje Titove imovine, kao i njegove zaostavštine iznova se postavlja već 40 godina.

Od njegove smrti do danas svaka vest o novoj prodaji ili adaptaciji neke njegove vile ili jahte, vraća istoričare na raspravu - šta je sve zapravo bilo Titovo i zašto je sve to teško popisati.

Odgovor daje istoričarka Ivana Pantelić objašnjavajući da su sećanja građana na period socijalističke Jugoslavije i danas veoma živa i dinamična.

- Josip Broz Tito bio je, doživotni i jedini predsednik SFR Jugoslavije, zemlje u kojoj je, čitav sistem i društvo koncentrisano na opšte, zajedničke vrednosti i postojanje društvene svojine. To je bio sistem u kome je privatna svojina bila tek retka pojava - objašnjava ona

Sa ovim se slaže i istoričar Čedomir Antić, koji kaže da je to i za vreme Tita, a i danas "bila politička odluka".

Brozove vile su bile toliko velike da je 2.060 ljudi bilo zaposleno u njima, govori Antić.

Jedna od najpoznatijih Titovih rezidencija nalazila se u nacionalnom parku Brioni, na jadranskom ostrvu Vanga u Hrvatskoj.

Do danas su neke vile iznajmljene, a pojedine, poput one na Zlatiboru, prodate ili vraćene prvobitnim vlasnicima.

Prva Titova kuća nakon što je došao na vlast jeste bila na Dedinju, u Užičkoj 15, koju su od Nemaca preuzeli partizani. U njoj je Tito živeo od 1946. do 1979 godine.

Dobro poznat je i Beli dvor, koji je izgrađen 1937. godine, a pre toga je pripadao kraljevskoj porodici Karađorđević. Danas je u vlasništvu države, ali ga ova porodica koristi.

Nakon Titove smrti, vila u Užičkoj, ali i još jedna kuća, kao i Kuća cveća gde su Tito i Jovanka Broz sahranjeni, postali su Memorijalni centar "Josip Broz Tito". Oni su deo Muzeja Jugoslavije.

"Tito sa Elenor Ruzvelt na Brionima", "Tito sa Fidelom Kastrom na Brionima", "Tito sa Sofijom Loren i engleskom kraljicom Elizabetom Drugom" - ovakvi naslovi su punili stranice novina tokom Titove vladavine.

Tito je na Brione prvi put otišao 1947. godine, a Bela vila je postala njegov morski dom nekoliko godina kasnije. Na moru je provodio nekoliko meseci svake godine.

Neke od vila su pretvorene u luksuzne apartmane, a neke su još u državnom vlasništvu.

Vila u Kumrovcu, gde je Tito rođen, danas je u vlasništvu Ministarstva državne imovine Hrvatske. Vilu Dalmacija u Splitu drži grad Split, a može da se iznajmi po visokoj ceni.

Na listi vila koje su smeštene u Hrvatskoj su još i dvorac Tikveš, koji je bio Titova lovačka rezidencija - oštećen je u ratu tokom devedesetih, a u vlasništvu je države.

U Sloveniji je Tito koristio vilu na Bledu, a u Makedoniji u Ohridu. Oba objekta su dobile države u kojima se nalazi, a potomci Karađorđevića i dalje potražuju vilu na Bledu koja je bila njihovo predratno vlasništvo.

Tito je od 1950. do kraja 70-ih godina prošlog veka gradio i bunker u Konjicu, u kojem je 350 ljudi moglo da živi šest meseci u slučaju nuklearnog napada. On je danas u vlasništvu ministarstva odbrane BiH.

Turistička atrakcija od 2006. postala je i pećina u Drvaru u zapadnoj BiH, koja je bila baza tokom Drugog svetskog rata kada su nemačke snage pokušale da ga ubiju. Zbog odrona je tokom 2019. godine zatvorena.

U Crnoj Gori Tito je imao vilu Galeb u Igalu i vilu Lovćen u Bokokotorskom. Crna Gora je obe dala u zakup.

(Espreso.co.rs/BBC)