Devojka sa kišobranom, Foto: Ana Paunković

DUGOROČNA PROGNOZA

Objavljena velika vremenska prognoza za jesen: Evo šta nas čeka - jedno vam se nimalo neće svideti

Polarni vorteks se pojavljuje svake jeseni i igra ključnu ulogu u razvoju vremenskih prilika tokom kasne jeseni, zime i proleća

Objavljeno: 26.07.2024. 09:30h

Mada meteorološka jesen počinje u septembru, već sada možemo pratiti određene faktore koji utiču na nadolazeće vremenske prilike. Na primer, možemo videti da se u Tihi okean vraća La Ninja koja dirigira jesensko vreme na severnoj hemisferi, posebno u Severnoj Americi.

La Ninja i El Ninjo označavaju fluktuacije temperature gornjih slojeva vode u središnjem i istočnom delu Tihog okeana. El Ninjo je povezan sa poremećajem obrazaca vetra, što znači toplije temperature površine okeana u istočnom i centralnom Pacifiku, a La Ninja donosi hladnije temperature Tihog okeana oko ekvatora, pa je povezana sa poplavama i sušama.

Uticaj La Ninje

S obzirom na to da nam dolazi La Ninja, možemo analizirati kako je ona uticala na vremenske prilike u prošlosti jer je bila aktivna u nekoliko jesensko-zimskih sezona, piše Severe Weather.

Tada smo imali ispodprosečne temperature iznad Aljaske i delova Kanade. Zapadni deo Sjedinjenih Država je bio topliji, sa hladnijim anomalijama koje su se kretale prema severoistoku i krajnjem severozapadu zemlje.

Nad većim delom Evrope je zabeležen hladniji front zbog prevladavajućeg severnog strujanja koje je podstakao visoki pritisak u severnom Atlantskom okeanu. Treba napomenuti da La Ninja izvire u Tihom okeanu pa neće uticati na vremenske obrasce na području Evrope kao što utiče na SAD ili Kanadu. Ipak, ona može značiti sušniji trend na zapadu i više padavina u centralnim i istočnim delovima Evrope.

Devojka sa kišobranom foto: Nenad Kostić

Dugoročna prognoza za jesen

Severe Weather je za dugoročnu prognozu koristio dva glavna modela: evropksi ECMWF i NMME, koji je kombinovana prognoza nekoliko različitih severnoameričkih modela. Modeli prikazuju prosečne vremenske prilike tokom jesenskih meseca, odnosno opštu prevladavajuću vremensku prognozu za meteorološku jesen. Dakle, pokazuju kako bi vremenski obrasci mogli da izgledaju 40-60% vremena tokom jeseni.

ECMWF model se smatra jednim od najpouzdanijih modela za dugoročne prognoze. Za jesen predviđa toplije površinske temperature od prosečnih na većem delu kontinenta; zbog područja visokog pritiska iznad severnog Atlantika koje se proteže u Evropu.

Što se tiče padavina, izgleda da nas čeka sušna jesen u većem delu južne, zapadne i centralne Evrope. U isto vreme predviđa se da će zona niskog pritiska doneti više padavina u severnim delovima nad Velikom Britanijom i Irskom.

NMME model prognozira toplije površinske temperature od prosečnih u južnim i istočnim delovima kontinenta. Za središnje i zapadne delove Evrope predviđa normalne jesenske temperature tokom cele sezone. Pokazuje da bi širom severnih i centralnih područja moglo biti više padavina. Dakle, prognoza je slična ECMWF-ovoj, ali s više padavina u centralnim delovima.

Jesen u Beogradu foto: Beta Dragan Gojić

Povratak polarnog vrtloga

Polarni vorteks se pojavljuje svake jeseni i igra ključnu ulogu u razvoju vremenskih prilika tokom kasne jeseni, zime i proleća. No, prvo da objasnimo o čemu se točno radi.

Nad Zemljinim polovima, kako severnim tako i južnim, u višim delovima atmosfere, u troposferi i stratosferi, nalaze se postojana područja niskog pritiska vazduha koja se nazivaju polarnim vorteksima, odnosno vrtlozima. Polarni vrtlog je najizraženiji tokom zimskih meseci.

Vrtlog se okreće u smeru suprotnom od kazaljke na satu brzinom vetra od 250 km/h, što je otprilike ista brzina kao uragan 5. kategorije. Snažan polarni vrtlog obično prati jaka polarna cirkulacija koja zadržava hladniji vazduh u polarnim regijama, što pak rezultuje blažim sezonskim uslovima za većinu Sjedinjenih Država i Evrope.

Nasuprot tome, slab polarni vrtlog može poremetiti mlazne struje, otežavajući zadržavanje hladnog vazduha koji se u takvoj situaciji može probiti iz polarnih regija u Sjedinjene Države ili Evropu. Kako bismo odredili snagu polarnog vorteksa, gledamo brzinu vetra unutar stratosferskog polarnog vrtloga.

Modeli prikazuju trend slabljenja polarnog vrtloga tokom kasne jeseni i rane zime, što ukazuje na nestabilnije vremenske obrasce i moguće prodore hladnijeg vazduha u delove Sjedinjenih Država i Evrope.

Bonus video:

(Espreso/ Index.hr/ Prenela: T.M.)