TESLA JE ROĐEN NA DANAŠNJI DAN, A SEĆAMO GA SE SVAKOG DANA: Naučnik koji je promenio svet

Jedan od najvećih svetskih umova iza sebe je ostavio brojna otkrića iz oblasti elektrotehnike i radiotehnike, u Beogradu postoje tri spomenika u njegovu čast, a na Teslin rođendan 10. jula, obeležava se i Dan nauke u Srbiji.

Jedan od tri prestonička spomenika Nikoli Tesli nalazi se već više od 60 godina ispred Elektrotehničkog fakulteta, kao posveta naučnim dostignućima i mudrosti. Spomenik je delo vajara Frana Kršinića i izliven je u bronzi 1956. godine.

Skulptura je visoka 3,35 metara, a bronzana figura Nikole Tesle prikazana je dok sedi i drži knjigu. Od njegovog postavljanja 1963. godine u Bulevaru kralja Aleksandra, spomenik predstavlja simbol Beograda koji asocira na tehnološki napredak.

Pored spomenika ispred zgrade Elektrotehničkog fakulteta, u Beogradu se nalaze još dva spomenika. Jedan se nalazi na aerodromu „Nikola Tesla” u blizini Surčina, a drugi spomenik podignut je 2016. godine i nalazi se u Karađorđevom parku, nedaleko od zgrade Narodne biblioteke.

Kompozicija spomenika koja je identična kao bronzana skulptura Nikole Tesle ispred zgrade Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu, postoji i na Nijagarinim vodopadima sa američke strane.

Čuveni naučnik Nikola Tesla rođen je 10. jula 1856. godine u selu Smiljan, nedaleko od Gospića, u tadašnjoj Habzburškoj monarhiji. Studirao je u Gracu i Pragu, a svoj prvi izum - aparat za pojačanje glasa na telefonu realizuje 1881. godine, dok je radio kao inženjer u Budimpešti.

Naredne 1882. godine, posmatrajući zalazak sunca u Budimpešti i recitujući stihove iz Geteovog „Fausta”, Tesla otkriva prinicp stvaranja rotirajućeg magentnog polja sa naizmeničnom strujom. Nakon neuspeha prilikom puštanja u rad prvog indukcionog motora na svetu, Tesla u Evropi ne nailazi na podršku za njegovo revolucionarno otkriće, zbog čega odlazi u Ameriku i zapošljava se kod Tomasa Edisona. Posao mu je ponudio Edisonov blizak saradnik Čarls Bečelor. U junu 1884. godine Tesla dolazi kod Edisona sa ceduljom na kojoj je Bečelor ispisao sledeću preporuku: "Poznajem dva velika čoveka. Jedan ste vi, a drugi je ovaj mladi čovek koji stoji pred vama".

Svoje prve polifazne indukcione motore i generatore Tesla konstruiše u laboratoriji koja se nalazi u njegovoj tek otvorenoj električnoj kompaniji. Novi patent oscilatorni transformator, danas poznat kao „Teslin kalem” otkriva 1891. godine. Na svetskoj izložbi u Čikagu 1893. godine Tesla postiže veliki uspeh, jer su pomoću njegovih 12 dvofaznih generatora osvetljeni paviljoni na izložbi. Teslinih devet patenata zaslužno je i za puštanje u rad prve hidrocentrale naizmenične struje na Nijagarinim vodopadima 1896. godine. Za postignuća u oblasti polifaznih i visokofrekventnih struja Tesla je dobio Edisonovu zlatnu medalju1917. godine.

Veliki naučnik preminuo je 1943. godine u 87. godini u apartmanu hotela Njujorker u kome je proveo poslednjih deset godina života. Za vreme komemoracije odsvirana je srpska rodoljubiva pesma „Tamo daleko”. Teslini posmrtni ostaci kremirani su po želji njegovog nećaka Save Kosanovića, a urna se danas nalazi u Beogradu.

Jedan od najprepoznatljivijih automobilskih brendova na svetu „Tesla” nazvan je po čuvenom naučniku.

Na generalnoj konferenciji za tegove i mere održanoj u Parizu 1960. godine, usvojena je rezolucija kojom se jedinica magnetne indukcije u Međunarodnom sistemu jedinica (SI-sistemu) naziva tesla. Na ovaj način Teslinom naučnom radu odata je velika počast, jer se našao među samo 15 najvećih naučnika po kojima su nazvane merne jedinice, kao što su: Njutn, Faradej, Volta, Herc, Amper, Kelvin.

Bonus video:

(Espreso / Gradonačelnik.beograd.rs/ Prenela: A.P)