TREĆINA GRAĐANA ŽIVE SAMI, A NEKI GODINAMA NISU IZAŠLI IZ SOLITERA: Podaci popisa otkrili TUŽNU SLIKU BEOGRADA

Svakog novi popis stanovništva u Srbiji potvrdi poražavajuću istinu. Osim činjenice da nas je iz godine u godinu sve manje, jedna se posebno ističe kao sumorna - u Srbiji skoro svako treće domaćinstvo ima sama samo jednog člana, tačnije 29,9 odsto do ukupnog broja stanovnika. U Beogradu je po tom pitanju situacija još gora, gde čak 33,4 odsto građana prestonice živi samo!

U poređenju sa popisom stanovništva iz 2011. godine, znatno je skočio broj domaćinstava sa jednim i dva člana, dok se beleži pad broja domaćinstava sa tri, četiri, pet i šest i više članova. Naspram popisa iz 2011. godine kada samačkih domaćinstava u Beogradu bilo 148.973 (24,6%), sada ih je 232. 252 (33,4%). Podsetimo, u Srbiji ima ukupno 2.589.344 domaćinstava, a u Beogradu 694.818.

Ko sve u Beogradu živi sam? Da li su to samo stariji ljudi, koji su ostali bez partnera, a deca otišla svojim putem, ili su to možda mladi ljudi, željni samostalnog života?

U Beogradu više od polovine samaca ima od 30 do 64 godina

Što se cele Srbije tiče, kako su nam rekli su Republičkom zavodu za statistiku (RZS), negde oko 8 odsto je udeo među samcima mlađih od 30 godina.

- Što se Beograda tiče, oko 11 odsto je udeo mlađih od 30 godina. Većina onih koji žive sami u prestonici imaju između 30 i 64 godina, oko 52 odsto. Oko 37 odsto je staro 65 i više godina - rekla je "Blic" Ljiljana Đorđević, načelnica odeljenja za popis stanovništva RZS.

Dodaje i da je obično u zapadnim zemljama veliki broj mladih koji se osamostaljuju, žive sami i rade, ali da "kod nas nije takva situacija".

Đorđevićeva navodi da postoji velika razlika posmatrana u polu. U Beogradu je, kako kaže, kod muškaraca nešto veći udeo mlađih od 30 godina koji žive sami.

Ta cifra iznosi oko 13 odsto, dok je kod žena oko 10 odsto.

Naglašava da postoji velika razlika u starosnoj grupi od 30 do 64 godine.

- Većina muškaraca koji žive sami su u toj starosnoj grupi, dok je više žena starih 65 i više godina koje žive same. To ne čudi, jer žene duže žive, uglavnom ostaju da žive same nakon smrti partnera - pojasnila je ona, dodajući da na nivou Srbije muškarci samci imaju u proseku oko 54 godine, a žene koje žive same 62 godine.

Prosečna starost razlog za porast samačkih domaćinstava

Odgovarajući na pitanje šta vidi kao razlog za porast samačkih domaćinstava, Đorđević ocenjuje da je očekivano da raste broj samačkih domaćinstava od popisa do popisa.

Smatra da je u Srbiji osnovni razlog visoka prosečna starost.

- Stil života se menja, mladi ljudi koji su se osamostalili sve kasnije stupaju u brak, posebno u Beogradu - ocenjuje Đorđević

Dodaje i da ima dosta starijih lica koja ostaju sama nakon što deca formiraju svoje porodice i odsele se, ili ostaju sami nakon smrti partnera, te da zato ima dosta žena koje su same i starije od 64 godine.

Lako je kada si vitalan, ali šta kada ostariš, sam si i treba ti pomoć

Starije osobe koje žive same, nemaju velikih problema ako su vitalne, dobrog zdravlja i ako imaju dobro razvijenu socijalnu mrežu kontakata u lokalnoj zajednici. Nekima čak i odgovara da žive sami. Ali kada se razbole, situacija se potpuno menja, ako nemaju na koga da se oslone da im pomaže...

Tako za "Blic" govori Nadežda Satarić iz Udruženje građana "Snaga prijateljstva" - Amity, dodajući da mnogo toga moramo da promenimo i unapredimo, počev od svesti o značaju porodice.

- Naravno da im znači da ih se neko seti, da ih poseti, pruži pomoć koja im je potrebna ili da jednostavno popriča sa njima. Posebno je samoća veliki izazov za starije iz staračkih domaćinstava koji žive u razuđenim brdsko planinskim seoskim sredinama - kazala je ona.

Neki godinama nisu izašli iz zgrade

Satarić navodi primer da su 2017. godine pronašli 17,4 odsto starijih Novobeograđana koji ne izlaze iz svojih zgrada. To je u slučaju ako stanuju u višespratnicama, što se najčešće dešava, a lift se pokvari.

- U najnepovoljnijem položaju bili su oni koji su stariji od 85 godina, jer njih više od 40 odsto nisu bili u mogućnosti da izađu iz zgrade - kazala je ona.

Iz Udruženja su takođe, prema njenim rečima, u razgovoru sa nekima od starijih koji su nepokretni i koje neguju supružnici u kućnim uslovima, saznali da čak 3, 4 godine nisu izlazili iz zgrade.

Satarić kaže da prema podacima Udruženja, od beogradskih opština najveći udeo starijih je u opštinama Novi Beograd, Vračar i Stari grad.

Vračar, Stari grad, Savski venac - opštine sa najmanjom prosečnom veličinom domaćinstva

Opštine sa najmanjom prosečnom veličinom domaćinstva su: Crna Trava (1,9 članova), Vračar i Stari grad (2 člana), Gadžin Han, Savski venac i Babušnica (2,1 član), dok se po najvećoj prosečnoj veličini domaćinstva izdvajaju: Preševo (4,5 članova), Bujanovac (4,1 član), Tutin (3,5 članova), Sjenica i Novi Pazar (3,4 člana).

Najveći udeo samačkih u ukupnom broju domaćinstava prisutan je u opštini Crna Trava gde je skoro svako drugo domaćinstvo samačko 48,5 odsto, slede beogradske opštine Stari grad 45,2odsto, Vračar 43,5 odsto i Savski venac 42,4 odsto i opštine Gadžin Han 38,9 odsto i Babušnica 38,8 odsto.

- Što se Beograda tiče, najveći udeo samačkih domaćinstava imaju centralne opštine- Vračar, Stari grad i Savski venac, preko 40 odsto. U ostalim opštinama je nešto manji udeo - kazala je ona.

Ipak, naglašava da postoje i opštine gde je više dvočlanih nego samačkih domaćinstava, kao što je to na primer u Grockoj, Barajevu i Surčinu.

Srbija demografski vrlo stara zemlja

Statistika na osnovu poslednjeg popisa beleži su posle samačkih domaćinstava, koja su najbrojnija (29,9 odsto), slede dvočlana domaćinstva sa udelom od 27,5 odsto u ukupnom broju domaćinstava, tročlana 17,8 odsto i četvoročlana 14,5 odsto. Udeo domaćinstava sa više od četiri člana iznosi 10,3 odsto.

U poređenju sa popisom iz 2011. godine, znatno je skočio broj domaćinstava sa jednim i dva člana, dok se beleži pad broja domaćinstava sa tri, četiri, pet i šest i više članova.

Trend povećanja domaćinstava sa jednim članom je, prema mišljenju Satarićeve, sasvim očekivan trend. To obrazlaže time da je "Srbija demografski vrlo stara zemlja, u kojoj je sve više najstarijih članova, sve manje rađanja dece i sve veći odliv radno sposobnog stanovništva u inostranstvo".

- Starenje stanovništva samo po sebi nije problem, već je to veliko dostignuće da ljudi duže žive, zahvaljujući napretku medicine, iskorenjavanju pojedinih zaraznih bolesti.. Problem je što je znatno manji broj rađanja dece i što su velike migracije radno sposobnog stanovništva u inostranstvo - kazala je Satarić.

Razlog tome je, kako kaže, dugogodišnji proces tranzicije kroz koji prolazi Srbija, "ozbiljno siromaštvo sa kojim smo dugo godina bili suočeni".

- Mnogo toga moramo da promenimo i unapredimo, počev od svesti o značaju porodice, pa preko svega ostalog - kaže.

Sve manji udeo višečlanih porodica

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, osim u Beogradu, u regionu Vojvodine je zabeležen takođe visok udeo samačkih domaćinstava, 30,8 odsto.

Ipak, Đorđević naglašava da je u regionu Šumadije i Zapadne Srbije i u regionu Južne i Istočne Srbije nešto manji udeo samačkih, te da je veći udeo dvočlanih domaćinstava.

- Sve je manji udeo višečlanih domaćinstava. Ako posmatrate po opštinama, najveći udeo samačkih domaćinstava je u Crnoj Travi, ne u Beogradu, gde je skoro svako drugo domaćinstvo samačko, uglavnom staračko samačko. Prosečna starost u Crnoj Travi je preko 56 godina - kazala je ona.

Bonus video:

(Espreso / Blic)