JAVLJENO JE
STANIŠIĆU I SIMATOVIĆU PO 15 GODINA ZATVORA! Stigla presuda za jedan od najdužih postupaka u Haškom tribunalu
Utvrđeno je da je zločine u toj opštini počinila specijalna jedinica srpskih snaga "Crvene beretke", koja je bila pod kontrolom Stanišića i Simatovića
Bivši šefovi Službe državne bezbednosti (SDB) Srbije Jovica Stanišić i Franko Simatović osuđeni su na po 15 godina zatvora, izrekao je presudu Međunarodni rezidualni mehanizam za krivične sudove sa sedištem u Hagu (Mehanizam), i to zbog pomaganja i podržavanja izvršenja ratnih zločina u Bosanskom Šamcu.
Ovo je bio najduži postupak u Haškom tribunalu, koji je trajao 20 godina, i ujedno poslednja žalbena presuda ovog suda.
Stanišić i Simatović su 30. juna 2021. u ponovljenom suđenju prvostepeno osuđeni na po 12 godina zatvora za zločine u Bosanskom Šamcu, zbog pomaganja i podržavanja progona, ubistva, deportacije i prisilnog premeštanja muslimana i Hrvata iz ovog grada u proleće 1992. godine.
Utvrđeno je da je zločine u toj opštini počinila specijalna jedinica srpskih snaga "Crvene beretke", koja je bila pod kontrolom Stanišića i Simatovića.
Tužilaštvo je u žalbi na prvostepenu presudu, izrečenu tokom ponovljenog postupka, zatražilo da se Jovica Stanišić i Franko Simatović osude i za udruženi zločinački poduhvat (UZP) u koji su bili uključeni bivši predsednik SRJ Slobodan Milošević i drugi visoki funkcioneri. Zatraženo je i da budu osuđeni za zločine počinjene, ne samo na području Bosne i Hercegovine, već i Hrvatske, tokom ratova početkom 1990-ih godina.
Pored toga, tužilaštvo je zatražilo da bivši šefovi SDB-a Srbije budu osuđeni i za zločine u drugim opštinama u BiH, za koje su ranije oslobođeni, a ne samo za zločine u Bosanskom Šamcu.
Prvostepeno osuđeni 2021. godine
U prvostepenoj presudi u ponovljenom postupku se navodi da nije dokazano da su Stanišić i Simatović bili učesnici u UZP čiji je cilj bilo trajno i nasilno uklanjanje nesrpskog stanovništva sa velikih delova teritorija Hrvatske i Bosne i Hercegovine.
U prvostepenoj presudi u drugom postupku se navodi da je Pretresno veće utvrdilo da Tužilaštvo nije dokazalo krivicu Stanišića i Simatovića za zločine u još pet opština u Bosni i Hercegovini, kao i u Hrvatskoj, odnosno Kninskoj Krajini i Istočnoj Slavoniji od 1991. do 1995. godine.
U prvom postupku oslobođeni krivice
U prvom postupku Stanišić i Simatović su drugostepenom presudom 2013. godine oslobođeni krivice, nakon toga je sud naložio ponavljanje postupka.
Iako je utvrđeno da su zločine iz optužnice počinile jedinice poput "Škorpiona", "Crvenih beretki", "Arkanovaca", "Martićeve milicije" i drugih, sudije su oslobodile njih dvojicu.
Zaključili su da pomoć koju su im dugotrajno pružali nije bila "konkretno usmerena" na činjenje zločina, već na uspostavljanje i održavanje srpske vlasti u delovima Hrvatske i BiH u prvoj polovici devedesetih godina (1991-1995).
Oslobođeni su i optužbi da su bili članovi UZP sa ciljem etničkog čišćenja velikih prostora Hrvatske i BiH. Žalbeno veće je zato, prvi put u istoriji suda, naložilo novo suđenje, za šta su glasala četvorica od ukupno petorice sudija.
Postupak protiv Stanišića i Simatovića je poslednji u kojem su sudije Mehanizma utvrđivali odgovornost Srbije za ratne zločine u Hrvatskoj i BiH. To je ujedno i najduži postupak u Haškom tribunalu.
(Espreso/Blic)