DANAS JE VELIKO SLAVLJE U DOMU EMIRA KUSTURICE: Sprema se fešta, a razlog je VELIKI

Emir Kusturica danas proslavlja svoj 68. rođendan i svi željno iščekuju slavlje. Rodio se u Sarajevu gde je završio osnovnu i srednju školu, a fakultet u Pragu. U Sarajevu je radio od 1978. do 1988. godine, nakon čega je otišao u Ameriku. Oženjen je Majom Mandić Kusturica s kojom ima sina Stribora i ćerku Dunju. Maja je završila književnost, a bavi se filmskom produkcijom.

Emir Kusturica je kršten 6. maja 2015. godine u pravoslavnom manastiru Savina, nedaleko od Herceg Novog.

Njegov sin Stribor je takođe glumac i muzičar. Glumio je u filmovima „Život je čudo“, „Zavet“ i „Travelator“. Pisao je muziku za filmove „Zavet“, „Sva nevidljiva deca“ i „Na mliječnom putu“, te bio jedan od autora muzike za pank operu „Dom za vešanje“. Svirao je s očevim „No smoking orchestrom“, a nakon toga započeo solo karijeru.

Dunja Kusturica takođe radi s ocem, a organizovala je „Boljšoj festival“ na Mećavniku. Bila je u vezi sa prestolonaslednikom Aleksandrom III Karađorđevićem. Njihova veza plenila je pažnju medija, a navodno su raskinuli zbog „bludnih“ fotografija koje je Aleksandar objavljivao na društvenim mrežama.

Zahvaljujući očevom poznanstvu sa režiserom Hajrudinom Šibom Krvavcem, Emir je sa 17 godina dobio manju ulogu u filmu „Valter brani Sarajevo“ iz 1972. godine. Osnovnu i srednju školu je završio u rodnom gradu, a 1978. godine je diplomirao na Filmskoj akademiji u Pragu (FAMU). Zbog toga ga često smatraju režiserom tzv. Praške škole filma, neformalne grupe jugoslovenskih režisera koji su studirali na istom fakultetu, pa im je smisao za estetiku vrlo sličan.

Tokom studija režirao je dva kratka filma – „Jedan deo istine“ i „Jesen“, a studentski film „Gernika“, urađen prema noveli Antonija Isakovića pobedio je na Festivalu studentskog filma u Karlovim Varima. Nakon što je diplomirao počeo je da radi na Televiziji Sarajevo i snima kratke filmove u Jugoslaviji.

Prvi film pod naslovom „Nevjeste dolaze“ Kusturica je snimio 1978. godine. Glavne uloge dodelio je glumcima Milki Kokotović, Miodragu Krstoviću i Bogdanu Dikliću. Ova drama izazvala je dosta kontroverzi, pa je zbog „eksplicitnog bavljenja seksualnim tabuima“ ubrzo i zabranjena. Već sledeće godine snimio je film „Bife Titanik“, zasnovan na istoimenoj priči Ive Andrića. Za razliku od prethodne, ova drama nije zabranjena nego nagrađena na nacionalnom Televizijskom festivalu u Portorožu.

Godine 1981. je objavljen Kusturičin film „Sećaš li se Doli Bel“ koji je oduševio i kritiku i publiku. Scenario potpisuje Abdulah Sidran, a glavne uloge tumače Slavko Štimac, Slobodan Aligrudić, Ljiljana Blagojević, Mira Banjac i drugi. Film je osvojio nagradu Srebni lav u kategoriji „najbolji debitantski film“ na Filmskom festivalu u Veneciji.

Osim toga osvojio je nagade „FIPRESCI“ (Kazahstan), „AGIS“ (Italija) i „CIDLAC“ na Festivalu igranog filma u Puli. Iste godine počeo je da radi kao lektor na novoosnovanoj Akademiji scenskih umetnosti u Sarajevu, gde je radio sve do 1988. godine.

Godine 1984. je pri Akademiji osnovana „Otvorena scena Obala“ čiji je prvi umetnički direktor postao Emir Kusturica. Za vrlo kratko vreme „Obala“ je postala jedno od najzanimljivijih teatarskih mesta u Jugoslaviji, na čijoj sceni su se izvodile predstave „Audicija“, „Čudo u Šarganu“, „Mrešćenje šarana“, „Ćelava pevačica“ i druge. Kusturica je 1985. godine predstavio svoj drugi film „Otac na službenom putu“.

Scenario ponovo potpisuje Sidran, a glavne uloge igraju Moreno de Bartoli (Moreno D’E Bartolli), Mirjana Karanović, Predrag Miki Manojlović, Mustafa Nadarević i Mira Furlan. Drama je iste godine osvojila „Zlatnu palmu“ na Filmskom festivalu u Kanu, te nominovana za nagradu „Oskar“ u kategoriji „najbolji strani film“.

Osim toga, „Otac na službenom putu“ osvojio je još pet jugoslovenskih filmskih nagrada. Filmove „Sećaš li se Doli Bel“ i „Otac na službenom putu“ Kusturica je preradio i za pozorište. Godine 1989. u bioskopima se pojavio film „Dom za vešanje“.

Ovaj put se, osim u ulozi režisera, našao i u ulozi koscenariste. Glavne uloge dodeljene su Davoru Dujmoviću, Bori Todoroviću, Ljubici Adžović i drugima. Mnogi ga smatraju jednim od najboljih Kusturičinih filmova. Iste godine je bio član žirija na 16. Međunarodnom filmskom festivalu u Moskvi. Krajem 80-ih odlazi iz Jugoslavije u Ameriku i počinje da radi kao profesor na Univerzitetu „Kolumbija“ (Columbia University) u Njujorku.

Predavao je filmsku režiju na postdiplomskim studijama. Tokom burnih devedesetih godina nastavio je da stvara filmove koje je hvalila i kritika i publika.

Godine 1993. snimio je prvi film na engleskom jeziku pod imenom „Arizona Drim“ („Arizona Dream“ – „San o Arizoni“). Glavne uloge su tumačili Fej Danavej (Faye Danaway), Džoni Dep (Johnny Depp) i Džeri Luis (Jerry Lewis) , a scenario potpisuju Kusturica i njegov student Dejvid Etkins (David Atkins).

Film je dobio „Srebnog medveda“ i posebnu nagradu žirija na Filmskom festivalu u Berlinu. Iste godine je bio član žirija na Festivalu u Kanu. Godine 1995. snimio je crnu komediju „Podzemlje“ („Underground“), baziranu na scenariju srpskog pisca Dušana Kovačevića.

Priča govori o porodicama koje se skrivaju u tajnim podzemnim prostorijama tokom nacističke okupacije Beograda. Uloge tumače Lazar Ristovski, Miki Manojlović, Mirjana Joković, Slavko Štimac, Srđan i Bora Todorović i drugi. Ovaj film doneo mu je drugu „Zlatnu palmu“ sa Kanskog filmskog festivala.

Komedija „Crna mačka, beli mačor“ koju je Kusturica snimio 1998. godine vrlo brzo je osvojila srca brojne publike. Radnja prati živote ciganske porodice utaborene na obalama Dunava. Glavne uloge dodeljene su Bajramu Severdžanu, Srđanu Todoroviću i Branki Katić. Muziku za film radio je Kusturičin bend No Smoking Orchestra.

Na Festivalu filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji dobio je nagradu za najbolji scenario, koji potpisuju Goran Mihić i Kusturica. Osim toga, osvojio je „Srebrnog lava“ u kategoriji „najbolja režija“ na Venecijanskom filmskom festivalu.

Dokumentarni film o bendu No Smoking Orchestra pod naslovom „Super 8 Stories“ Kusturica je objavio 2001. godine. Film se sastoji iz snimaka sa koncerata i turneja benda, te prati razvojnu priču njegovih članova.

Drama „Život je čudo“ u kojoj glavne uloge tumače Slavko Štimac i Nataša Šolak objavljena je 2004. godine. Film je osvojio filmsku nagradu francuskog nacionalnog obrazovnog sistema, prvu nagradu Međunarodnog filmskog festivala Valjadolidu, te nagradu „Cezar“ za najbolji film u Evropskoj uniji. Nominovan je za nagrade „Zlatni šiljak“ i „Zlatna palma“.

Godine 2005. ponovo je izabran za člana žirija na Filmskom festivalu u Kanu. Tada je filmskoj publici i kritici predstavio film „Zavet“, zanimljivu komediju koja prati život dede i unuka u zlatiborskom zabačenom selu. Uloge tumače Aleksandar Berček, Uroš Milovanović, Marija Petronijević i drugi. Scenario je pisao Kusturica, a režiju, osim njega potpisuju Oliver Delbošc i Mark Misonijer (Mark Missonnier).

U maju 2007. godine u Italiji objavljen je dokumentarni film „Maradona“, o slavnom argentinskom fudbaleru Dijegu Armandu Maradoni (Diego Armando Maradona). Premijerno je prikazan 2008. godine na Kanskom festivalu. U junu 2007. godine je režirao spot za pesmu „Rainin` in Paradize“ francuskog muzičara Manu Čaa (Manu Chao) kojim je najavljen izlazak albuma „La Radiolina“.

8. septembra 2007. godine je zajedno sa sportistima Anom Ivanović, Jelenom Janković i Aleksandrom Sašom Đorđevićem proglašen UNICEF-ovim ambasadorom u Srbiji.

Za to vreme pripremao je prvi Filmski festival „Kustendorf“ u Drvengradu, selu koji je sam izgradio za potrebe snimanja filma „Život je čudo“. Festival se od tada održava svake godine polovinom januara, a do sada su ga posetile mnoge svetske filmske zvezde.

(Espreso)