PRVA LUDNICA NA BALKANU KRIJE JEZIVE TAJNE: Ova žena je bila PRVI PACIJENT, a tu su stanovala i DVA SRPSKA PISCA!

Da li ste znali da je prva psihijatrijska bolnica na Balkanu otvorena baš u Beogradu? Zgrada koja se sada otvara uglavnom za Noć muzeja ima veoma interesantnu prošlost.

Doktorova kula nalazi se u ulici Kneza Miloša na broju 103, u okviru kompleksa Kliničkog centra Srbije (blizu Onkološke i Dečije klinike). Zgrada je 1965. godine proglašena za spomenik kulture od velikog značaja.

Samu zgradu je podigao doktor Vito Romita, lični lekar Miloša Obrenovića. Zdanje je promenilo nekoliko vlasnika, ali ga je na kraju nasledio knez Mihajlo Obrenović. On je bio odgovoran za ono što će postatiti i što jeste do danas.

Doktorova kula, kako su je nazvali, krije mnoge tajne, a zanimljiva je i po tome što su u njoj stanovala dvojica velikana srpske književnosti- Petar Kočić i Laza Lazarević, piše Opanak.

Dom za s uma sišavše i definicija ludila

Sada zvuči kao smešan naziv, ali 1861. godine Beograd je dobio prvu psihijatrijsku bolnicu i u tom vremenu zvanično se zaista zvala Dom za s uma sišavše.

Iz Ustrojenija:

Ludilo „Ludilo je poremećenje umni sposobnosti kod čoveka; u takvom stanju kod njega su mloga misli, no među njima nema nikakve sveze, takovij nemože od uma nikakva upotrebljenja činiti; no gdikoi put to bedno stanje prestane i čisti časovi nastupe. – Ludilo se rađa iz neredovnog telesnog sastava.”

Besomučnost „Besomučnost (zgranilo) jest ludilo, koje je do krajnosti dovedeno. Besomučnost dovodi čoveka na opasna, žestoka i svirepa dela i za njega samog i za druge. Besno ludilo, to je besomučnost…”

U avgustu iste godine bolnica je dobila prvog pacijenta. Po pojedinim izvorima prvi pacijent bila je žena po imenu Kata Radmanova iz Požarevca. Tačnih podataka o njenim psihičkim bolestima nema, ali informacije koje su se prenosile dovode do tužnog života koji može biti uzrok. Kata je ostala udovica, nakon čega se odala alkoholu i prostituciji. Ona je za prostituciju odgovarala pred sudom, koji joj je odredio kaznu bičevanjem. Veruje se da je lančani stres upravo učinio Katu prvom pacijentkinjom Doktorove kule.

O broju pacijenata u narednih nekoliko godina nije se vodilo računa. Zna se da ih je bilo na nekoliko desetina i da su bili podeljeni na muškarce i žene, a i na mirne i uznemirene.

Čuveni doktor Laza Lazarević i definicija ludila

Ipak, prvi zvanični i pravi izveštaj sa istorijom bolesti pacijenata pojavljuje se tek 1880. godine kada na scenu srpske medicine ulazi čuveni doktor Laza Lazarević. U nekim lekarskim zapisnicima sa kraja XIX veka mogu se pronaći dijanoze koje je Laza Lazarević potpisivao – govoruća apatija, jedna potpuno belovesna luda samo se smeje trči i skače ili totalna zaprepašćenost (od ove sada svi bolujemo).

Sa njime počinje era ozbiljnijeg i posvećenijeg rada sa pacijentima. O uticaj, znanju i stručnosti koju je Laza Lazarević uveo u srpsku psihijatriju govori i činjenica da savremena ustanova za lečenje psihijatrijskih bolesti nosi njegovo ime.

Psijijatrija – oaza mira

Laza Lazarević proveo je jedan deo života upravo na spratu Doktorove kule. Jedan od znamenitih stanovnika bio je i pisac i političar Petar Kočić. Kako se navodi u izvorima, na korak da bude primeljen u Dom za s uma sišavše odlučio se sam. Međutim, svedočenja su da je nakon smrti svog sina, sam Petar Kočić pokazivao znake duševnog rastrojstva, pa mu je boravak na klinici pomogao. Jedan od glavnih razloga za dolazak u Doktorovu kulu bila je i činjenica da, iako je Prvi svetski rat bio u jeku, samu psihijatriju u Beogradu niko nije želeo da uzemirava.

(Espreso / 011info.com)