MASKENBAL
VASKRŠNJI UTORAK U KOSOVSKOM POMORAVLJU: Običaj kojeg se deca plaše (FOTO)
Veruje se da je uskršnji maskenbal obred koji potiče još iz prethrišćanskog perioda
Podno Skopske Crne Gore, tik uz granicu sa Makedonijom su sela Grnčar i Vrbovac u kojima se od davnina održavaju tradicionalni obredi u vreme uskrsnjih praznika.
Ovdašnja naselja su jako stara, o tome svedoče brojni tragovi i staro pismo u temelju crkve Svetog Teodora Tirona u Mogili, kao i duž celog Gornjeg Pomoravlja. Arheološki ostaci ukazuju na vrlo stare civilizacije, praistorijske, predrimske i rimske, a ima i zapisa iz vremena Vizantije i vladavine Nemanjića, na šta su ovdašnji Srbi posebno ponosni.
Kao da baš ta stalna stradanja ovdašnjeg naroda, koja se kroz vekove ponavljaju, bude i želju Srba sa ovoga područja za otporom i večnim trajanjem. Istrajavanje u očuvanju starih rituala podseća na žilavost od pamtiveka.
Veruje se da je uskršnji maskenbal obred koji potiče još iz prethrišćanskog perioda, sa brojnim paganskim obeležjima koja slave kraj zime i dolazak proleća, svetkovina u znak sunca, simbolizuje plodnost i neprestano obnavljanje prirode.
Običaj poznat pod nazivom "baba i dede", jedinstven je u ovom kraju i posebna je atrakcija za meštane Grnčara i Vrbovca.
Ovaj ritual trebalo bi da prikazuje svadbu babe "neveste" i dede "mladoženje", pri čemu su svi akteri zapravo muškarci pod maskama. Maskenbal se najpre dešava u Grnčaru, pa istim sledom u Vrbovcu.
Veliki događaj, velika radost, vreme čašćavanja i primanja gostiju. Praznik kome se u ovom kraju posebno raduju, redak luksuz koji sebi dozvoljavaju. Ako na momente u svetkovanju i preteraju, mora im se kroz prste progledati.
( Espreso / Rts )